آموزش و پرورش: آمار مدارس ایرانی خارج از کشور نصف شده است/ کاهش تعداد معلم اعزامی از ۶۰۰ به ۳۰ نفر

معاون مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور گفت: متاسفانه در حال حاضر آمار جمعیتی دانش آموزان ما کمتر از ۹ هزار نفر است. بنابراین افت شدید دانش آموز یکی از علت‌های کاهش نیروهای اعزامی ماست، چون نیاز به این نیروها کاهش یافته است.

«ابوالفضل کمالی» معاون مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایلنا درباره برگزاری آزمون اعزام معلمان به خارج از کشور و علت تعویق چندساله آن گفت: ما در برهه‌ای، هرسال برای اعزام معلمان، آزمون برگزار می‌کردیم.

در برهه‌ای دیگر این اقدام یک سال درمیان شد. متاسفانه در حال حاضر شاید طولانی‌ترین زمانی است که آزمون از سال ۱۳۹۷ برگزار نشده است و در این سال آخرین برگزاری آزمون اعزام ما بوده و فکر نمی‌کنم در سال آینده هم بتوانیم آزمون برگزار کنیم.

افت شدید دانش آموز یکی از علت‌های کاهش نیروهای اعزامی ماست

او در مورد علت این اتفاق گفت: ما کمبود معلم داریم، اما با روش‌های مختلف و خلاقیت‌های آموزش و پرورش، اجازه ندادیم، طی این سال‌ها کلاس‌های ما خالی از معلم باشد. مدارس خارج از کشور ما هم از این قاعده مستثنی نیست و نگذاشتیم که دانش آموز و کلاس درسی بدون معلم باشد، اما در این میان اتفاقاتی افتاده است؛ زمانی ما نزدیک به ۴۰ هزار دانش آموز در خارج از کشور داشتیم. این رقم مربوط به حدود ۱۱ سال قبل است. آن زمان سالی ۶۰۰ معلم اعزامی داشتیم و گاهی تعداد اعزامی‌های ما از برخی مناطق هم بیشتر بودند.

همچنین زمانی بیش از ۱۳۰ مجتمع آموزشی بزرگ در سرتاسر کشورهای جهان داشتیم، اما متاسفانه در حال حاضر آمار جمعیتی دانش آموزان ما کمتر از ۹ هزار نفر است یعنی حدود ۸۶۰۰ نفر. بنابراین افت شدید دانش آموز یکی از علت‌های کاهش نیروهای اعزامی ماست، چون نیاز به این نیروها کاهش یافته است.

خبری از صدور ویزای معلمان اعزامی نیست!

کمالی ادامه داد: از طرف دیگر شرایط ویزا گرفتن در برخی کشورها متفاوت است. به طور مثال در برخی کشورهای حوزه خلیج فارس دو سال و نیم است که برای همکاران درخواست ویزا کرده‌ایم و هنوز ویزای حدود ۱۶ نفر از همکاران ما نیامده است در حالی که باید این معلمان تا به حال اعزام شده بودند و دوران خدمت‌شان هم تا حالا تمام شده بود، اما هنوز خبری از ویزای آن‌ها نیست.

برخی کشورهای دیگر هم هستند که یک سال طول می‌کشد تا ویزا بدهند. چنین مواردی باعث شده است که تعداد نیروهای اعزامی ما به ۳۵ نفر و گاها ۳۰ نفر در سال برسد. حالا شما ۶۰۰ نفر اعزامی در آن زمان را با این ۳۰ نفر در نظر بگیرید! آمار تقریبا یک بیستم شده است. یعنی ۵ درصدِ آمار ۱۰ سال قبل. البته یک سری مشکلات برون سازمانی داخل کشور مثل بودجه، ارز و… هم مزید برعلت شده و ما نتوانستیم افزایش اعزام معلم داشته باشیم.

۲۱۰ معلم در صف اعزام

معاون مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور تصریح کرد: از سال ۱۳۹۱ که آزمون اعزام برگزار می‌شد، هنوز افرادی را از آن زمان داریم که هنوز اعزام نشده‌اند! البته در همه موارد آموزش و پرورش مقصر نیست؛ برخی از این اعزامی‌ها خودشان به دلیل کار یا گرفتاری نرفتند. به هرحال تعدادی از آن زمان، باقی مانده‌اند. ما سال ۱۳۹۷ آخرین آزمون‌ را برگزار کردیم و نزدیک به ۳۰۰ نفر را پذیرفتیم و از این تعداد تنها توانسته‌ایم حدود ۱۰۰ نفر را اعزام کنیم و تقریبا نزدیک به ۱۹۰ تا ۲۰۰ نفر از سال ۹۷ باقی مانده‌اند که نتوانستیم اعزامشان کنیم و مقصر همکاران ما نیستند، بلکه نیازهای ماست.

حدود ۱۵ تا ۲۰ نفر هم از سال ۱۳۹۱ باقی مانده‌اند که این موارد باعث شده ما در حال حاضر ۲۱۰ نفر منتظر اعزام داشته باشیم. از این تعداد برخی ۱۱ سال و برخی ۱۵ سال است منتظر اعزام مانده‌اند و شاید زندگی‌شان هم تحت الشعاع قرار گرفته باشد. حالا در نظر بگیرید ما ۲۱۰ نفر آماده اعزام داریم و اگر سالی ۳۵ یا ۴۰ نفر اعزام کنیم خودش ۵ تا ۶ سال زمان لازم دارد تا کل آن‌ها اعزام شوند.

کمالی با یادآوری طرحی با عنوان حقوق ریالی برای معمان مدارس خارج از کشور گفت: در بخش‌هایی که کمبود معلم داشتیم و نمی‌شد معلم اعزام کنیم، مسئولان در دوره‌های قبل طرحی را تحت عنوان ریالی در نظر گرفتند. این معلمان دریافتی به صورت ارز نداشتند و به این صورت بود که افراد آموزش و پرورشی که به دلایلی به خارج کشور رفته بودند یا همسرشان دانشجو بوده و… براساس نیاز به آن‌ها اعلام می‌کردیم که در مدارس ما تدریس کنید و حقوق ریالی بگیرید و کارتان نیز جزو سابقه‌تان هم حساب می‌شود و همکاران از این طرح بسیار استقبال کردند، اما بعد تصمیم گرفتند این طرح هم برداشته شود. البته یکی از علت‌هایی که توانستیم مدارس را مدیریت کنیم، همین طرح ریالی بود.

اساس کار اعزام معلم آزمون است

او در مورد انواع اعزام‌ها توضیح داد: ما ۳ نوع اعزام شامل نیروهای ارزی، ریالی و تبعی داریم. نیروهای ریالی و تبعی هر دو دریافتی ریالی دارند، اما نیروهای تبعی همسران کارگزاران ما هستند. در این موارد ممکن است همسر معلمی که اعزامی قبول شده است، هم معلم رسمی باشد و بر این اساس می‌تواند در مدارس ما درس بدهد. او هم کنار همسر خود که اعزامی بوده و ارز دریافت می‌کرده در مدارس خارجی ما کار می‌کند و درس می‌دهد، اما ریال دریافت می‌کند.

کمالی اظهار کرد: اساس اعزام و انتخاب معلمان کاملا مشخص است. در بحث ارزی و اعزامی اساس کار آزمون است و باید این آزمون را قبول شوند، اما شاید سوال پیش بیاید که در سال پیش رو آزمون اعزامی خواهیم داشت؟ من می‌گویم اگر چنین کاری کنیم لطفی در حق همکارانمان نکرده‌ایم. چرا باید فرد در آزمون اعزام قبول شود و چند سال آماده اعزام باقی بماند؟ به نظرم باید اجازه بدهیم حداقل تعداد اعزامی‌های منتظر به حدود ۵۰ نفر برسند، بعد دوباره برگزاری آزمون اعزامی را شروع کنیم.

معلم اعزامی باید حداقل ۱۰ سال سابقه کار داشته باشد

او با تاکید به اینکه آزمون اعزامی فقط از فرهنگیان با سابقه گرفته می‌شود و معلم اعزامی باید توانمند باشد، در مورد مفهوم این توانمندی تصریح کرد: معلم اعزامی باید حداقل ۱۰ سال سابقه کار داشته باشد به این دلیل که معلمی باسابقه کار کم نمی‌تواند از پس این کار برآید. ما می‌خواهیم افراد قوی را از آموزش و پرورش اعزام کنیم، اما با وجود همین دقت می‌بینیم مدارس ما توقع ارباب رجوع را برآورده نمی‌کنند، چراکه آنجا دست ما خیلی هم باز نیست.

معلمی که اعزام می‌شود اگر معلم زیست باشد باید علوم را هم درس بدهد و در کنارش شیمی را بتواند تدریس کند به این دلیل که ما نمی‌توانیم به تعداد هر درس معلم بفرستیم. ما برای هر کشور، یک زوج فرهنگی می‌فرستیم. وقتی این زوج فرهنگی به کشور مورد نظر می‌روند باید بتوانند همه دروس مدارس ما را تدریس کنند ضمن اینکه تعداد دانش آموزان آنجا هم کم است و ممکن است در مجموع ۵ دانش آموز داشته باشند یا در پایه ابتدایی زوج معلمی که می‌فرستیم که مثلا یکی از آن‌ها آزمون را قبول شده و دیگری اعزامی تبعی است، باید بتوانند شش پایه ابتدایی را پشتیبانی کنند و این مسئله ممکن است کیفیت کار ما را کمی پایین بیاورد، اما در کشورهایی که جمعیت بیشتری داریم با معلمان ریالی که امسال قانونش تغییر کرده و شبیه گذشته نیست، ما توانسته‌ایم نیازها را برطرف کنیم.

کمالی در پاسخ به این سوال که آیا ما مدارس ایرانی در خارج از کشور داریم که به دلیل کاهش جمعیت دانش آموز تعطیل شده باشد؟ گفت: بله، آمار ۱۰ سال گذشته ما حدود ۱۴۰ مدرسه در ۸۰ کشور بود و امروز آمار به ۷۶ مدرسه رسیده، یعنی تقریبا نصف شده است، اما ما فعالیت‌هایمان را شروع کرده ایم. به عنوان نمونه در کشور مالزی مدرسه ما جمع شد، اما خوشبختانه توانستیم با کمک همکاران مجددا آن را راه اندازی کنیم.

در کویت و پاکستان جمعیت زیادی دانش آموز داشتیم که متاسفانه مدرسه ما به دلیل سهل انگاری جمع شده است، ولی دنبال آن هم هستیم که دوباره آن را راه اندازی کنیم. سیاستی اعمال شده که اگر خدا بخواهد قرار است رونق گذشته را برگردانیم.

معاون مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور در مورد تفاوت محتوا و کتاب‌هایی که دانش آموزان در مدارس ایرانی خارج از کشور استفاده می‌کنند نیز گفت: صد درصد کتاب‌ها و محتواها را با روش خودمان یاد می‌گیرند.این دانش آموزان کتاب دیگری نمی‌خوانند و مثل بچه‌های خودمان کد دارند و در سامانه سیدا و همگام هستند و قبلا در سناد هم بودند و فقط موقعیت جغرافیایی آن‌ها فرق می‌کند. اتفاقا ما در مدارس خارجی‌مان به برخی دروس خیلی بها می‌دهیم مثلا علوم اجتماعی، تاریخ، جغرافیا و ادبیات فارسی.

پوشش دانش آموزان مدارس ایرانی خارج از کشور چگونه است؟

او در مورد پوشش دانش آموزان در مدارس ایرانی خارج از کشور و تفاوتش با مدارس داخل ایران نیز توضیح داد: سیاست ما این است که سیاست مدرسه‌های خارجی‌مان مثل داخل کشور باشد و سیاست داخلی را اجرا کنند، اما بیرون از مدرسه بچه‌ها به هرحال تابع شرایط کشوری که سکونت دارند هستند. ما افتخار می‌کنیم که بیشتر دانش آموزان ما در خارج از مدرسه، حتی در کشورهای اروپایی، مثل داخل مدرسه پوشش خود را رعایت می‌کنند.

کمالی در مورد تاسیس مدرسه در خارج از کشور و شرایط آن نیز گفت: اگر کسی بخواهد در خارج از کشور مدرسه تاسیس کند و بدانیم نیت او فرهنگی است و موفق می‌شود، صددرصد حمایتش می‌کنیم و کمک می‌کنیم مجوزهایش داده شود. فرد موسس باید حتما تابعیت ایرانی داشته باشد حتی داخل کشور هم اگر کسی می‌خواهد مدارس اتباع خارجی تاسیس کند باید تابعیت ایرانی داشته باشد. اگر کسی با برنامه فرهنگی خوب و هدف دار و طوری که آسیب به مدارس قبلی ما نزند وارد شود، از او حمایت می‌کنیم. البته در رابطه با مدارس بین المللی داخل کشور حساسیت‌های ما بیشتر است.

پذیرش دانش‌آموز از دل اروپا در مدارس ایرانی خارج از کشور

او در مورد موفقیت‌های علمی بچه‌هایی که در مدارس خارج از کشور ایران درس می‌خوانند و شناسایی نخبه‌ها از بین آن‌ها نیز اظهار کرد: ما پایش رسمی از آن‌ها نداریم، اما همکاران ما معتقدند بچه‌ها دارای درجات خوبی در کشورهای توسعه یافته هستند یعنی دانش آموزان ایرانی موفقیت‌های قابل توجهی دارند و خیلی‌ها اعتقاد دارند این مربوط به ژنتیک و ارث است، اما من علت آن را سیستم آموزش و پرورش ایران می‌دانم. علی رغم اینکه معتقدم چالش‌ها و مشکلاتی در آموزش و پرورش داریم، اما انصافا آموزش و پرورش ایران در جهان حرفی برای گفتن دارد؛ این اعتقاد من است که آموزش و پرورش خیلی از نقاط دنیا را می‌شناسم.

معاون مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور در مورد تحصیل دانش آموزان غیرایرانی در مدارس ایرانی خارج از کشور گفت: بله، ما چنین دانش آموزانی هم داریم حتی در دل اروپا هم دانش آموزانی به مدارس ایرانی می‌آیند.

او در مورد علت این تصمیم و مورد قبول بودن مدرک مدارس ما در آموزش و پرورش کشورهای دیگر عنوان کرد: این دانش آموزان مدارس ما و زبان فارسی را دوست دارند. مدرک تحصیلی آموزش و پرورش ایران در همه کشورهای دنیا قابل قبول است. این جزو افتخارات ماست. هرکشوری بروید و مدرک مدارس ما را ببرید بدون دردسر قابل قبول است.

کمالی با اشاره به رعایت مسائل اسلامی و شرعی در مدارس ایرانی خارج از کشور ادامه داد: در مدارس ما گاها استقبال زیاد است و اگر کمی تلاش کنیم، آمار ۴۰ هزار دانش آموز گذشته که هیچ، راحت می‌توانیم ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار دانش آموز را پشتیبانی کنیم.

کمالی درمورد مختلط بودن یا نبودن مدارس ایرانی خارج از کشور نیز بیان کرد: در خیلی از کشورها به دلیل مشکلات فضا و تعداد دانش آموز، مدارس ما در همه پایه‌ها مختلط است، اما موازین کاملا رعایت می‌شود. در بعضی کشورها که امکانات داریم و تعداد دانش آموز زیاد است، مدارس را جدا هم کرده ایم.

او در پاسخ به این سوال که بیشترین مدارس ایرانی در کدام کشورهای خارجی وجود دارد، اظهار کرد: در امارات و ترکیه بیشترین مدارس را داریم و اگر مدارس ما در کویت و پاکستان بسته نمی‌شد، فقط در یک شهر ۶ مدرسه بزرگ داشتیم که سال قبل بسته شد.

معاون مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور در پاسخ به سوالی دیگری درمورد اینکه نظارت روی مدارس ایرانی خارج از کشور برعهده چه ارگان‌هایی است، توضیح داد: اول از همه آموزش و پرورش است. در واقع مرکز و ناظر اصلی ما آموزش و پرورش است که مجوزهای ما را هم صادر می‌کند، اما قانون وزارت خارجه همه کشورها را که بررسی کنید، می بینید سفارتخانه‌ها و همه کارگزاران به نوعی حول محور وزارت خارجه هستند، ما هم به همین شکل هستیم، اما مسئولیت نظارت مستقیم بر مدارس با خود ماست.

کمالی در پایان در مورد مدارس مجازی و کارکرد آن برای خارجی‌ها نیز عنوان کرد: مدرسه مجازی و از راه دور دو مفهوم جداگانه است. ما بنا داریم در سال آینده با توجه به اینکه بحث کرونا فروکش کرده، مدارس مجازی را نداشته باشیم و همه جا حضوری شود، اما آموزش از راه دور ادامه دارد. آموزش از راه دور برای بزرگسالانی است که خارج از کشور زندگی می‌کنند و در شهرهایی هستند که اصلا مدارس ایرانی وجود ندارد و نمی‌توانیم از آن‌ها امتحان بگیریم. آن‌ها در آموزش از راه دور ما ثبت نام می‌کنند و بعد کلاس‌هایشان به صورت مجازی برگزار می‌شود. مرکز آموزش از راه دور هم در ایران است و متقاضیانی که آموزش می بینند، در یکی از نمایندگی‌های ما در نزدیکی خودشان یا یکی از مدارس ما امتحاناتشان را می‌دهند.

‌گفتگو: فاطمه رستمی

بیشتر بخوانید:

ببینید| تابعیت ایرانی پس از آزمایش ژنتیک

آموزش و پرورش: عشایر و استان‌های مرزی ۲۷ هزار معلم نیاز دارند

ببینید| سیلی محکم نماینده مجلس هند به صورت یک معلم

ببینید| کتابخانه‌ای بر پشت شتر در مرز بلوچستان / کار پسندیده فعال فرهنگی برای با سواد کردن مرزنشینان

تماشاخانه

هیجان و جنون یکی از پرفرازونشیب‌ترین روزهای خرید / بلک فرایدی یا جمعه سیاه چطور به وجود آمد؟ (فیلم)

شکوه فرش ایرانی دوره صفوی را در اروپا ببینید (فیلم)

فیلم های دیگر