مذاکرات مُرد، زنده باد مذاکرات! / چرا باوجود بن‌بست در گفتگوهای هسته‌ای، مذاکرات ادامه می‌یابد؟

مذاکرات هسته‌ای فعلا بی‌نتیجه مانده، ولی تهران و واشنگتن با صبوری خاصی دنبال تداوم گفتگوها هستند تا بالاخره یک طرف این بازی تن به مصالحه دهد.

گفتگوهای دوحه براساس خبرهای غیررسمی و شواهد دیپلماتیک به بن‌بست رسید. درست مانند گفتگوهای وین در ماه‌های گذشته. اما چرا هنوز طرفین گفتگو از ادامه مذاکرات سخن می‌گویند؟*

گفتگوهای دوحه در اوج ناامیدی نسبت به احیای برجام برگزار شد. سه ماه بود که مذاکرات وین متوقف شده بود و در هفته‌های گذشته شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، پس از سالها علیه ایران بیانیه داد. تهران هم به تلافی، نظارتهای آژانس را محدود کرد.

در این بین تنش در روابط ایران و اسرائیل به اوج رسیده و گفتگوهای منطقه‌ای هم چندان با سرعت پیش نمی‌رفت.

در چنین شرایطی، سفر دیپلمات اروپایی به تهران امید به توافق را بیشتر کرد. امیدی که در کمتر از ۴۸ساعت در دوحه به ناامیدی رسید. طرف ایرانی، آمریکا را متهم به یکدندگی کرد و آمریکا و تروئیکای اروپایی هم در نشست شورای امنیت که یک روز پس از پایان مذاکرات دوحه در نیویورک برگزار شد، ایران را متهم به درخواست‌های فرابرجامی کردند.

روشن است که چند موضوع مهم، مانع توافق است. اول، ادعاهای جدید آژانس براساس گزارش‌های منابع صهیونیستی، دوم، تضمین‌خواهی ایران درباره عدم بازگشت تحریم‌ها، سوم قرار گرفتن سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی و در نهایت، بحث‌های موشکی.

با اینکه این اختلافات مدتهاست به پرانتز باز توافق هسته‌ای تبدیل شده‌اند، اما طرفین نسبت به بسته شدن این پرانتزها ناامید نیستند. برای همین، مجید تخت روانچی نماینده کشورمان در سازمان ملل گفته، پس از سفر جو بایدن به منطقه خلیج فارس، مذاکرات دوحه از سرگرفته می‌شود.

فشار جنگ اوکراین بر بازار انرژی، تهران را امیدوار کرده، اروپای تشنه نفت ایران، واشنگتن را وادار کند تا له ایران امتیاز بدهد. بسته شدن پرونده مطالعات ادعایی در آژانس و خروج سپاه از فهرست گروه‌های تروریستی همان امتیازاتی است که ایران امیدوار است با سیاست "صبر استراتژیک" به آن برسد.

واشنگتن اما با نگاهی به اقتصاد تحریم‌زده ایران و کاهش مداوم ارزش ریال، می‌خواهد از کشورمان امتیازات بیشتری بگیرد. آمریکا امیدوار به تاثیر تحریمها، دنبال توقف برنامه هسته‌ای و محدودسازی برنامه موشکی کشورمان است.

به این ترتیب هرچند ایران و آمریکا تا به حال نتوانسته‌اند به توافقی محکم‌تر از برجام بازگردند، اما هردو طرف امیدوار به موفقیت در این زمینه هستند و بنابراین پایان برجام را اعلام نمی‌کنند.

برنده بلاتکلیفی در مذاکرات، فعلا چین و روسیه هستند که یکی نفت ارزان می‌خرد و دیگری رقیب تازه برای طلای سیاه خود در بازار جهانی نمی‌یابد؛ و بازنده، اروپایی که هر روز بیشتر تحت فشار در بازار انرژی است و چاره‌ای جز واسطه‌گری دیپلماتیک بین ایران و آمریکا ندارد

جو بایدن می‌داند که اگر پیش از انتخابات کنگره بتواند از ایران امتیاز بگیرد، موضع نامزدهای حزب دموکرات را در این انتخابات تقویت خواهد کرد و دولت رئیسی هم در داخل کشور بخوبی آگاه است که اگر واشنگتن را به امتیازدهی فرابرجامی وادارد، در افکارعمومی محبوبیت بیشتری خواهد یافت.

به این ترتیب باینکه مذاکرات هسته‌ای فعلا بی‌نتیجه مانده، ولی تهران و واشنگتن با صبوری خاصی دنبال تداوم گفتگوها هستند تا بالاخره یک طرف این بازی تن به مصالحه دهد.

از یاد نبریم که برنده این بلاتکلیفی، فعلا چین و روسیه هستند که یکی نفت ارزان می‌خرد و دیگری رقیب تازه برای طلای سیاه خود در بازار جهانی نمی‌یابد؛ و بازنده، اروپایی که هر روز بیشتر تحت فشار در بازار انرژی است و چاره‌ای جز واسطه‌گری دیپلماتیک بین ایران و آمریکا ندارد.

* منبع: خبر فوری