.png "عصر ایران")
۱۸ آبان ۱۴۰۳
به روز شده در: ۱۸ آبان ۱۴۰۳ - ۱۰:۰۶
آرام جان ؛ موزیک ویدیوی مشترک ایرج خواجه امیری و سالار عقیلی (فیلم) روستاهای حاشيه سد گتوند خوزستان زير آب رفتند (+فیلم)
آب درياچه سد گتوند كه از ابتداي امسال كم‌كم بالا آمده بود، حالا به بيشترين ميزان خود رسيده و روستاهاي «پابرآفتاب»، «تنگ‌هليل»، «رگ‌هليل»، «گل‌انبار»، «چال‌ناك»، «چم‌لوند»، «تلخاب تاجدين» و «پرنوشته» را در دو طرف درياچه سد، به زير آب برده است.
نادره وائلي‌زاده در روزنامه اعتماد نوشت: سد گتوند باز هم روستاهاي اطرافش را بلعيد. 6 روستا در شهرستان لالي و 2 روستا در شهرستان مسجدسليمان در شمال خوزستان، در حالي قرباني بلندترين سد روي رودخانه كارون شده‌اند كه هنوز پولي بابت زمين و خانه‌هاي‌شان از وزارت نيرو دريافت نكرده‌اند.
آب درياچه سد كه از ابتداي امسال كم‌كم بالا آمده بود، حالا به بيشترين ميزان خود رسيده و روستاهاي «پابرآفتاب»، «تنگ‌هليل»، «رگ‌هليل»، «گل‌انبار»، «چال‌ناك»، «چم‌لوند»، «تلخاب تاجدين» و «پرنوشته» را در دو طرف درياچه سد، به زير آب برده است.
کد ویدیو
دانلود
تصاويري كه به «اعتماد» رسيده، نشان مي‌دهد كه آب در حال بالا آمدن در روستاهاي مسجدسليمان است و اهالي در حال نقل مكان هستند. آب تا سقف بعضي از خانه‌ها رسيده و در حال وارد شدن به خانه‌هايي است كه در قسمت‌هاي بالادست‌تر قرار دارند.
سد گتوند كه يكي از گران‌ترين و پرحاشيه‌ترين طرح‌هاي وزارت نيرو است، در 10 كيلومتري گتوند قرار دارد و از 12 سال پيش در زمان افتتاحش، بيشترين هزينه را براي محيط‌زيست، رودخانه كارون و روستاهاي اطرافش به همراه داشت. ساخت اين سد روي يك سازند نمكي، با انتقادات گسترده مواجه بوده و به عنوان «فاجعه ملي» مشهور شده است.
اين سد در زمان آبگيري 41 روستا را به زير آب برد. تعدادي از روستاها در زمان ترسالي، با بالا آمدن تراز آب در مخزن سد شاهد آبگرفتگي و غرق شدن خانه و مزارع خود هستند. «علي يوسفي» از اهالي روستاهاي آب ماهيك در شهرستان لالي مي‌گويد: «روستاهاي پابرآفتاب، تنگ‌هليل، چال‌ناك و گل‌انبار در اين منطقه با بالا آمدن آب سد گتوند، كمتر از يك ماه است كه دوباره زير آب رفته‌اند. هيچ هشداري هم در اين باره به مردم نداده بودند.
امسال بارندگي خوب بود و روستاييان زمين‌هاي‌شان را گندم و جو كاشته بودند كه محصول پرثمري داشت، اما همه‌اش در اين آبگرفتگي از بين رفت. نزديك به 60 خانوار از اهالي در اين روستاها ساكن بودند كه دوباره آواره شدند؛ بعضي از آنها به بازفت رفتند و برخي هم به انديكا، لالي يا شوشتر نقل مكان كردند.»
در سال‌هاي 1398 و 1399 نيز كه بارندگي زياد بود، مخزن سد گتوند حداكثر آبگيري را داشت و روستاهاي آب ماهيك و مسجدسليمان را به زير آب برد. اما آوارگي اهالي روستاهاي حاشيه سد گتوند از مرداد ماه 1390 با آغاز آبگيري سد شروع شد. آن زمان به روستاها گفتند كه آنجا را تخليه كنند ولي بعضي از اهالي راضي به ترك خانه‌هاي‌شان نشدند، چون به قيمت‌گذاري خانه و زمين‌هاي‌شان اعتراض داشتند و آن را ناچيز و ناعادلانه مي‌دانستند كه نمي‌شد با اين پول كم براي خود خانه بخرند. اما با وجود اين اعتراضات سد آبگيري شد، آب و برق و تلفن روستاها را قطع كردند و اهالي ناچار به مهاجرت شدند.
يوسفي در اين سالها به عنوان نماينده اهالي آب ماهيك، مطالبات آوارگان سد گتوند را پيگيري كرده است. او مي‌گويد: «بعد از آبگيري سد، خانه‌هاي روستاييان زير آب رفت و خراب شد كه بسياري از آنها نتوانستند دوباره خانه‌ها را بسازند. در خشكسالي‌ها كه آب سد پايين مي‌آيد اهالي بازمي‌گردند و در منطقه آب ماهيك در چادر زندگي مي‌كنند كه حالا با آبگرفتگي مجدد روستاها دوباره آواره شدند و به كوچ‌نشيني روي آورده‌اند.»
آبادي‌هايي كه غرق شد
«زال صالحي»، بخشدار مركزي لالي نيز مي‌گويد: «20 روزي هست كه آب سد گتوند بالا آمده، سطح آب درياچه امسال بيشتر از سال‌هاي قبل و حتي بيشتر از زمان آبگيري سد است كه اين مساله باعث شده بخش‌هايي از زمين‌هاي كشاورزي در منطقه آب ماهيك و روستاهاي چم‌لوند، پابرآفتاب، رگ‌هليل و تنگ‌هليل زير آب برود. البته هنوز نتوانستيم ميزان خسارت به زمين‌هاي كشاورزي را برآورد كنيم، چون اين روستاها در محاصره آب هستند و راه دسترسي به آنها قطع شده است.»
او همچنين تاييد مي‌كند كه اخطاريه‌اي مبني بر هشدار نسبت به بالا آمدن آب سد گتوند دريافت نكرده است.
صالحي با اشاره به اينكه اخيرا جلسه‌اي با مسوولان سد گتوند نداشته‌اند، مي‌گويد: «مطالبات منطقه آب ماهيك از سد گتوند هنوز پرداخت نشده و اهالي از سال 1389 درگير اين مساله هستند. اين روستاها قبلا آباد بودند و شورا و دهياري داشتند كه با آبگيري سد زير آب رفتند، اما چند سالي كه خشكسالي بود مردم برگشتند و در همان منطقه ساكن شدند. حالا ما پيگير هستيم كه روستاهاي اين منطقه را دوباره احيا كنيم و براي آنها برق و جاده بسازيم تا مردم در مناطقي كه دچار آبگرفتگي نمي‌شوند، بتوانند ساكن شوند.»
سيلاب در «تلخاب»
سد گتوند امسال بعد از چند خشكسالي، 98 درصد از حجم مخزنش پر شده و ارتفاع آب در درياچه سد، به بيشترين حدش رسيده است. تراز آب در سد گتوند اكنون بيش از 230 متر و حجم آب پشت سد 4.7 ميليارد مترمكعب رسيده كه حداكثر تراز نرمال سد است.
دو روستاي مسجدسليمان نيز با بالا آمدن آب سد گتوند دچار آبگرفتگي شده‌اند. اين روستاها پيش از اين نيز دو سال متوالي متحمل خسارت سنگين ناشي از سيلاب سد به مزارع، خانه‌ها و دام‌هاي‌شان شدند. اين روستاها هر نوبت حدود 2 ماه زير آب بودند و فرمانداري مسجدسليمان سدگتوند را مكلف به پرداخت خسارت به آنها كرده بود.
«حميد جهان‌بين»، معاون فرماندار مسجدسليمان مي‌گويد: «روستاهاي تلخاب تاجدين و پرنوشته در اين شهرستان با بالا آمدن آب سد گتوند در معرض خطر آبگرفتگي هستند كه ضرورت دارد مديريت بحران استانداري در اين زمينه دخالت كند.»
او ادامه مي‌دهد: «چند روز پيش، از وارد شدن آب سد گتوند به روستاها باخبر شديم. البته مسوولان سد قبلا به بخشدار عنبر زمان بالا آمدن آب را اعلام كرده بود. در همين راستا يك دستگاه لودر براي ايجاد راه دسترسي به زمين‌هاي كشاورزي و حمل اثاثيه اهالي در اختيار آنها قرار گرفت كه محصول خود را برداشت كردند، اما حاضر به انتقال و جابه‌جايي اسباب خود نشدند. نامه‌اي خطاب به مسوولان سد گتوند نوشتيم كه در آن اعلام كرديم بعد از بالا آمدن آب، تعدادي از منازل در معرض خطر هستند و بايد براي جلوگيري از خطرات احتمالي اقدام فوري كنند. رونوشت اين نامه هم به ستاد بحران استانداري براي دستورات لازم ارسال شده.»
از روستا تا حاشيه
مسوولان سد گتوند پيش از اين مدعي شده‌اند كه با رعايت همه قوانين و با يك هيات كارشناسي شامل منتخب مردم، منتخب دستگاه اجرايي و مورد تاييد دوطرف (مرضي‌الطرفين)، تملك‌ها انجام گرفته، ادعايي كه اهالي روستاها رد مي‌كنند.
فرمانداري لالي در يكي از مكاتبات خود در ارديبهشت 99 تاييد كرده كه «پرداخت خسارت به 11 روستاي اين شهرستان به صورت ناقص اجرا شده و حدود 60 خانوار به نحوه كارشناسي و تعيين قيمت اراضي، مستغلات و مستحدثات اعتراض داشته و از دريافت مطالبات تعيين شده خودداري كرده‌اند.»
در نامه ديگر اين فرمانداري به تاريخ آبان 96 اعلام شده كه «خسارت وارده به 300 هكتار عرصه در روستاي تلخاب تاجدين، 150 هكتار عرصه در پرنوشته و سرپر، 141 هكتار عرصه در گاورا لب رود، 400 هكتار عرصه در سربيشه، 139 هكتار عرصه و اعيان در رگ‌هليل جبران نشده، همچنين 6 ميليارد تومان طبق مدارك كارشناسي شده و ادعاي مالكان در روستاي گلزاري پابرآفتاب و تنگ‌هليل به مالكان پرداخت نشده است.»
جهان‌بين، معاون فرماندار مسجدسليمان مي‌گويد: «مشكل روستاهاي حاشيه سد گتوند، سر دراز دارد و به مقامات بالاتر از استان هم كشيده شده. برخي اهالي روستاها حتي به وزارت نيرو و وزارت كشور هم شكايت كردند كه براي بررسي به استانداري و فرمانداري ارجاع شده. جلسات متعددي هم تشكيل شده اما به نتيجه‌اي نرسيدند.
مسوولان سد مي‌گويند پول مردم را به حساب دادگستري واريز كرده و مالك اين زمين‌ها هستند و مردم نبايد در آنجا خانه بسازند. مردم هم مدعي هستند پولي بابت زمين‌هاي‌شان نگرفتند و مالك زمين و خانه خود هستند. اهالي مرتب به ما مراجعه مي‌كنند و درخواست دارند كه قضيه حل بشود. ما هم مكاتباتي با استانداري و مديران سد داشتيم و اخيرا هم جلسه‌اي تشكيل شد، اما هر دو طرف هنوز بر سر مواضع خود هستند. به روستاييان گفتيم كه آمادگي داريم براي جابه‌جايي روستاها به محل جديد و در محدوده‌اي كه خطري تهديدشان نمي‌كند، اقدام كنيم.»
نامه‌هاي بي‌جواب
مقتدايي و شريعتي، استانداران اسبق خوزستان در نامه‌هايي به وزراي وقت نيرو در سال‌هاي 95، 96 و 98 خواستار پرداخت حق و حقوق روستاهاي حاشيه سد گتوند شدند كه بي‌جواب ماند.
آخرين بار خليليان، استاندار پيشين خوزستان آبان ماه 1400 در نامه‌اي به وزير نيرو خواستار پرداخت خسارت به اهالي روستاهايي شده كه از سال 87 با اجراي سد گتوند آسيب ديده‌اند: «آبگيري سد گتوند و به تبع آن به زير آب رفتن اموال منقول و غيرمنقول اهالي روستاهاي واقع در محدوده آبگيري سد، موجب ضرر و زيان مادي و معنوي عديده‌اي شده كه متعاقبا به بروز نارضايتي‌هاي گسترده‌اي از سوي آحاد ساكنان منطقه منجر شده است.»
يوسفي، نماينده اهالي آب ماهيك با اشاره به تشكيل جلسه در 17 ارديبهشت امسال در فرمانداري مسجدسليمان مي‌گويد: «اين جلسه بعد از نامه پارسال استانداري به فرمانداري‌هاي مسجدسليمان و لالي براي حل مشكل روستاييان تشكيل شده كه نمايندگان سد گتوند و اهالي در آن حضور داشتند.
در اين جلسه مصوب شد كه سد گتوند خسارت وارد شده به زمين‌هاي كشاورزي در روستاهاي تلخاب تاجدين و پرنوشته در مسجدسليمان را پرداخت كند. همچنين قرار شد سد گتوند براي روستاهاي پرنوشته و تلخاب تاجدين كه جاده آنها هر سال زير آب مي‌رود، جاده‌هاي جديدي بسازد. علاوه بر اين مصوب شد كه براي روستاهاي آب ماهيك لالي نيز جلسه مشابهي با حضور نمايندگان سد گتوند تشكيل شود.»
او ادامه مي‌دهد: «سد گتوند خسارت وارد شده به زمين‌هاي كشاورزي اهالي منطقه آب ماهيك در سال 99 را پرداخت كرده. ما به دنبال اين هستيم كه جاده‌هاي جايگزين براي روستاهايي كه در زمان بالا آمدن آب سد به زير آب مي‌رود، بسازيم و تقاضاي ساختن شهرك جايگزين براي روستايياني داريم كه بدون دريافت حق و حقوق‌شان آواره شده‌اند. ما اين مساله را همچنان پيگيري مي‌كنيم، به وزير نيرو نامه نوشتيم كه تاكنون جواب نداده. به استاندار جديد خوزستان هم پيام‌هاي زيادي داده‌ام ولي هنوز بي‌نتيجه بوده است.»
گران‌ترين سد
خسارت به روستاييان در حالي 15 سال است پرداخت نشده كه براي ساخت سد گتوند نزديك به ۴۰ هزار ميليارد ريال هزينه شده و علاج‌بخشي آن هم بيش از ۷۰ هزار ميليارد ريال خرج دارد. آوارگان سد گتوند آيا صاحب خانه مي‌شوند؟
نظرات کاربران
لینک کوتاه: کپی لینک
وزیر کشور:
روند کنترل و انسداد مرزها شدت گرفته است توقیف آمبولانس‌های بدون مجوز با دستور قضایی انفجار بر اثر نشت گاز در حسینیه ارشاد همدان / شیشه منازل اطراف شکست و برق محله قطع شد کامالا هریس؛ شکست به خاطر اروپایی‌بازی/ 60 سال قبل در تهران: ترور نخست‌وزیر به دلیل آمریکایی‌بازی؟! هواشناسی: بارش پراکنده و وزش باد در برخی استان‌ها کلاس درس دانش‌آموزان اتباع جداسازی نمی شوند پوتین پس از پیروزی ترامپ او را «شجاع» توصیف کرد انصراف ماکرون و شولتس از شرکت در کوپ۲۹ / چرا رهبران کشورهای غربی در نشست باکو شرکت نمی‌کنند؟ اسرائیل در تدارک حمله به عراق است فواد حسین: عراق میدان نبرد ایران و آمریکا نیست / ایران از عراق به اسرائیل حمله نمی‌کند امروز با حافظ: گُل به بویِ تو بر تن چو صبح جامه درید برای پزشکیان، زپلشک آمد و... نور روز خطر ابتلا به افسردگی را تا ۲۰ درصد کاهش می‌‌دهد قرص ویتامین E را چند روز یکبار بخوریم؟ سوسک دایناستید شاخدار؛ سوسک شاخدار ۱۷ سانتیمتری که ۷۰۰ میلیون تومان قیمت دارد(+عکس)