استاد هنرهای نمایشی در هنگامۀ جنگ غزه

بازگشت احمد الغاریز به غزه قرار بود موقتی باشد. او استاد هنرهای نمایشی بود و کارگاه آموزشی برگزار می‌کرد. غزه در دو ماه گذشته زیر بمبارانِ مداوم اسرائیل بود. کار تعطیل شده بود. او دیگر نمی‌توانست غزه را ترک کند و به آلمان بازگردد

منبع: گاردین
نویسندگان: جمعی از گزارشگران بین‌المللیِ گاردین
تاریخ انتشار: 25 دسامبر 2023
مترجم: لیلا احمدی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

عصر ایران- در بخش نخست، به 5 قهرمانِ الهام‌بخش سال 2023 اشاره کردیم. بخش دوم به معرفی 7 قهرمانِ سنت‌شکن، مردمی و آزادی‌خواه می‌پردازد. شرح تلاشِ مبارزانۀ این افراد، خواندنی و ستودنی است.

6- سونیا گوجاجارا، رهبر بومیِ برزیل که بر موانع داخلی و خارجی چیره شد و به قدرت رسید
گزارشگر: آندری نتو

جامعۀ برزیل مدت‌های مدید با بومیانش هم‌زیستی کرده، بدون ان‌که به این جماعت روی خوش نشان دهد. رائونی متوکتیره، رهبر بومیِ قوم کایاپو، دهه‌ها برای حفاظت از جنگل‌های آمازون مبارزه کرد او شخصیتی استثنایی و نمادی از تبعیض علیه بومیان است.

در سال 2023 نیز دو شخصیت بومی به اوج مبارزۀ حرفه‌ای خود در برزیل رسیدند. یکی نویسنده و فیلسوف، آیلتون کرناک، از اعضای قوم کرناک و اولین نویسندۀ بومی است که از سوی آکادمی ادبیاتِ برزیل یعنی پانتئون به عنوان بهترین نویسندۀ سال انتخاب شده و دیگری سونیا گوجاجارا، اولین وزیر برآمده از بومیانِ برزیل در تاریخ سیاسیِ این کشور. در خلال 523 سال یعنی از زمانی که پرتغالی‌ها این قلمرو را کشف کردند، هرگز زنی بومی تا این حد، در قامتِ سخنگوی رسمیِ بومیان قدرت نیافته است.

ماه اکتبر همدیگر را در لندن ملاقات کردیم. آن‌زمان به نمایندگی از برزیل در رویدادی بین المللی حضور یافته بود که در 4800 مایلی از قلمرو بومی آراریبویا، جایی که مردم گوجاجارا/تنته آرا زندگی می‌کنند، قرار داشت. روسری‌اش را در چمدان خود حمل می‌کرد که نشانۀ احترام زیاد به نماد و فرهنگ بومی است. مدام می‌گفت: «زمان زیادی به طول انجامید تا وزارتخانه داشته باشیم. چطور این همه انتظار کشیدیم و واکنشی ما از ما سر نزد؟

7- کمک‌های فمینیست سودانی به بازماندگانِ تجاوز جنسی
گزارشگر: ورونیکا استریژینسکا

اناس موزامل، فعال فمینیستِ اهل سودان، زنِ نارنجی‌پوشی است که به خاطر آرمانش از خانه و کاشانه آواره شده؛ اما از پای ننشسته. او سال‌ها برای دموکراسی و حقوق بشر تلاش کرده است. وقتی در ماه ژوئن با او صحبت می‌کردم، به دلیل درگیری‌های مداوم از خانه‌اش در خارطوم آواره شده بود؛ اما همچنان شبانه‌روز کار می‌کرد تا بازماندگانِ تجاوز به مراقبت‌های بهداشتی دسترسی داشته باشند.

گزارش‌های مربوط به تجاوز جنسیِ سربازان علیه غیرنظامیان در سراسر جهان پخش می‌شد، اما فقط تعداد کمی از بازماندگان می‌توانستند به داروهای حیاتی دسترسی داشته باشند. در آن شرایط جهنمی، آن‌ها به داروی پیشگیری از اچ‌آی‌وی و بارداریِ اضطراری دسترسی نداشتند.

سازمان‌های امدادِ بین‌الملل نیز به انبارهای ذخیرۀ دارو دسترسی نداشتند و محموله‌ها در بنادر سرگردان بودند. در این شرایط، اناس واسطۀ زنان و خانواده‌های نیازمند شد. او از طریق شبکۀ غیررسمی‌اش، پزشکان را به بازماندگان مرتبط کرد و اطمینان یافت که موجودیِ محدود دارو، به دست نیازمندان می‌رسد.

8- الیزابت مایک، آوارۀ جنگیِ صبور و امیدوار
گزارشگر: فلورانس میتو از جوبا

الیزابت مایک را در ماه مه، در رنک، شهری در مجاورت رود نیل واقع در شمال شرقی سودانِ جنوبی ملاقات کردم. مایک 63 ساله یک ماه قبل، زمانی‌که درگیری شدید بین ارتش و شبه‌نظامیان آغاز شد از خارطوم، پایتخت سودان گریخت. او مانند ده‌ها هزار نفر از ساکنان سودان جنوبی که قبلاً به سودان پناهنده شده بودند، شتابان به کشور خود باز می‌گشت. به امید سوار شدن به قایق، در بندرِ شهر مرزی ملاکال گیر افتاده بود. گرما طاقت‌فرسا و آب و غذا کمیاب بود و دیگر پولی در بساط نداشت.

جنگ برای دومین بار او را مجبور کرده بود همه چیز را پشت سر بگذارد؛ اما او به طرزی باورنکردنی آرام و امیدوار بود و از ذهن می‌گذراند که وقتی به ملاکال برسد، چه خواهد کرد. می‌دانست که همه‌چیز را از نو شروع خواهد کرد.

او یکی از چهارصد هزار سودانی جنوبی است که از آغاز درگیری سودان در ماه آوریل به کشور بازگشته‌اند. صفای درونیِ مایک، کینه‌توز نبودن و دلاوری‌اش، واقعاً مرا تحت‌تأثیر قرار داد. این زن سودانی در 60 سالگی به آینده‌ای دشوار و نامعلوم لبخند می‌زد و قدرتمندتر از مردان مسلحی به نظر می‌رسید که چندی پیش، زندگی او را ویران کرده بودند.

9- نغمه خاتون، امدادگر بنگلادشی از سرطان دهانۀ رحم پیش‌گیری می‌کند
گزارشگر: تاسلیما بیگم از بنگلادش

نغمه خاتون را اولین بار در کشتی شناورِ بیمارستان ملاقات کردم. محجبه بود و روی عرشه با مانتو سفید آزمایشگاهی، آرام و متین به پیشوازم آمد. خاتون از امدادگرانِ "بیمارستان دوستیِ" بنگلادش است؛ مؤسسه‌ای خیریه که به محروم‌ترین جوامع بنگلادش خدمت می‌کند.

خودش را این‌گونه به من معرفی کرد: " نغمه هستم و معنای اسمم ترانه است" . آدم سرزنده‌ای بود. در مسیر ملاقات با جوامع محلی، متن ترانه‌ها را می‌نوشت و بداهه در امتداد رودخانه، "کارائوکه" اجرا می‌کرد.

سرطان دهانۀ رحم، معضلی فراگیر و پیش‌رونده در بهداشت جهانی است و بیمارستان دوستی برای غربال‌گری و پیشگیری از آن در بین زنان شمال بنگلادش بسیار کوشیده است. رسیدن به این جوامع منزوی آسان نیست. خاتون هر هفته با قایق، پیاده یا سوار بر اسب در شرایطی بسیار دشوار، خانه به خانه با زنان روستایی دربارۀ اهمیت غربال‌گری صحبت می‌کند. زنان غالباً تن به آژمایش و درمان نمی‌دهند؛ اما خاتون پافشاری می‌کند. همۀ تلاشش را می‌کند تا آن‌ها را آگاه کند و از احتمال بروز سرطان دهانۀ رحم و بیماری‌های زنانه بکاهد.

10- احمد الغاریز، استاد هیپ‌هاپ و درمان‌گر ترومای کودکان غزه
گزارشگر: کمیل احمد

بازگشت احمد الغاریز به غزه قرار بود موقتی باشد. او استاد هنرهای نمایشی بود و کارگاه آموزشی برگزار می‌کرد. غزه در دو ماه گذشته زیر بمبارانِ مداوم اسرائیل بود. کار تعطیل شده بود. او دیگر نمی‌توانست غزه را ترک کند و به آلمان بازگردد

الغاریز چند روز اول جنگ را در همان اردوگاه پناهندگان یعنی النصیرات، که در آن بزرگ شده بود، گذراند. سپس تصمیم گرفت از مهارت‌های خود استفاده کند. او از پیشگامان هنر هیپ هاپِ غزه است و سال‌ها در این زمینه فعالیت کرده است. همچنین مشاوری مجرب در زمینۀ درمان تروما است. او به مدارسی می‌رود که میزبان صدها هزار آوارۀ غزه هستند و برای کودکان نمایش اجرا می‌کند. او و دوستانش نه تنها بچه‌ها را سرگرم می‌کنند، بلکه می‌کوشند به مدد تمرینات طراحی شده، با آسیب‌های روانیِ ناشی از جنگ مقابله کنند.

آن‌ها می‌خواهند به راه خود ادامه دهند. حتی با شدت گرفتن جنگ، نمایش‌هایشان تعطیل نمی‌شود. در ویدیوهایی که او به اشتراک می‌گذارد، صدای انفجارهای پیاپی به گوش می‌رسد.

11- یاسمین لاری، معمار پاکستانی به بازسازی جوامع کمک می‌کند
گزارشگر: ذوفین ابراهیم از کراچی

یاسمین لاری، اولین معمار زن پاکستان، دهه‌های متمادی به ساختن برچ‌های شکیل پرداخته است. حالا مشتریانش زاغه‌نشین هستند و او بتن، فولاد و شیشه را با خاک و آهک و بامبو جایگزین کرده است. می‌گوید پس از هم‌دستی در صنعتی که مسئول 40 درصد آلودگی‌هایِ آب و هوای جهانی است، طراحی پناهگاه‌های مقرون‌به‌صرفه پس از فاجعه، «کفارۀ گناهان» است.

چند بار در سال با او ملاقات کردم و دربارۀ بازسازی خانه‌های ویران شده بر اثر سیل سال 2022، گزارش دادم. آن‌زمان یک سوم پاکستان، ماه‌ها در آب شناور بود. یاسمین 82 ساله است و انرژی و اشتیاق زیادی به کار با تهیدستان دارد. آن‌ها به زعم او قربانی نیستند؛ بلکه شرکای کاری محسوب می‌شوند.

سازمان غیردولتیِ لاری، بنیاد هریتیج پاکستان، از سپتامبر 2022 به ساخت ده هزار خانه به شکل هشت ضلعی و سازگار با آب و هوا کمک کرده که هر کدام فقط بیست و پنج هزار روپیه (70 پوند) هزینه دارند. این بالاترین رقمی است که یک ان‌جی‌اُ یا حتی بنیاد دولتی تاکنون توانسته برای چنین هدفی تأمین کند.

12- مارکو آنتونیو سیلوا باتیستا، روزنامه‌نگار بومی و مبارزِ آمازون
گزارشگر: تام فیلیپس از ریودوژانیرو

   وقتی برای اولین بار مارکو آنتونیو سیلوا باتیستا را دیدم، گازش را گرفته بود تا با موتورش در جاده خاکی به سمت مرز دورافتادۀ برزیل، با گویان برود.

   باتیستا یکی از جوانترین اعضای گروه گشت‌زنی بومی موسوم به GPVTI است و از پهپاد خود برای جاسوسی از معدنچیان غیرقانونیِ الماس و طلا و قاچاقچیانی استفاده می‌کند که زندگیِ دیرینۀ ماکوسی‌ها را ویران کرده‌اند.

    کار او دشوار و پرمخاطره است. در سال 2022، روزنامه‌نگار بریتانیایی دام فیلیپس و فعال بومی برونو پریرا هنگام تهیۀ گزارش از یک گروه گشت‌زنیِ مشابه در گوشۀ دیگری از آمازون کشته شدند. بااین‌حال باتیستا که به نسل جدیدی از خبرنگاران و عکاسان بومیِ حرفه‌ای تعلق دارد، عهد بسته به راهش ادامه دهد او می‌خواهد حقیقتِ زندگی‌اش را به دنیا نشان بدهد.