مهر 1402؛ توفان هفتم اکتبر و کشتار کودکان و زنان در غزه

در میان 12 ماه سال کهنه از حیث اتفاق نظر بر سر مهم‌ترین و غافل‌گیر کننده‌ترین خبر‌های آن هیچ یک چون ماه مهر نیست: در جهان عملیات طوفان‌الاقصای حماس علیه اسراییل و در پی آن انتقام با ویرانی و کشتن 32 هزار فلسطینی در باریکه غزه در 6 ماه و در ایران قتل فجیع داریوش مهرجویی و همسرش...

عصر ایران- در میان 12 ماه سال کهنه از حیث اتفاق نظر بر سر مهم‌ترین و غافل‌گیر کننده‌ترین خبر‌های آن هیچ یک چون ماه مهر نیست: در جهان عملیات طوفان‌الاقصای حماس علیه اسراییل و در پی آن انتقام با ویرانی و کشتن 32 هزار فلسطینی در باریکه غزه در 6 ماه و در ایران قتل فجیع داریوش مهرجویی و همسرش...

خبرترین خبر در نیمه مهر 1402 یا هفتم اکتبر 2023 عملیات طوفان الاقصای حماس علیه اسراییل و کشتن و به گروگان گرفتن هزار نفر در داخل سرزمین های اشغالی بود که بی سابقه بود و اسراییل طی 6 ماه بعد با کشتن 32 هزار فلسطینی در باریکه غزه مدعی بوده در صدد نابودی حماس است و هر چه ویران کرده و کشته به قصد از میان برداشتن شبه نظامیان است اما آنچه جهان دید و خشم گرفت زنان و کودکان کفن پوش بوده است و خوش بختانه حین نوشتن این چند سطر خبر می رسد شورای امنیت سازمان ملل سرانجام قطعنامۀ آتش بس را صادر کرد

    چون آمریکا اصرار داشت ابتدا گروگان ها آزاد شوند و بعد آتش بس و فلسطینی ها می گفتند اول آتش بس بعد گروگان ها و سرانجام باز قطر میانجی گری کرد تا هر دو با هم باشد و قطعنامه را آمریکا وتو نکند و رأی ممتنع داد. رفتار آمریکا هم این ذهنیت را ایجاد کرد که خود در واقع گروگان اسراییل اند!

   در ایران هم قتل کارگردان سرشناس به اتفاق همسرش در ویلای شخصی در کرج تکان دهنده ترین خبر مهرماه بود و چه کسی می‌توانست چنین پایانی را برای داریوش مهرجویی پیش‌بینی کند؟

   به جز این دو خبر مهم جهانی و داخلی می‌توان به ابتکار سازمان زیباسازی شهرداری تهران و خارج شدن موقت از پوستۀ ایدیولوژیک با نصب تصاویر و اشعار شاعران و حتی فروغ فرخ‌زاد در خیابان ها و بزرگراه‌های تهران اشاره کرد. اتفاقی که اگر در دورۀ شهرداری یک اصلاح‌طلب یا اصول‌گرا رخ می داد می‌گفتند در غزه دارند قصابی می کنند شما در تهران رمانتیک شده‌اید؟

   در روزهای اول بعد از عملیات حماس برخی رسانه ها در غرب کوشیدند تصویری داعش گونه از نیروهای حماس ترسیم کنند تا حمایت غرب جلب شود و با مظلوم نمایی کار خود را پیش ببرند اما سبعیت اسراییلی‌ها در حمله و بمباران این تصویر را زدود و به جز همان دو سه روز اول بعد از هفتم اکتبر فلسطینی‌ها در موضع مظلومیت بوده‌اند و تنها حربۀ اسراییل گروگان های آن بود و در مجموع افکار عمومی در دنیا علیه اسراییل شورید خاصه این که اگر غزه بخشی از خاک اسراییل است چرا سرزمین و مردمان خود را می کشند و اگر سرزمینی دیگر و مستقل است چرا آن را به یک زندان بزرگ و محضور بدل کرده اند و بیش از هر زمان دیگری ایدۀ دو دولتی مطرح شد و حتی در ایران که زمانی طرح آن گناه نابخشودنی بود. مطابق ایده دو دولتی 22 درصد سرزمین به فلسطینی ها تعلق می گیرد و بقیه به اسراییل و بیت المقدس هم به دو بخش غربی و شرقی تقسیم می شود و شرقی از آن فلسطینی های مسلمان و غربی هم برای یهودیان. منتها در هر دو سو گروه هایی به کمتر از 100 درصد راضی نیستند.

   در همان روزهای نخست جبهه ای در حمایت از اسراییل و در مقابل آنچه تروریسم می خواندند شکل گرفت که رؤسای جمهور سابق و دموکرات و هوادار ایدۀ دو دولتی هم به آن پیوستند ولی اسراییل نتوانست این موضع را ادامه دهد و چهره های آمریکایی در معرض انتقاد گرفتند و فشارها چنان زیاد شد که سرانجام چنان که اشاره شد دیروز و در 6 فروردین 1403 به جای وتوی قطعنامۀ آتش بس رای ممتنع دادند و این حاصل نیامده جز با خون هزاران فلسطینی.

همان روزهای اول در یادداشتی نوشتم:

5 سال قبل بیل کلینتون که در 1993 میزبان مذاکره با رابین و عرفات در واشنگتن و در 2000 میربان مذاکرات باراک و عرفات در کمپ دیوید بوده به این پرسش که «دلیل اسراییل برای توقف روند مذاکرات برای صلح چیست» این گونه پاسخ داد: «اسراییل به این دلیل روند مذاکرات برای صلح با طرف فلسطینی را متوقف کرده که فلسطینی‌ها را طرف ضعیفی یافته که در برابر اسراییل قادر به طرح مشکلات خود نیستند.»

روشن است که این پاسخ برای فرار از محکوم کردن رفتارهای نتانیاهو و حتی نقض پیمان‌های اسلو بود و کلینتون برای پرهیز از متهم کردن آشکار طرف اسراییلی به نقض پیمان اما با این نگاه و یادآوری عملیات هفتم اکتبر را این‌گونه هم می‌توان توجیه کرد که برای صلح هم باید قوی بود چون خود می گویند با طرف ضعیف مذاکره نمی‌کنند و توصیه متحد و حامی‌شان همین بود که قوی شوید و بعد بیایید!

   حکایت قتل مهرجویی هم بسیار تکان دهنده بود و پرشایعه و یک حاشیه چندش آور هم داشت و آن هم حضور بهروز افخمی با زهرخندهای آزارنده به قصد ساخت مستندی دربارۀ این قتل بود. همکار او را سلاخی کرده بودند و او با نگاه سینمایی در محل جنایت حاضر شده بود!

    چون در نوشتار «یاد رفتگان نام دار سال کهنه» به او پرداخته شده اینجا در حد همین اشاره بسنده می‌شود و به رخدادی دیگر در ترهان در مهر 1402 می پردازیم. رخدادهای که پیش چشم میلیون ها نفر بار منفی نداشت. خاصه این که موسم نوروز است و تمام مرور مهر به قتل و کشتار اختصاص داشت. به شعر پناه ببریم و یادآوری این رخداد که در میان بیلبوردهایی که به ابتکار سازمان زیباسازی شهرداری تهران در پروژه «تهران، ‌شهر شعر» و با همکاری خانه شعر نیما یوشیج در جای‌جای شهر نصب شد متفاوت‌تر و غیر منتظره‌تر از همه تابلوی شعر فروغ فرخ‌زاد بود با این شعر:

و در شهادتِ یک شمع
راز منوّری است که آن را
آن آخرین و آن کشیده‌ترین شعله، خوب می‌داند

ابتکار سازمان زیباسازی البته از بخت بد و پیش‌بینی نشده با آن دو رخداد بسیار تلخ هم‌زمان شد که حس و حال توجه به شعر را از خیلی‌ها گرفته بود چرا که شعر به عالم خیال تعلق دارد و قتل و کشتار به اسب خیال فرصت چمیدن نمی‌داد.

         هر چند از اشعار شاعران گم‌نام یا باکیفیت کم هم استفاده شده بود اما نام و تصویر و شعر دکتر شفیعی کدکنی هم بود:

    چون صاعقه در کورۀ بی‌صبری‌ام امروز
از صبح که برخاسته‌ام ابری‌ام امروز

م.خ