از ضایعات به ارزش؛ زندگی جدید منسوجات بازیافتی (+عکس)

به گزارش ایمنا، نساجی یکی از مهم‌ترین صنایعی است که سالانه بیش از ۲.۶ میلیارد تکه، معادل ۶۲۵ هزار تن در سال پوشاک، پارچه‌های نظافت خانگی و سایر محصولات پارچه‌ای را به بازار عرضه می‌کند. همین ارقام نشان می‌دهد که چرا صنعت نساجی یکی از آلاینده‌ترین صنایع است، زیرا سیستم‌های تولید و توزیع فعلی نیز با مقررات محافظت از محیط‌زیست ناسازگار هستند.

یکی از راه‌حل‌های مقابله با آلایندگی این صنعت، روند روبه‌رشد بازیافت منسوجات است که به میزان بالایی از آگاهی فردی و اجتماعی نیاز دارد. فرایند تولید لباس، فرایندی بسیار پیچیده است که میزان زیادی برق، آب و سایر انرژی‌ها را مصرف می‌کند. بنابراین بازیافت منسوجات با کاهش یا حذف نیاز به ساخت لباس‌های جدید باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شود. از سوی دیگر، خرید لباس بازیافتی می‌تواند به کاهش تأثیرات محیطی «مد سریع» کمک کند.

صنعت مد سریع

صنعت مد سریع مربوط به تولید ارزان و سریع لباس‌هایی است که بیش از چندبار قابلیت استفاده ندارند و باعث ایجاد میل و تقاضا بین مصرف‌کنندگان برای خرید لباس‌های جدید و بیشتر می‌شود، حتی اگر به آنها نیاز نداشته باشند. تعداد دفعاتی که یک لباس قبل از دور انداختن پوشیده می‌شود، در ۱۵ سال گذشته ۳۶ درصد کاهش یافته است و تولید، حمل‌ونقل و پسماند این صنعت هزینه زیست‌محیطی زیادی دارد.

برای شفافیت بیشتر میزان آلایندگی صنعت پوشاک لازم است به این موضوع اشاره شود که خرید یک پیراهن پنبه‌ای سفید، آلاینده‌هایی معادل ۳۵ مایل رانندگی با یک خودرو ایجاد می‌کند و افزایش عمر لباس تا ۹ ماه باعث کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی کربن، آب و ضایعات می‌شود.

برای مثال اگر همه ۲۸.۲ میلیون خانوار بریتانیایی یک کیسه استاندارد ۱۲۰ لیتری منسوجات خود را بازیافت کنند، این کشور شاهد کاهش بیش از یک میلیون تنی انتشار دی‌اکسیدکربن خواهد بود که از انتشار سالانه چندین شهر بریتانیا از جمله نیوکاسل آپون تاین، ناتینگهام، سنت آلبانز و برایتون اند هوو بیشتر است.

ارزش واقعی بازیافت لباس در چرخه عمر منسوجات و منابع حفظ شده در هر مرحله نهفته است؛ از صرفه‌جویی در آب که در غیراین‌صورت در تولید پوشاک جدید استفاده می‌شود تا کاهش مصرف انرژی در تولید و حمل‌ونقل راه را برای آینده‌ای پایدارتر هموار می‌کند. در ادامه مزایای بازیافت منسوجات از جمله مزایای زیست‌محیطی بررسی می‌شود.

کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای

منسوجات ساخته‌شده از مواد گیاهی همچون پنبه و کتان زیست‌تخریب‌پذیر هستند و به‌وسیلهٔ ارگانیسم‌هایی همچون باکتری‌ها تجزیه و نابود می‌شوند. وقتی که افراد لباس‌های خود را در سطل‌های پسماند می‌اندازند، لباس‌ها همراه با سایر پسماند در محل دفن زباله انباشته می‌شود و درنتیجه از اکسیژن کافی برای تجزیه برخوردار نخواهند بود.

کمبود اکسیژن منجر به تجزیه پارچه‌ها توسط هضم بی‌هوازی می‌شود، به این معنی که میکروارگانیسم‌ها آنها را به مواد جانبی همچون متان تجزیه می‌کنند. متان که به‌طور مداوم و غیرقابل کنترل تولید می‌شود، به جو وارد می‌شود و به کیفیت هوا و سلامت سیاره آسیب می‌رساند.

کاهش استفاده از محل‌های دفن زباله

محل دفن زباله معمولاً در نقاطی دور از دید شهروندان است و مقدار منسوجاتی که در این محل‌ها دفن می‌شوند، قابل‌مشاهده نیست اما، آمار نشان می‌دهد که سالانه بیش از ۱۲ میلیون تن منسوجات مختلف در محل دفن زباله‌ها قرار می‌گیرد. این عمل نه‌تنها برای محیط‌زیست مضر است، بلکه بسیار هزینه‌بر است زیرا فضای زیادی از محل دفن زباله را اشغال می‌کند. راهکار بازیافت منسوجات میزان منسوجات را در محل‌های دفن زباله کاهش می‌دهد و فضا را برای پسماندهای دیگر آزاد می‌کند.

کمک به نیازمندان

احتمالاً مهم‌ترین دلیلی که مردم برای بازیافت منسوجات انتخاب می‌کنند این است که به افراد نیازمند کمک کنند. لباس‌های بازیافتی برای کمک به سازمان‌های حمایت از نیازمندان، به کمک‌های نقدی تبدیل می‌شود. لباس‌های اهدایی که چندان آسیب ندیده‌اند، اغلب به فروشگاه‌های دستفروشی یا حتی به کشورهای در حال توسعه فروخته می‌شود.

صادرات لباس‌های دست دوم به کشورهای در حال توسعه

حدود ۵۰ درصد از لباس‌های جمع‌آوری‌شده و دسته‌بندی‌شده برای استفاده مجدد به کشورهای در حال توسعه صادر می‌شود. اکثر کسانی که لباس‌های بازیافتی را جمع‌آوری می‌کنند، رویکردی مبنی‌بر فروش کیلویی این لباس‌ها را در کشورهای شریک خود دارند. برای مثال، یک شرکت معروف موقعیت خود را در سه کشور آفریقایی بورکینافاسو، سنگال و ماداگاسکار تثبیت کرده است و با این رویکرد بیش از ۳۵۰ شغل مستقیم و ۱۰ برابر شغل غیرمستقیم ایجاد کرده است.

هرچند صادرات انبوه لباس‌های دست‌دوم، رهبران کشورهای آفریقای شرقی و آفریقای مرکزی همچون روآندا، کنیا، اوگاندا، تانزانیا، بروندی و سودان جنوبی را به واکنش واداشته است. آنها معتقدند واردات پوشاک فرسوده صنعت نساجی کشورشان را تهدید می‌کند و حیثیت مردم را به خطر می‌اندازد، به همین دلیل به ممنوعیت ورود منسوجات استفاده‌شده فکر می‌کنند.

با این وجود، موضوع بازیافت بیش از هر زمان دیگری در صنعت و همچنین در بین مصرف‌کنندگان در جریان است. جنبه مثبت چنین رویکردی این است که مصرف‌کنندگان بیشتر به چرخه طول عمر پوشاک اهمیت می‌دهند، از طرف دیگر بازیافت ممکن است فقط راهی برای آنها باشد تا لباس‌های قدیمی را دور بریزند و جایی برای لباس‌های جدید باز کنند؛ در هر صورت آمار نشان می‌دهد که علاقه به بازیافت پوشاک افزایش یافته است.

کدام کشورها بیشترین زباله‌های مد را تولید می‌کنند

چین و آمریکا دو کشوری هستند که بیشترین زباله‌های مد را در جهان تولید می‌کنند، به‌طور متوسط هر آمریکایی سالانه ۳۷ کیلوگرم لباس بیرون می‌ریزد. تحقیقات نشان می‌دهد که در میان کشورهای اروپایی نیز ایتالیا و آلمان پیشرو هستند و زباله‌های نساجی زیادی ایجاد می‌کنند. فهرست بیشترین تولیدکننده‌های زباله‌های مد را می‌توان به ترتیب چین با ۲۰ میلیون تن، ایالات متحده با ۱۷ میلیون تن، هند با ۷.۸ میلیون تن، ایتالیا با ۴۶۵ هزار و ۹۲۵ تن، آلمان با ۳۹۱ هزار و ۷۵۲ تن و فرانسه با ۲۱۰ هزار تن پسماند پوشاک سالانه معرفی کرد.

کشورهای پیشرو در بازیافت پوشاک

کشورهای اتحادیه اروپا همچون ایرلند، آلمان، هلند، لوکزامبورگ، اسلوونی و اسلواکی بیشترین تمایل را برای سازماندهی کمدها و بازیافت لباس‌های قدیمی نشان داده‌اند، این را می‌توان از نرخ بالای جستجوهای گوگل همچون «بازیافت لباس»، «اهدای لباس» و «بازیافت پارچه» در این کشورها فهمید. در حال حاضر ایرلند بالاترین رتبه را دارد و پس از آلمان و هلند قرار می‌گیرد.

تحقیقات نشان می‌دهد که در ۷۰ درصد از کشورها، کفش‌ها بیشترین آمار بازیافت را در صنعت پوشاک به‌ویژه در کشورهای ایرلند، هلند و اسپانیا دارند. در ۳۰ درصد از کشورها از جمله آلمان، فرانسه و ایتالیا، شلوار جین بیشترین بازیافت لباس را دارد.

پاسپورت محصولات دیجیتال و مبارزه با ضایعات لباس

برندهای مد پایدار شروع به استفاده از پاسپورت محصولات دیجیتال (DPP) برای مقابله با ضایعات لباس کرده‌اند. این شرکت‌ها برچسب‌ها و کدهای QR قابل اسکن را روی محصولات خود می‌زنند که حاوی اطلاعاتی درباره مواد، مسیر تولید، ردپای کربن و نحوه دفع آن است، هدف از ارائه این جزئیات کمک به مصرف‌کنندگان در انتخاب‌های پایدارتر است.

استفاده از DPP‌ها در صنعت مد برای خرید و شیوه‌های پایدار در حال گسترش است و انتظار می‌رود استفاده از آن در سال‌های آینده برای صنعت پوشاک با توجه به تمرکز بر مقادیر عظیم زباله‌های مد تولیدشده سالانه، به‌سرعت رشد کند.

پاسپورت محصول دیجیتال شفافیت و مسئولیت‌پذیری را برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان افزایش می‌دهد. خریداران بالقوه‌ای که به دنبال محصولات پایدار هستند می‌توانند گزینه‌ها را با اعتماد بیشتری ارزیابی و مقایسه کنند و محصولی را انتخاب کنند که کمترین میزان کربن، مواد محلی یا کمترین مصرف انرژی را دارد. این موضوع می‌تواند انگیزه‌ای برای تولیدکنندگان باشد تا محصولات واقعاً پایدار ایجاد کنند.

زندگی جدید منسوجات بازیافتی

منسوجات بازیافتی علاوه بر استفاده مجدد، به تعداد بیشماری از اقلام روزمره تغییر کاربری داده می‌شوند تا تطبیق‌پذیری و مزایای زیست‌محیطی بازیافت را نشان دهند. با تغییر کاربری پوشاک استفاده‌شده نه‌تنها ضایعات کاهش می‌یابد، بلکه نوآوری در تولید محصول پایدار نیز تقویت می‌شود.

برای مثال برندهای متعددی از پارچه‌های بازیافتی لباس‌های جدید و مدرن تولید می‌کنند که برای خریداران آگاه از محیط‌زیست جذاب است. بعضی از منسوجات بازیافتی به مواد عایق خانگی تبدیل می‌شوند و جایگزینی سازگار با محیط‌زیست برای گزینه‌های سنتی ارائه می‌دهند.

علاوه بر این می‌توان برای ساخت لوازم داخلی خانه همچون مبل‌ها و صندلی‌های راحتی، از پارچه‌های بازیافتی استفاده کرد و راحتی را با پایداری تلفیق کرد. فضای داخلی خودرو نیز محلی دیگر برای استفاده از پارچه‌های بازیافتی است که به فرایندهای تولید پایدارتر کمک می‌کند.