کاهش شدید قدرت خرید مردم ایران؛ بررسی دلایل و پیامدها

یک پژوهش جامع نشان می‌دهد که قدرت خرید مردم ایران در سه سال گذشته به شدت کاهش یافته است. نوسانات ارزی، افزایش قیمت‌ها و حذف ارز ترجیحی از جمله دلایل اصلی این کاهش هستند.

یک پژوهشگر با اشاره به ادامه کاهش قدرت خرید مردم در سه سال گذشته گفت: روند کاهش قدرت خرید مردم در سه سال گذشته شدت گرفت اما شیب این کاهش قدرت خرید در سال 1401 بیشتر و در سال 1403 کمتر بود.

به گزارش ایلنا، ناصر پاشاپور نیکو، در پاسخ به سوال ایلنا مبنی بر اینکه رفتار بازار برای مصرف کالاهای اساسی پس از جهش ارزی و افزایش قیمت رسمی این کالاها چگونه بوده و در سه سال گذشته وضعیت قدرت خرید مردم چگونه بوده‌است،اظهار داشت: از سال 1380 تا 1403، داده‌هایی را جمع‌آوری کردیم که در سه دسته بازار، رسانه و مصرف‌کننده قرار می‌گیرند. داده‌های مربوط به رسانه‌ها این را نشان می‌دهد که مخاطب چه برنامه‌ای‌ را دوست دارد و تحت تاثیر چه برنامه‌ای قرار دارد. گروه دوم بررسی بازار است که نشان می‌دهد چه محصولی در خرده‌فروشی‌ها برای خریداران آماده است و گروه سوم هم اطلاعاتی است که از خود مصرف‌‌کننده تهیه می‌شود.

وی افزود: این داده‌ها به ما نشان می دهند که پرش ارزی و افزایش قیمت‌ها بر روی تمام محصولات اثر می‌گذارند و اساسا هر تغییری در اکوسیستم رخ دهد از جمله افزایش قیمت‌ها، موجودی مواد اولیه برای تولید، تغییر شرایط آب و هوایی و ... اثر خود را در مصرف نشان می‌دهد.

این پژوهشگر با بیان اینکه در این مدت کاهش قدرت خرید مردم ادامه داشت، گفت: طبیعی است که با افزایش قیمت‌ها قدرت خرید هم کاهش پیدا کند. با حذف ارز ترجیحی یا همان 4500 تومانی شاهد کاهش قدرت خرید مردم بودیم و این روندی است که در دو، سه سال گذشته شدت گرفته، شیب این کاهش قدرت خرید در سال 1401 بیشتر بود و در سال 1403 کمتر بود. این تغییرات ناگزیر است و تورم محصول نهایی را افزایش می‌دهد.

پاشاپورنیکو ادامه داد: وقتی این افزایش قیمت‌ها رخ می‌دهد، تولیدکنندگان به ویژه گروهی که تولیدکنندگان مواد مصرفی مدت‌دار هستند ناگزیر شروع به ارایه تخفیفات و افزایش تبلیغات مستقیم هستند.

وی با بیان اینکه پژوهش و داده‌های حاصل از آن در اقتصاد و شرایط رقابتی اهمیت پیدا می‌کند، اظهار داشت: وقتی پژوهشی بیش از دو دهه در بازارهای ایران ادامه می‌یابد یعنی مصرف کننده دارد. اما عده‌ای از این داده‌ها استفاده نمی کنند و می‌توان گفت که کمتر از 10 درصد شرکت‌های بی تو سی از داده‌های حاصل از پژوهش استفاده می‌کنند و مابقی شرکت‌ها هنوز هم در شرایط سعی و خطا پیش می‌روند.

این پژوهشگر تاکید کرد: امروز بازار و اقتصاد ایران رقابتی نیست و رقابت‌ها تنها در تولید و دریافت ارز ترجیحی بوده و قطعا در شرایطی داده‌های به دست آمده از پژوهش‌ها مهم است که رقابت سالم وجود داشته باشد.

پاشاپور با تاکید بر اینکه امروز با عدم دانش استفاده از داده‌ها مواجه هستیم، گفت: برای خوانش و تحلیل این داده‌ها و تسلط بر آن باید تحلیل و تحلیل‌گر وجود داشته باشد و این داش باید اقتصاد ایران ارتقا پیدا کند.