جغرافیای بخش خصوصی ایران

در یکی از همایش‌هایی که فعالان اقتصادی و تجار حضور داشتند یکی از عوامل از دست رفتن بازارهای هدف، نداشتن دانش و فقر تحصیلات بازرگانان کشورمان در مواجهه با رقبای خارجی عنوان شد.

هستند کسانی که معتقدند اگر دانش و سطح سواد فعالان اقتصادی بالا باشد موفقیت قابل توجهی نصیب اقتصاد کشورمان خواهد شد.

با نگاهی به سطح تحصیلات و زمینه تحصیلی اعضای اتاق‌های بازرگانی کشور مشخص می‌شود، بعضا کسانی که در عرصه اقتصاد و تجارت کشور فعالیت می‌کنند با توجه به جایگاهی که دارند نه از سطح تحصیلات برخوردارند و نه رشته‌ای که در آن تحصیل کردند به درد کارشان می‌خورد! البته استثنا‌هایی هم در این میان وجود دارد اما واقعیت این است که برخی از اعضای اتاق‌های بازرگانی کشور تجارت جهانی را با مغازه‌ای سه متری در کنج بازار اشتباه گرفته‌اند و می‌پندارند که با چرتکه و سبک «اوستا و شاگردی» رونق را می‌توان به اقتصاد کشور بازگرداند.

در این بین شاهدیم که روزانه تعداد بسیاری به واسطه ثبت یک شرکت و با دریافت کارت بازرگانی مشغول کسب و کار می‌شوند؛ کسب و کاری که از الفبای اولیه آن چیزی نمی‌دانند البته به گفته آنها اگر علم و تحصیلات باعث بهبود کار می‌شد اعضای اتاق‌های بازرگانی به‌جای دیپلم و سیکل (!)  درسشان را ادامه می‌دادند به همین دلیل تجار خرد نیز به جای افزایش سطح تحصیلات به بهانه فقر تحصیلات اعضای مهم اتاق‌های بازرگانی زیر بار ادامه تحصیل نمی‌روند و ترجیح می‌دهند با همان دیپلم راهی بازار تجارت شوند این در حالی است که کشورهایی که در عرصه اقتصاد صاحب نام به‌شمار می روند از کسانی در زمینه‌های اقتصادی بهره می‌برند که در زمینه کاری خود چه از نظر سطح سواد و چه از نظر تجربه کاری در جای خود قرار دارند و بازارهای هدف را یکی پس از دیگری از آن خود می‌کنند.

در حال حاضر بازرگانان ما حتی در کشورهای همسایه نیز با مشکلات زیادی مواجهند و از آنجا که دانش مقابله با این مشکلات را ندارند این کشورها نیز ترجیح می‌دهند قید معامله با ایران را بزنند از این‌رو به‌جای صادرکننده، واردکننده‌ای بزرگ شده‌ایم. درست در شرایطی که به قول وزیر بازرگانی تحریم‌ها شدت یافته و نرخ ارز نیز هر روز جنجال‌آفرین می‌شود ناکارآمدی بازرگانان و روسای آنها که در اتاق‌های بازرگانی صاحب صندلی هستند باعث بروز مشکلات جدیدی شده است، به‌نظر می‌رسد اگر قرار باشد در دنیای مدرن امروز وضعیت اتاق‌های ما به همین روال پیش رود و اقدامی برای اصلاح آن صورت نگیرد؛ چشم‌انداز روشنی پیش‌روی اقتصادمان نخواهد بود در اینجا سطح تحصیلات، زمینه تحصیلی و پراکندگی جمعیت اتاق‌های بازرگانی کشور را بررسی کردیم.

۳۴  شهر کشور اتاق بازرگانی دارند که در زیر تعداد اعضا، سطح سواد، رشته تحصیلی و سن اعضا دوره هفتم را مورد بررسی قرار داده‌ایم و به نتایج جالبی دست پیدا کردیم.

اتاق بازرگانی آبادان :

اولین شهر مورد بررسی است اتاق بازرگانی آبادان هشت عضو دارد که از این تعداد شش دیپلم و دو لیسانس دارد که میانگین سنی آنها ۵۰ سال است. اتاق بازرگانی آبادان یکی از اتاق‌های مهم بازرگانی کشور است که دانشگاه رفته‌هایش در رشته علوم‌انسانی درس خوانده‌اند.

اتاق بازرگانی اراک :

شش عضو دارد. در این جمع سه نفر دکتری، دو نفر لیسانس و یک نفر دیپلم دارد. دو نفر از این تعداد در رشته فنی مهندسی، یک نفر در زمینه علوم‌تجربی، یک نفر در زمینه علوم‌انسانی و دو نفر در رشته‌ای نامشخص درس خواندند. میانگین سنی اعضای اتاق بازرگانی اراک ۵۲ سال است.

اتاق بازرگانی اردبیل :

سومین اتاق مورد بررسی است. این اتاق چهار عضو دارد که از این تعداد سه نفر لیسانس و یک نفر فوق‌دیپلم دارد دو اعضای این اتاق در رشته علوم‌انسانی، یک نفر فنی مهندسی و یک نفر هم در رشته‌ای نامعلوم تحصیل کرده‌اند. میانگین سنی اعضای اتاق بازرگانی اردبیل ۵۳ سال است.

اتاق بازرگانی ارومیه :

این اتاق ۱۳ عضو دارد. مدرک تحصیلی پنج نفر از این اعضا کارشناسی. هفت نفر دیپلم و یک نفر زیر دیپلم است. میانگین سنی اتاق ارومیه ۴۵ سال است و هیچ‌کدام از اعضا آن بالاتر از لیسانس نیستند.

اتاق بازرگانی اصفهان :

۱۵ عضو دارد که دو نفر از آنها دکتری، سه نفر کارشناسی ارشد، ۹ نفر کارشناسی و یک نفر دیپلمه هستند. در این میان ۹ نفر در رشته فنی مهندسی و شش نفر در رشته علوم‌انسانی تحصیل کردند. میان سنی اتاق بازرگانی اصفهان ۵۵ سال است.

اتاق بازرگانی اهواز :

۹ عضو دارد که از بین آنها سه نفر دیپلم و فوق‌دیپلم، پنج نفر لیسانس و یک نفر مدرک کارشناسی ارشد دارد. در این اتاق از مدرک دکتری خبری نیست و زیر دیپلم هم ندارد، میانگین سنی اتاق بازرگانی اهواز ۴۱ سال است که چهار نفر از آنها در رشته فنی مهندسی، چهار نفر در زمینه علوم‌انسانی و یک نفر هم در رشته‌‌ای نامشخص درس خوانده‌اند.

اتاق بازرگانی ایلام :

با هشت عضو. یک زیر دیپلم، چهار دیپلمه و سه نفر با مدرک کارشناسی در این اتاق مشغول فعالیت هستند که هر هشت عضو آن معلوم نیست در چه رشته‌ای تحصیل کرده‌اند. میانگین سنی اعضای این اتاق بازرگانی ۴۲ سال است.

اتاق بازرگانی بجنورد :

یک عضو بیشتر ندارد تنها عضو این اتاق با مدرک کارشناسی مدیریت بازرگانی ۶۸ سال سن دارد.

اتاق بازرگانی بوشهر :

هشت عضو دارد که از این تعداد چهار نفر دیپلم و چهار نفر در مقطع کارشناسی تحصیلات دانشگاهی دارند. در این میان دو نفر در رشته فنی مهندسی، یک نفر در رشته علوم‌تجربی، یک نفر در رشته علوم‌انسانی و چهار نفر در رشته‌ای نامعلوم درس خوانده‌اند. میانگین سنی اعضای اتاق بازرگانی بوشهر ۵۳ سال است.

اتاق بازرگانی بندرعباس :

شش عضو دارد که دو نفر از آنها دیپلم، دو نفر کارشناس و دو نفر دیگر آن هم فوق‌لیسانس هستند. در این اتاق هم خبری از مدرک دکتری نیست و چهار نفر از این گروه در رشته علوم‌انسانی و دو نفر هم در رشته‌ای نامشخص درس خوانده‌اند. میانگین سنی اعضای این اتاق بندرعباس ۵۱ سال است.

اتاق بازرگانی بیرجند :

یک عضو ۵۱ ساله سکاندار این اتاق است. تنها عضو اتاق بازرگانی بیرجند مدرک کارشناسی ارشد دارد که در رشته علوم مدیریت بازرگانی تحصیل کرده است.

اتاق بازرگانی تبریز :

۱۵ عضو دارد که هفت نفر از آنها دیپلم، شش نفر لیسانس، یک نفر فوق‌لیسانس و یک نفر هم دکتری دارد چهار نفر از این تعداد در رشته فنی مهندسی، یک نفر در زمینه علوم تجربی و پنج نفر هم در رشته علوم انسانی تحصیل کرده‌اند. اتاق بازرگانی تبریز با میانگین سنی ۶۲ سال یکی از اتاق‌های پیر بازرگانی محسوب می‌شود.

اتاق بازرگانی تهران :

با ۶۰ عضو بزرگ‌ترین اتاق بازرگانی کشور محسوب می‌شود. رییس این اتاق یحیی‌ آل‌اسحاق است که در زمینه بازرگانی و مدیریت استراتژیک مدرک کارشناسی و دکتری دارد. در این اتاق که به اتاق پولدارها معروف است یک دیپلمه، ۱۹ لیسانس، ۲۲ فوق‌لیسانس، ۱۷ دکتری و یک مجهول‌المدرک وجود دارد که ۲۴ نفر از این اعضا در رشته فنی مهندسی، دو نفر در رشته علوم تجربی، ۲۷ نفر در رشته علوم انسانی و اقتصاد مدرک تحصیلی دارند و مدرک هفت نفر هم در ابهام قرار دارد. دیپلمه این اتاق مهم و استراتژیک محسن حاجی‌باباست و معلوم نیست علاءمیرمحمد صادقی هم در چه رشته‌ای درس خوانده است وچه مدرکی دارد .

اتاق بازرگانی خرم‌آباد :

دو عضو دارد که یک نفر از آنها لیسانس و یک نفر هم فوق لیسانس دارد. دو عضو این اتاق در رشته‌های فنی مهندسی و علوم انسانی درس خوانده‌اند. میانگین سن اعضای اتاق خرم‌آباد ۴۸ سال است.

اتاق بازرگانی خرمشهر :

این اتاق پنج عضو دارد. از این پنج نفر یک نفر دیپلم، سه نفر مدرک کارشناسی و یک نفر هم کارشناسی ارشد دارد. میانگین سنی اعضای اتاق خرمشهر ۳۸ سال است که جوان‌ترین اتاق بازرگانی کشور محسوب می‌شود. سه نفر از این تعداد در رشته علوم انسانی و دو نفر هم میزان تحصیلات‌شان مشخص نیست.

اتاق بازرگانی رشت :

۱۱  عضو دارد، دو عضو از این تعداد دیپلم هم ندارند، پنج نفر دیپلمه، دو نفر لیسانس و دو نفر هم فوق‌لیسانس هستند. نکته جالب در مورد تحصیلات اعضای اتاق بازرگانی رشت این است که معلوم نیست ۱۰ عضو از این ۱۱ نفر در چه رشته‌ای درس خوانده‌اند. میانگین سنی اعضای اتاق رشت ۵۵ سال است.

اتاق بازرگانی زاهدان :

۹  عضو دارد که هفت نفر از آن دیپلمه، یک نفر لیسانس و نفر آخر هم فوق لیسانس دارد. از این تعداد دو نفر در رشته علوم انسانی و یک نفر در رشته فنی مهندسی مدرک دارند و شش نفر هم رشته تحصیلی‌شان نامشخص است میانگین سنی اعضای اتاق زاهدان ۵۴ سال است.

اتاق بازرگانی زنجان :

چهار عضو دارد، از این تعداد یک نفر دیپلم، دو نفر مدرک کارشناسی و یک نفر مدرک کارشناسی ارشد دارد. دو نفر از این جمع در رشته فنی مهندسی و دو نفر هم در رشته علوم انسانی تحصیل کرده‌اند. میانگین سن این اتاق ۵۰ سال است.

اتاق بازرگانی ساری :

۱۴ ‌ عضو دارد. در این میان یک نفر دکتری، شش نفر دیپلم، چهار نفر لیسانس و سه نفر فوق‌لیسانس دارند. ۹ نفر از این تعداد در رشته‌های نامشخص تحصیل کرده‌اند و دو نفر در رشته فنی مهندسی، یک نفر در رشته علوم تجربی و دو نفر هم در رشته علوم انسانی درس خوانده‌اند. میانگین سنی اتاق ساری ۵۰ سال است.

اتاق بازرگانی سمنان :

چهار عضوه است. با یک مدرک دیپلم و سه مدرک کارشناسی یک نفر از این اعضا در رشته فنی مهندسی و یک نفر در رشته علوم انسانی درس خوانده‌اند و دو نفر بعدی هم رشته تحصیلی نامشخص دارند، میانگین سنی سمنانی‌ها ۵۷ سال است.

اتاق بازرگانی سنندج :

هفت عضو دارد. این اتاق دو دیپلمه و پنج لیسانسه دارد که از این تعداد یک نفر در رشته فنی مهندسی، سه نفر در رشته علوم انسانی و سه نفر در رشته‌هایی نامعلوم مدرک دارند. میانگین سنی اتاق سنندج ۴۲ سال است.

اتاق بازرگانی شهرکرد :

چهار عضو دارد. دیپلمه‌های این اتاق  سه نفر، فوق‌لیسانسه‌‌اش یک نفر است که سه نفر از آنها در رشته‌هایی نامشخص و یک نفر در رشته علوم انسانی مدرک دارند. میانگین سنی آنها نیز ۵۷ سال است.

اتاق بازرگانی شیراز :

۱۵ عضو دارد. دو دیپلمه، هفت کارشناس و شش فوق‌لیسانس مجموعه سواد شیرازی‌ها را تشکیل می‌دهد که شش نفر از آنها در رشته فنی مهندسی یک نفر در رشته علوم تجربی، هفت نفر در رشته علوم انسانی و یک نفر هم در رشته‌ای نامشخص مدرک دارند. میانگین سنی اتاق شیراز ۵۵ سال است.

اتاق بازرگانی قزوین :

چهار عضو دارد که سه نفر از آنها مدرک کارشناسی و یک نفر هم مدرک کارشناسی ارشد دارد. اعضای این اتاق همگی در رشته علوم انسانی درس خوانده‌اند و میانگین سنی آنها ۴۴ سال است.

اتاق بازرگانی قم :

چهار عضو دارد که دو نفر مدرک کارشناسی، یک نفر کارشناسی ارشد و یک نفر هم تکنسین برق است. به این ترتیب یک نفر در رشته فنی مهندسی، یک نفر در رشته علوم تجربی یک نفر در رشته علوم انسانی و یک نفر هم در رشته‌ای نامشخص درس خوانده‌اند. میانگین سنی اعضای این اتاق ۵۲ سال است.

اتاق تهران با ۱۷ عضو تحصیلکرده در مقطع دکتری، اتاق اراک با سه عضو و اتاق اصفهان با دو عضو و تبریز، ساری و کرمان هرکدام با یک عضو در مقطع دکتری،‌ بالاترین سطح تحصیلات را در بین اتاق‌های کشور دارند. همچنین رشت با دو عضو و تهران، ارومیه، ایلام، زاهدان، قم، کاشان هرکدام با یک عضو زیردیپلم صاحبان رتبه در این زمینه هستند.

روزنامه جهان صنعت در صفحات ۸ و ۹ امروز خود پرونده تصویری در خصوص ترکیب جمعیت-سن-تحصیلات و… اتاق های بازرگانی سراسر کشور منتشر کرده است.

بر اساس یافته های این پرونده کم‌جمعیت‌ترین اتاق‌های کشور عبارتند از: بیرجند و یاسوج هر کدام با یک عضو و خرم‌آباد با دو عضو  پر‌جمعیت‌ترین اتاق‌های کشور: تهران با ۶۰ عضو (به همراه ۲۱ عضو دولتی) و تبریز، اصفهان، شیراز و مشهد با ۱۵ عضو.

جوان‌ترین اعضای اتاق‌های کشور:

۱) حامد رنجبر و مجتبی غیابی؛ هر دو۳۰ ساله- اتاق سنندج ۲) علیرضا آرحیمی (اتاق قم)، ‌محمدجواد مومن (اتاق خرم‌آباد)؛ هر دو ۳۱ ساله ۳) لاله زمانی (اتاق شیراز)، ‌محمد هلاکو (اتاق سنندج)؛ هر دو ۳۲ ساله

۴۰ درصد اعضای اتاق‌های کشور در مقطع کارشناسی، ۲۶ درصد در مقطع دیپلم، ۲۳ درصد در مقطع کارشناسی ارشد، هشت درصد در مقطع دکتری و سه درصد زیردیپلم هستند  ۳۵ درصد اعضای اتاق‌های بازرگانی کشور در زمینه علوم انسانی، ۲۷ درصد در زمینه‌های فنی و مهندسی، سه درصد در زمینه علوم تجربی و ۳۵ درصد با زمینه تحصیلی نامشخص هستند.  اتاق تهران با ۱۷ عضو تحصیلکرده در مقطع دکتری، اتاق اراک با سه عضو و اتاق اصفهان با دو عضو و تبریز، ساری و کرمان هرکدام با یک عضو در مقطع دکتری،‌ بالاترین سطح تحصیلات را در بین اتاق‌های کشور دارند.

رشت با دو عضو و تهران، ارومیه، ایلام، زاهدان، قم، کاشان هرکدام با یک عضو زیردیپلم صاحبان رتبه در این زمینه هستند.

همچنین  کم‌جمعیت‌ترین اتاق‌های کشور را بیرجند و یاسوج هر کدام با یک عضو و خرم‌آباد با دو عضو  پر‌جمعیت‌ترین اتاق‌های کشور: تهران با ۶۰ عضو (به همراه ۲۱ عضو دولتی) و تبریز، اصفهان، شیراز و مشهد با ۱۵ عضو تشکیل میدهند.

پیرترین اعضای اتاق‌های کشور به ترتیب زیر هستند:

۱) محسن خلیلی‌عراقی؛ ۸۲ ساله- اتاق تهران

۲) شاهرخ ظهیری؛ ۸۱ ساله- اتاق تهران

۳) علاء میرمحمدصادقی؛۸۰ ساله- اتاق تهران

جوان‌ترین اعضای اتاق‌های کشور نیز از قرار زیر هستند:

۱) حامد رنجبر و مجتبی غیابی؛ هر دو۳۰ ساله- اتاق سنندج

۲) علیرضا آرحیمی (اتاق قم)، ‌محمدجواد مومن (اتاق خرم‌آباد)؛ هر دو ۳۱ ساله

۳) لاله زمانی (اتاق شیراز)، ‌محمد هلاکو (اتاق سنندج)؛ هر دو ۳۲ ساله

پیرترین اتاق بازرگانی کشور اتاق تبریز با میانگین ۶۲ سال و جوان ترین اتاق کشور، اتاق بازرگانی خرمشهر است که میانگین سن اعضای هیات نمایندگان آن ۳۸ سال است. به گزارش جهان صنعت،  ۴۰ درصد اعضای اتاق‌های کشور در مقطع کارشناسی، ۲۶ درصد در مقطع دیپلم، ۲۳ درصد در مقطع کارشناسی ارشد، هشت درصد در مقطع دکتری و سه درصد زیردیپلم هستند  ۳۵ درصد اعضای اتاق‌های بازرگانی کشور در زمینه علوم انسانی، ۲۷ درصد در زمینه‌های فنی و مهندسی، سه درصد در زمینه علوم تجربی و ۳۵ درصد با زمینه تحصیلی نامشخص هستند.

اتاق تهران با ۱۷ عضو تحصیلکرده در مقطع دکتری، اتاق اراک با سه عضو و اتاق اصفهان با دو عضو و تبریز، ساری و کرمان هرکدام با یک عضو در مقطع دکتری،‌ بالاترین سطح تحصیلات را در بین اتاق‌های کشور دارند. همچنین رشت با دو عضو و تهران، ارومیه، ایلام، زاهدان، قم، کاشان هرکدام با یک عضو زیردیپلم صاحبان رتبه در این زمینه هستند.

گفتنی است در خانم ها: زهرا اخوان نسب از اتاق اصفهان، فریال مستوفی، فاطمه دانشور و فاطمه مقیمی از اتاق تهران، لاله زمانی از اتاق شیراز و شبنم بهرامی شبستری از اتاق کرج ، زنان اتاق های بازرگانی کشور هستند.

منبع: جهان صنعت