تصمیم دولت برای راه‌اندازی اتاق تهاتر کالا و ارز

مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات به دنیای اقتصاد خبر داد: كشور بايد با درآمدهاي صادراتي اداره شود.

وزارتخانه‌های صادرکننده با همکاری بانک مرکزی لیست کالاهای قابل تهاتر را تهیه می‌کنند.

به دنبال سیاست‌گذاری‌های جدید در مورد رفع ممنوعیت ورود کالاهای لوکس به کشور به منظور استفاده حداکثری از ارز حاصل از صادرات برای واردات، اتاق تهاتر ارز و کالا نیز راه‌اندازی خواهد شد تا از این طریق، تبادل ارز صادراتی با واردکنندگان با چالش کمتری انجام شود و همچنین امکان تهاتر ارز با کالا نیز فراهم آید.

مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» به مباحث كارشناسي که در ماه‌های اخیر در اتاق بازرگانی مطرح شده اشاره می‌کند و می‌گوید: بر اساس کارشناسی‌هایی که انجام شده است، موضوع تهاتر ارز پذیرفته شده و به زودی اجرایی می‌شود.

به گفته کاظم دوست حسینی، سازوکار این امر نیز به این شکل است که با تشکیل اتاقی ارزهای موجود در خارج کشور، پس از تسويه داخلی به یک واردکننده یا مصرف کننده منتقل شود.

البته آن طور که مسوولان در نظر دارند علاوه بر تعیین نرخ مناسب برای ارز تهاتری که مورد توافق صادرکننده و واردکننده باشد، معنی تسويه ارز حاصل از صادرات و واگذاری آن به واردکنندگان این است که واردکنندگان مجاز می‌شوند این ارز را در قالب کالاهای قابل تهاتر در ازای کالاهای وارداتی نیز استفاده کنند.

مدیرعامل صندوق توسعه صادرات البته به این موضوع نیز اشاره دارد که در مورد تهاتر، بحث کالاهای اساسی نیز مطرح است و ظاهرا قرار است که شرط کالاهای اساسی در مورد تهاتر اجرا شود به این شکل که به طور مثال در مقابل کالاهای استراتژیک صادراتی ایران همچون نفت و فرش تنها کالاهایی که برای کشور ضروری است، وارد شوند.

دوست حسینی با این توضیحات تاکید می‌کند که در صورت اجرای مناسب این راهکار اهداف صادراتی سال 91 نیز راحت تر محقق می‌شود و در نهایت کشور با ارز حاصل از صادرات اداره می‌شود. به تعبیر او در حال حاضر استفاده از روش تهاتر بهترین راه برای مقابله با محدودیت‌های بانکی پیش روی بازرگانان کشور است. در عین حال آنچه که مسلم است این است که ارز حاصل از صادرات جزء درآمدهای ارزی کشور محاسبه می‌شود و به کار بردن آن به هر روشی سودآور است.

تهیه لیستی از کالاهای قابل تهاتر

البته چالشی که در مورد تهاتر کالا به جای ارز مطرح است، تعیین کالاهای مورد تبادل است. آن طور که گفته می‌شود قرار است به زودی جلسه‌ای مشترک بین وزارتخانه‌های درگیر حوزه صادرات؛ یعنی صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی و بانک مرکزی برگزار شود تا لیستی از کالاهای مورد مبادله مشخص شود. همچنین این فرض نیز محتمل است که به جای صادرات کالاهای صادراتی ایران مواد اولیه مورد نیاز برای بخش تولید نیز وارد کشور شود.

به هر حال تصمیم دولت برای راه‌اندازی اتاق تهاتر کالا و ارز همزمان با تحولات اخیر در مورد ضوابط واردات کالا گرفته شده است.

در جریان تغییرات سیاست‌گذاری‌های حوزه صادرات و واردات در ابتدای هفته جاری واردات کالاهای لوکس که پیش از این ممنوع الورود بودند، آزاد شد و به این ترتیب تمام کالاهای وارداتی به دو دسته کالاهای اساسی که واردات آنها با ارز دولتی انجام می‌شود و کالاهای دسته دوم که واردات آنها منوط به تامین ارز از طریق صادرات است تقسیم می‌شوند.

بر اين اساس قرار است واردات بیش از هزار و 700 قلم کالا مشروط به تامین ارز از طریق صادرات باشد. در واقع روش تهاتر قرار است برای این کالاها به کار گرفته شود.

نفت ایران به جای برنج هند!

البته آن طور که سیاست‌گذاران کشور می‌گویند پیش شرط اجرای راهکار تهاتر ارز و کالا این است که مقامات کشورهای طرف تجاري در این مورد توافق کنند.

آنچنان كه چندی پیش نيز ایران و هند با هدف دور زدن تحریم‌های مالی آمریکا مکانیسمی را طراحی کردند که بر اساس آن ۴۵ درصد پول نفت صادراتی ایران به هند به روپیه در بانک‌های هندی سپرده‌گذاری می‌شود و بهای کالاهای صادراتی هند به ایران از این حساب پرداخت می‌شود. به گفته ریییس انجمن صادرکنندگان برنج هند با راه‌اندازی مکانیسم پرداخت بهای کالاهای صادراتی هند به ایران با روپیه صادرات مستقیم برنج هندی به ایران پس از یک دهه ازسرگرفته شد. بر این اساس، بانک هندی یو سی او و بانک پارسیان ایران مبادلات مالی مربوط به صادرات برنج هند به ایران را تسهیل می‌کنند.

مذاکره کشورها برای مبادله پایاپای

در این مورد البته سیدعباس عراقچی، معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه کشور نیز می‌گوید که دولت قصد دارد با پیاده‌سازی مکانیسم تهاتر ارز و کالا، به نوعی محدودیت‌های ایجاد شده ناشی از تحریم‌ها برای تجار ایرانی در نقل و انتقال پول و کالا از خارج به داخل و بالعکس را برطرف کند.

به گفته او، دولت محدودیت‌های ایجاد شده برای تجار ایرانی را کاملا درک می‌کند و در نظر دارد با اجرای راهکارهایی چون تهاتر کالا و ارز این محدودیت‌ها به طور خاص، برطرف شوند.

عراقچی در پاسخ به پرسشی در مورد مبادلات پایاپای و اینکه گفته شده برای مثال کشورهایی چون پاکستان در قبال صدور گندم به ایران، کود شیمیایی و آهن، دریافت كرده و به نوعی تهاتر کالا انجام می‌شود، گفته است: در جریان تجارت خارجی کشور بر اصل تهاتر و مبادلات براساس ارزهای محلی تأکید شده است.

همچنين بر اساس اعلام معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه، دولت در بحث تبادلات بانکی و مالی نیز موفق شده است به شیوه‌های ابتکاری جدیدی با هر کشور و شیوه‌هایی که مرسوم به استفاده از ارزهای محلی و تهاتر کالا در مقابل کالا است دست پیدا کند که اين روند با حساب و کتاب و مذاکرات بین مقامات بانک‌های مرکزی و مديران تجاری كشور شريك تجاري مشخص می‌شود.