انتشار اولین برنده «بوکر عربی»‌ در ایران

رمان "واحه­ غروب" نوشته بها طاهر نویسنده­ مصری با ترجمه­ رحیم فروغی منتشر شد.

به گزارش ایسنا، در معرفی این رمان عنوان شده است: "واحه­ غروب" برنده نخستین دوره­ جایزه­ جهانی رمان عربی (بوکر عربی) در سال 2008 اولین اثر از بها طاهر است که در ایران ترجمه شده است. انتشارات نیلوفر این رمان را در آستانه بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران منتشر کرده است و در غرفه این انتشارات در نمایشگاه ارائه می‌شود.

"واحه غروب" با قیمت 18500 تومان روانه بازار شده و طرح جلد کتاب تصویر مجسمه نوزایی مصر اثر محمود مختار در سال 1920 میلادی است.

جایزه­ بوکر عربی سبب شد رمان‌های بها طاهر که پیشتر هم به زبان‌های دیگری ترجمه شده بودند با اقبال جهانی بیشتری رو­به­‌رو شوند و رمان "واحه­ غروب" نیز به زبان­های انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، یونانی، نروژی، ایتالیایی و بوسنیایی ترجمه شود.

زمان وقوع داستان "واحه­ غروب" دو دهه­ آخر قرن نوزدهم است. مصر در اشغال انگلستان است و دولتی ناتوان و دست‌نشانده در آن حکومت می‌کند. انقلاب احمد عرابی علیه اشغال انگلستان و دولت دست‌نشانده امیدی در دل به تنگ‌آمدگان می‌افکند اما انقلاب به شکست می‌انجامد و به دنبال آن بازجویی‌ها و محاکمه‌ها شروع می‌شود.

آنچه این رمان را برای خواننده­ ایرانی خواندنی­‌تر می­کند، همانندی‌های تاریخی، اجتماعی و سیاسی ایران و مصر و نیز دیرینگی و دیرپایی این همانندی‌هاست. ایران و مصر هر دو میراث‌دار تمدن‌هایی کهن هستند و در طول تاریخ شرایط سیاسی و اجتماعی کم و بیش مشابهی را آزموده‌اند. این دو کشور اما در گذر زمان نقش باشکوه گذشته را واگذاشته و در دوره‌هایی از تاریخ خود بحران‌هایی دشوار را از سرگذرانده‌اند. یکی از موضوعات این رمان پیش نهادن این پرسش است که آیا شکوه گذشته می‌تواند پله‌ای برای پیشرفت امروز باشد؟ یا برعکس سرمست شدن از افتخار به تاریخ پیشینیان، ما را در بامداد رحیلی پرشتاب به خوابی نوشین می‌فریبد و از پیمودن سبیل سربلندی بازمی‌دارد.

بها طاهر در 13 ژانویه 1935 در استان جیزه در مصر به دنیا آمد. سال 1956 از گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه قاهره فارغ‌التحصیل شد و سال 1973 از همان دانشگاه دیپلم پژوهش‌های عالی در روزنامه‌نگاری و نیز دیپلم پژوهش‌های عالی تاریخ معاصر دریافت کرد. تا سال 1975 در شبکه دوم رادیوی مصر (رادیو فرهنگ) که خود از بنیانگذاران آن بود به کار ترجمه، کارگردانی نمایش و گویندگی پرداخت. سال 1975 در مصر ممنوع القلم شد و ناچار کشورش را ترک کرد. تا سال 1981 به عنوان مترجم در کشورهای مختلف آسیایی و آفریقایی در رفت و آمد بود. از سال 1981 تا 1995 در ژنو به عنوان مترجم برای سازمان ملل متحد کار می‌کرد. سال 1995 به مصر بازگشت و تاکنون در مصر زندگی می‌کند.

بها طاهر تاکنون 10 رمان و مجموعه داستان نوشته و چندین نمایشنامه و کتاب دیگر هم از او منتشر شده و آثاری را هم از انگلیسی و فرانسه به عربی ترجمه کرده است.

این نویسنده­ مصری علاوه بر جایزه بوکر عربی جوایز دیگری از جمله جایزه دولتی سپاس مصر، جایزه بهترین رمان ترجمه‌شده در ایتالیا و جایزه ادبی مبارک (سال 2009) را هم دریافت کرده است اما این جایزه را در سال 2011 در جریان اعتراضات مردم مصر علیه مبارک پس داد و گفت وقتی دولت مبارک خون مردم شریف مصر را می‌ریزد او نمی‌تواند چنین جایزه‌ای را داشته باشد.

"واحه­ غروب" اولین رمانی است که رحیم فروغی از عربی به فارسی ترجمه کرده اما پیش‌تر دو مجموعه داستان کودک و نوجوان "داستان‌های رندا" و "جوجه تیغی" از زکریا تامر نویسنده­ی سوری و مجموعه داستان "برلین برایم بزرگ بود" اثر سالمه صالح نویسنده­ عراقی با ترجمه او منتشر شده است. از فروغی یک مجموعه شعر هم با عنوان "یکی مرا به کلینیک معرفی کند" انتشار یافته است. او رمان "عشق در تبعید" را هم از بها طاهر ترجمه کرده است و آماده انتشار دارد.