دیابتی‌ها چه بخورند؟

 یک پزشک گفت: دیابت به علت نبود یا عدم تاثیر انسولین موجود در بدن ایجاد می‌شود و گروه کودک و نوجوان که انسولین ندارند، به عنوان بیماران تیپ یک شناخته می‌شوند، در حالی که افراد بالای 30 سال که انسولین در بدن دارند، اما اثرگذار نیست تیپ دوم این تقسیم‌بندی را شکل می‌دهند که شایع‌ترین گروه مستعد بیماری قندی هستند.
 
دکتر «اسد احسان‌زاده» مسئول پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی استان ایلام در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: دیابت بیماری متابولیک رو به افزایش در جهان است و یکی از موارد عمده‌ی ابتلا به دیابت سالمند شدن جمعیت است که کشور نیز به علت انتقال نسل جوان به سالمند با این تهدید روبرو است و از طرفی روند ماشینی شدن زندگی امروزی که کم تحرکی را به‌دنبال دارد، یکی دیگر از عواملی است که مرض قند را تشدید می‌کند و استرس سومین علت و شایع‌ترین علت در ایجاد دیابت است.
 
وی گفت: دیابت به علت نبود یا عدم تاثیر انسولین در بدن ایجاد می‌شود گروه کودک و نوجوان که انسولین ندارند به‌عنوان بیماران تیپ یک شناخته می‌شوند در حالی که افراد بالای 30 سال که انسولین در بدن دارند، اما اثرگذار نیست تیپ دوم این تقسیم‌بندی را شکل می‌دهند که شایع‌ترین گروه مستعد بیماری قندی هستند.
 
احسان‌زاده بی‌تحرکی و افزایش وزن را از عوامل مستعد ایجاد بیماری دیابت دانست و گفت: 35 درصد جمعیت ایلام به اضافه وزن و چاقی مبتلا هستند که از این میزان 25 درصد آنان نمایه‌ی توده‌ی بدنی بالایی دارند.
 
وی افرادی با عارضه‌ی پر فشاری خون‌(فشار سیستول بیش از 140 و دیاستول 90 ) و کسانی را یکی از اقوام نزدیک مبتلا به این بیماری است را از افراد مستعد ابتلاء به بیماری دیابت برشمرد و افزود: زنانی که سقط خودسرانه بیش از دو بار یا فرزندمردگی داشته و همین‌طور زنانی که در بارداری نخست دیابت داشته‌اند و نوزادی با وزن بیش از 4 کیلوگرم به‌دنیا آورده‌اند، از افراد مستعد ابتلاء به مرض قند هستند که حتی اگر برای دومین بار باردار نشوند 50 درصد احتمال ابتلا به این بیماری را دارند.
 
احسان‌زاده افرادی با چربی خون بالا را نیز گروه دیگری از مبتلایان به دیابت دانست و گفت: همه‌ی افراد در معرض ابتلاء به این بیماری هستند، بنابراین افراد جامعه از مصرف مواد غذایی پرکلسترول از قبیل فست‌فودها، ساندویچ، پیتزا، چیپس و پفک پرهیز کنند.
 
وی ورزش و تحرک حداقلی‌(نیم ساعت فعالیت روزانه) در کنترل دیابت موثر دانست و خاطر نشان کرد: افراد جامعه باید مواد چرب و شیرین را از رژیم غذایی معمول خود به‌خصوص فست‌فودها و ساندویچ‌ها حذف کنند.
 
مسوول پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های استان ایلام گفت: در یک کلام تغییر رفتار و شیوه زندگی بهترین عامل پیشگیری در افراد جامعه است.
 
احسان‌زاده تصریح کرد: افراد مبتلا به این بیماری باید روزانه عمل خودپایشی بر روی اعضاء و اندام‌های بدن را انجام دهند، حتی این خودپایشی را بیشتر در انگشت‌های پا و کف آن انجام دهند، چون عفونت در این افراد سریعاً به استخوان رسیده و به قطع عضو منجر می‌شود.
 
وی یکی از دیگر اقدامات بیمار را معاینه‌های دوره‌ای مکرر از چشم، قلب و کلیه برشمرد و افزود: این معاینات سالیانه است.
 
وی افزود: در بررسی طرح سلامت و آمارگیری بیماران مبتلا به دیابت در روستاها مشخص شد بیش از 2000 نفر از افراد بالای 30 سال این مناطق به دیابت مبتلا هستند که زنان دو سوم مبتلایان این جمعیت را شکل می‌دهند.
 
احسان‌زاده گفت: کسانی که در معرض یا ابتلا به دیابت هستند، باید دستورات دقیق کارکنان و پزشکان معالج را رعایت کنند وگرنه پیشرفت این بیماری سبب اختلال فعالیت بدن می‌شود که در دیابت پیشرفته روده‌ها، معده، دردهای متفرقه، خارش، سکته‌های قلبی و مغزی و... را به‌دنبال دارد.
 
به‌گفته‌ی وی، درمان دارویی تنها راه کنترل بیماری دیابت است و قابل درمان نیست.
 
احسان‌زاده در رابطه با علت منحل شدن انجمن حمایت از بیماری‌های دیابتی گفت: این انجمن یک نهاد دولتی نیست بلکه کاملاً شخصی بود و به علت مغایرت نداشتن با دستورالعمل‌های سلامت این انجمن منحل شد و از طرفی چون دیابت جزو بیماری‌های صعب‌العلاج نیست، سیاستمداران و متولیان امر از همین‌رو نمی‌توانند از دایر شدن این انجمن با ساز و کار خاصی حمایت کند.
 
احسان‌زاده در پایان فقدان کلینیک خاص بیماران دیابتی را مشکلی اساسی دانست و گفت: اگر کلینیک خاص افراد دیابتی وجود داشته باشد معاینات آنان براساس پرونده دنبال شود و در خصوص تهیه‌ی انسولین و دیگر خدمات با راحتی بیشتری روبرو می‌شوند.
 
«گلزار مولایی» در مورد نوع تغذیه بیماران دیابتی گفت: نان‌های سبوس‌دار مانند سنگک و بربری در مقایسه با نان‌هایی که با آرد سفید تهیه شده است به کنترل بهتر قند خون شما کمک می‌کنند بدین‌جهت دیابتی‌ها از مصرف نان لواش، باکت و نان سفید خودداری کنند البته بهتر است نان را به همراه برنج استفاده نکنند، همچنین از مواد غذایی حاوی قندهای ساده همچون قند، شکر، شکر قرمز، مربا، شربت، عسل، نوشابه، دلستر، بستنی، شکلات، دسرهای شیرین پرهیز شود.
 
مشاور تغذیه بیمارستان آیت‌الله طالقانی استان ایلام با بیان اینکه دیابتی‌ها مصرف سبزیجات و مواد حاوی فیبر را در برنامه‌ی غذایی بگنجانند، ادامه داد: حتما قبل از صرف غذا از سالاد یا مواد غذایی کم کالری مانند کاهو، کرفس و سوپ‌های ساده استفاده نمایید.
 
وی مصرف میوه‌های همچون انگور، انجیر، آناناس، هندوانه، خربزه، طالبی، انبه، موز، خرمالو، لیموشیرین و کمپوت میوه‌ها را ممنوع اما استفاده از توت فرنگی، آلبالو، زردآلو، گیلاس، ذغال اخته، هلو، شلیل و گرپ‌فروت را مجاز عنوان کرد البته نباید در مصرف میوه زیاده‌روی شود و حتی تعداد مصرف آنها مشخص شده باشد.
 
مولایی بر صرف غذاهای کم حجم اما تعداد دفعات بیشتر تاکید کرد و گفت: حتما بین صبحانه و ناهار و ناهار تا شام میان وعده میل شود، همچنین از مصرف روغن‌ها و چربی‌های جامد پرهیز شود و جهت پخت و پز از روغن‌های گیاهی مایع استفاده کنند و از مصرف چربی گوشت‌ها، پوست مرغ و ماهی، لبنیات پرچرب، سس‌های سفید، کله و پاچه، کره، خامه، شیرینی خامه‌ای پرهیز کنند.
 
این کارشناس تغذیه با اشاره به اینکه پیاز و سیر خام در غذاها یا به صورت خام دو حبه در روز استفاده شود، افزود: از مصرف آب‌میوه در صبح و به صورت ناشتا خودداری شود و به جای آن در طول روز میوه تازه میل شود.
 
مولایی اضافه کرد: بیماران دیابتی مجاز به حذف هیچ یک از وعده‌های غذایی نیستند، چرا که حذف یک وعده غذایی باعث بالا رفتن قند خون به دنبال یک افت شدید قند خون می‌شود و نواسانات قند خون را شدت می‌دهد، هر چند در صورت استفاده از قرص‌های پایین آورنده قند خون تا حد امکان سعی کنید، زمان مصرف قرص‌های پایین آورنده قند خون و زمان مصرف وعده‌های غذایی دارای نظم باشد و از تغییر دادن آنها تا حد امکان خودداری شود.
 
مشاور تغذیه بیمارستان آیت‌الله طالقانی استان ایلام بر مصرف حبوبات به میزان تعیین شده در رژیم غذایی و خوردن 2 تا 3 بار ماهی در هفته اشاره کرد و گفت: برای اینکه شخص دچار افت قند نشود، باید نیم ساعت پس از تزریق انسولین در صبح صبحانه مصرف کند و در میان وعده‌ها از پسته و بادام خام به اندازه 20 تا 30 گرم در روز استفاده شود.
 
مولایی تصریح کرد: ماکارونی سریعاً قندخون را افزایش می‌دهد پس در مصرف آن پرهیز شود یا این که زمان پخت را کاهش دهند.
 
وی در پایان گفت: روزانه حداقل نیم ساعت ورزش برای مثال پیاده‌روی موثر است و از آنجایی که استرس و نگرانی موجب افزایش خون می‌شود باید کمتر خود را در معرض رفتارهای استرس‌زا قرار دهند.