بارداری پس از 40 سالگی

تقریبا همه می‌دانند بهترین سن بارداری از 20 تا 30 سالگی و حداکثر تا 35 سالگی است‌. با این حال از آنجا که در سال‌های اخیر، سن ازدواج برای خانم‌ها و آقایان بالا رفته، سن صاحب فرزند شدن هم به همان نسبت افزایش یافته است.
 
شکی وجود ندارد که سن بالای پدرومادر از لحاظ پزشکی، خطرات و عوارضی را برای فرزندانشان به دنبال خواهد داشت، بنابراین یکی از مهم‌ترین مسائلی که زنان باید قبل از بچه‌دار شدن به آن توجه کنند سن مناسب برای بارداری است که در پی آن سلامت مادر و نوزاد تامین می‌شود.
 
فراموش نکنید بارداری بعد از ۳۵ سالگی به‌عنوان بارداری پرخطر شناخته می‌شود چون پس از 35 سالگی، خطرات و عوارض بارداری، ناهنجاری‌های جنین و خطر مرگ و میر مادر و جنین افزایش پیدا می‌کند، اما این مساله به آن معنا نیست که در سنین بالاتر و حتی پس از 40 سالگی به هیچ وجه نمی‌توان بارداری سالم و بی‌خطر داشت. بی شک برای حفظ سلامت مادر و جنین در سنین بالای 40 سالگی باید به اصولی توجه داشت، اما نباید نسبت به عوارض بارداری در این سنین هم بی‌توجه بود.
 
دکتر آمنه لاهوتی اشکوری، متخصص زنان و زایمان معتقد است: در بسیاری از تحقیقات ثابت شده در زنان مسنی که اندام فیزیکی مناسب و بدون مشکلات طبی دارند میزان عوارض بارداری کمتر است و گفته شده اگرچه مرگ و میر مادران در سنین بالای ۳۵ سال افزایش پیدا می‌کند، اما بهبود مراقبت‌های طبی و بهداشتی باعث کاهش چنین خطراتی می‌شود.
 
این متخصص تاکید می‌کند: در واقع کلید اصلی کم کردن خطرات ناشی از سن بالای بارداری داشتن یک شیوه زندگی سالم یعنی رژیم غذایی مناسب، تمرینات ورزشی منظم، استعمال نکردن دخانیات، استراحت مرتب و خواب شبانه منظم است. در این راستا براهمیت ورزش‌های کششی هم تاکید شده زیرا تمرینات ورزشی کششی، خون رسانی لگن را بهبود می‌بخشد.
 
بارداری را به پس از 35 سالگی موکول نکنید
 
به‌طور معمول در زنان تخمک‌گذاری منظم از دوسال بعد از شروع قاعدگی‌ها تثبیت می‌شود و درصورتی که یک زن دوره سال‌های باروری خود را بدون مشکل سپری کند، این قاعدگی‌های منظم ماهانه حداقل تا 35 سالگی اتفاق خواهد افتاد.
 
این متخصص زنان و نازایی با اشاره به مطالب فوق توضیح می‌دهد: بعد از این سن معمولا کیفیت تخمک‌های موجود در تخمدان زن افت خواهد کرد و بتدریج بی‌نظمی‌هایی در نظم سیکل قاعدگی و میزان و شدت خونریزی ایجاد خواهد شد. اماهنوز کیفیت تخمک‌های آزاد شده درحدی است که می‌توان بارداری را درفرد انتظار داشت.

بعد از چهل سالگی و به‌خصوص پس از 42 سالگی کاهش این پس‌انداز تخمک‌ها (که به ذخیره تخمدان معروف است) شیب تندی به خود می‌گیرد و جدا از این که تخمک‌گذاری معمولا رخ نمی‌دهد اگرهم تخمکی آزاد شود معمولا کیفیت مناسب برای تشکیل جنین ندارد و جنین هم در صورت تشکیل بی‌کیفیت بوده و بارداری دور از انتظار است.
 
چند قلوزایی پس از چهل سالگی
 
عمده عوارض بارداری در سن بالا شامل اختلالات رشد جنین در رابطه با بیماری‌های مزمن مادر یا بارداری‌های چندقلویی است. به گفته دکتر لاهوتی بارداری چندقلویی در بارداری‌های خود‌به‌خود درسن بالا (به خاطر شرایط خاص هورمونی در آن زمان) شایع‌تر است. بعلاوه خیلی از بارداری‌ها در سن بالا ناشی از روش‌های کمک باروری صورت می‌گیرد که به نوبه خود احتمال بارداری چندقلویی رابالاتر می‌برد.
 
زایمان فقط به روش سزارین!
 
از دیگر عوارض بارداری در سنین بالای 35 سالگی، افزایش احتمال زایمان سزارین است. این متخصص زنان در این باره توضیح می‌دهد: بافت‌های مادر در سنین بالا توانایی و قابلیت ارتجاعی لازم برای انجام زایمان طبیعی بدون عارضه را ندارد‌. همچنین شانس بارداری بدون عارضه بعدی به خاطر سن بالای مادر کم است و درنتیجه پزشک متخصص و مادر ترجیح می‌دهند عمل سزارین را انتخاب کنند.
 
وی با اشاره به خطر جدا شدن زودرس جفت و جفت سرراهی یعنی جفتی که در دهانه رحم قرار گرفته بر اثر بارداری در سنین بالای 40‌سالگی می‌گوید: چنین وضعی برای مادر و جنین خطرناک به شمار می‌آید و از عوارضی است که سلامت بارداری زنان مسن‌تر را تهدید می‌کنند.
 
تولد نوزادانی با ناهنجاری‌های ژنتیکی
 
یکی از عوارضی که طی بارداری در سنین بالا نسبت به آن واهمه دارند خطر بروز ناهنجاری‌های ژنتیک است که به‌خصوص بعد از ۳۵‌سالگی افزایش زیادی پیدا می‌کند‌. بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد اگر مادر ۳۵ ساله باشد از هر ۱۳۲ تولد ممکن است یک نوزاد مبتلا به سندرم داون به دنیا بیاید، در ۳۶ سالگی این میزان به یک مورد از هر ۱۰۵ تولد می‌رسد و در ۴۰ سالگی مادر نیز از هر 40 تولد، شاهد یک مورد سندرم داون هستیم. در مورد دیگر ناهنجاری‌های کروموزومی نیز تقریبا چنین آماری در دست است.
 
ناهنجاری‌های کروموزومی علاوه بر تولد نوزاد با مشکلات جسمی و ذهنی، می‌تواند باعث سقط نیز بشود که این خود علت بسیاری از سقط‌ها در بارداری‌های مادران مسن‌تر است.
 
خطراتی که در زایمان دوم کمتر است
 
به گفته دکتر لاهوتی احتمال بروز بیماری‌های مزمن در مادر (مثل بیماری قند، افزایش فشارخون، بیماری‌های قلبی، مشکلات مفصلی و...) نیز با افزایش سن مادر افزایش می‌یابد که هرکدام از این عوارض و بیماری‌ها می‌تواند بارداری را با خطراتی مواجه و سلامت مادر و جنین را تهدید کند. اما اصولا خطرات بارداری در سنین بالا در زنانی که قبلا چند مورد بارداری و زایمان را پشت سر گذاشته‌اند نسبت به خانم‌هایی که اولین بارداری خود را تجربه می‌کنند کمتر است.
 
توصیه‌هایی که نباید نادیده بگیرید
 
همه افراد در سنین باروری باید روزانه مکمل اسیدفولیک مصرف کنند و این توصیه چه برای زنان جوان و چه مسن‌تر صدق می‌کند. حتی اگر زنانی این دارو را به صورت روزانه مصرف نمی‌کنند حداقل از زمانی که تصمیم به بارداری گرفتند باید درمصرف روزانه‌شان حداقل خوردن یک میلی‌گرم اسیدفولیک را شروع کنند، چون اسیدفولیک مانع ایجاد یکسری اختلالات دستگاه عصبی و مغز می‌شود که ناهنجاری‌های مهمی هستند.
 
این متخصص با اشاره به مطالب فوق تاکید می‌کند: پس از زایمان و در دوران شیردهی نیز مادرانی که بارداری را در سنین بالای 35‌سالگی تجربه می‌کنند باید تحت کنترل باشند. مکمل‌های تغذیه‌ای و لبنیات به اندازه لازم مصرف کنند و از سلامت عمومی خود غافل نباشند.

منبع: جام جم