رازهای خمیازه کشیدن

تحقیقات اندکی در حمایت از چند نظریه‌ای که در ارتباط با چرایی خمیازه کشیدن وجود دارند، انجام شده است. اول اینکه، فقط وقتهایی که خسته هستیم نیست که خمیازه می‌کشیم. همچنین احتمالاً نشانگر کمبود اکسیژن هم نیست، هر چند که این نظریه خیلی پرت هم نیست. این نظریه‌ احتمالاً ناشی از این واقعیت است که کم عمق نفس کشیدن در کل مشکل‌زا است.
 
به گزارش هافینگتون پست، نرمه‌های پایینی ششها معمولاً زمانی که در وضعیت استراحت هستیم، به کار نمی‌افتند. تا زمانی که ورزش کنیم و بیشتر از ظرفیت ششهایمان استفاده کنیم. این نفسهای عمیق سبب سلامت ششها می‌شود. بعضاً بیمارانی که تحت جراحی قرار می‌گیرند، عملکرد شش را به دلیل ابتلای به ذات الریۀ ناشی از تنفس کم عمق، از دست می‌دهند. خمیازه می‌تواند مثل یک واکنش طبیعی نسبت به عمیق نفس نکشیدن عمل می‌کند. هر چند این نظریه ظاهراً درست است، اما دلایل کمی وجود دارد که اثبات کنند، دلیل اصلی خمیازه همین است.
 
از سوی دیگر، به نظر می‌رسد که خمیازه با سر رفتن حوصله نسبت مستقیم دارد. یک تحقیق کوچک در سال 1986، بر روی جمعی از دانشجویان کالج نشان داد که وقتی این افراد الگوهای رنگی را مشاهده می‌کردند بیشتر خمیازه می‌کشیدند تا وقتی که موزیک ویدیوی راک تماشا می‌کردند.
 
تازه‌ترین پژوهش در رابطه با خمیازه، دلیل آن را خنک کردن مغز می‌داند. خمیازه با دهان باز باعث می‌شود تا دیواره‌های سینوسی "منبسط و منقبض" شوند و با پمپ کردن هوا به مغز، آن را خنک کند. این مطالعه نشان داد که افراد در زمستان بیشتر خمیازه می‌کشند، چرا که هوای بیرون مشخصاً خنکتر است، و در تابستان کمتر خمیازه می‌کشند، چرا که تاثیری در خنک کردن ندارد.
 
خمیازه واقعاً مسری است
 
واقعیت دارد! برمبنای یافته‌های یک تحقیق، وقتی که به شرکت‌کنندگان در تحقیق ویدیوهای خمیازه کشیدن را نشان می‌دادند، حدود 50 درصد افراد شروع به خمیازه کشیدن می‌کردند. این اتفاق حتی در میان حیوانات هم رخ می‌دهد.

تحقیقی در سال 2004، طبیعت مسری خمیازه را میان شامپانزه‌ها و بابونها بررسی کرده است. اما شاید جالبتر از همه سگها باشند، که پس از شنیدن صدای خمیازۀ صاحبشان، ممکن است شروع به خمیازه کشیدن کنند. حتی فکر کردن به خمیازه و خواندن مطلب در مورد آن نیز می‌تواند باعث خمیازه شود.
 
آنطور که پیداست، چنین واکنشی چندان عجیب نیست. سایر واکنشهای انسانی نیز به همین میزان "مسری" هستند. مثلاً آخرین باری که شاهد خندیدن یک نفر دیگر بوده‌اید را به یاد آورید. بعضی تحقیقات طبیعت مسری خمیازه را با حس همدردی مرتبط دانسته‌اند. در چنین شرایطی خمیازه کشیدن بیش از آنکه پدیده‌ای فیزیولوژیک باشید، به پدیده‌ای اجتماعی بدل می‌شود و این امر کمک می‌کند تا توضیح دهیم که چرا حتی وقتی خسته نیستیم هم خمیازه می‌کشیم.
 
خمیازه کشیدن میان دوستان صمیمی مسری‌تر است
 
خمیازۀ هر کسی به این راحتی به شما منتقل نمی‌شود. برمبنای تحقیقی در سال 2012، خمیازه بیش از همه در میان نزدیک‌ترین دوستان مسری است. محققان دریافته‌اند که هر چه به فردی نزدیکی ژنتیکی یا عاطفی بیشتری داشته باشید، احتمال اینکه به خمیازۀشان مبتلا شوید بیشتر است. با توجه به نظریۀ همدردی، از آنجایی که دوستان و خانواده‌، احساسات قوی‌تری نسبت به یکدیگر دارند، بیشتر در امر خمیازه با هم همراهی می‌کنند.
 
خمیازه ممکن است علامت بیماری باشد
 
خمیازه معمولاً اولین علامت بیماری‌های جدی نیست، اما خمیازه‌ کشیدن بیش از حد در برخی موارد ممکن است نشانۀ این موضوع باشد که مشکلی فراتر از کم‌خوابی وجود دارد. در برخی افراد، خمیازۀ بیش از حد، ممکن است واکنشی ناشی از عصب واگ باشد، که به نوبۀ خود ممکن است نشانگر مشکل قلبی باشد. در موارد نادر، همچنین ممکن است خمیازه علامت چند بیماری مغزی مختلف باشد.
 
حتی جنین هم می‌تواند خمیازه بکشد
 
هیچ کس نمی‌داند دقیقاً چرا، اما جنین‌های به دنیا نیامده نیز خمیازه می‌کشند. پژوهشگران پیشتر در مورد تصاویر جنین با دهان باز را زیر سوال برده بودند، اما یک بررسی که در سال 2012 بر اسکنهای 4 بعدی انجام شد، امکان تشخیص میان خمیازۀ جنین با زمانهایی که جنین به دلیلی غیر از خمیازه دهانش را باز می‌کند، فراهم آمد.
 
خمیازه به طور میانگین 6 ثانیه طول می‌کشد
 
مطالعۀ علمی در این ارتباط انجام نشده، اما چند شبکۀ خبری، مدت زمان خمیازه را حدود 6 ثانیه محاسبه کرده‌اند. در طول این شش ثانیه ضربان قلب به شدت بالا می‌رود. در یک مطالعه در سال 2012، بدن را پیش، در حین و پس از خمیازه بررسی کردند، و متوجه شدند که برخی از تغییرات فیزیولوژیکی که در حین آن 6 ثانیه روی می‌دهد، منحصر به خمیازه هستند و حتی در زمان نفس عمیق کشیدن هم اتفاق نمی‌افتند.

منبع: جام جم