سازمان بهداشت جهانی درباره گسترش ویروس زیکا در سراسر قاره امریکا هشدار داد و گفت: زنانی که قصد رفتن به مناطقی دارند که در آن ویروس زیکا وجود دارد، باید پیش از سفر و یا بازگشت، مشاوره پزشکی کنند.

سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که خطر شیوع این بیماری به سراسر قاره آمریکا وجود دارد. تاکنون شواهدی از وجود این بیماری در ۲۱ کشور در آمریکای شمالی و جنوبی و کارائیب تایید شده است.

ویروس زیکا

این ویروس که توسط پشه به انسان منتقل می‌شود عوارض خطرناکی مانند میکروسفالی (کوچکی جمجمه و اختلال رشد مغزی) ایجاد می‌کند. پزشکان در خصوص این عوارش ابراز نگرانی کرده اند.

این بیماری که در اکثر موارد بدون علامت است یا علائم خفیفی همچون تب خفیف، سردرد، درد مفاصل، التهاب و قرمزی ملتحمه چشم و لکه‌های پوستی دارد، از راه خون منتقل می‌شود.

علاوه بر این، همانند ویروس دنگی، نیل غربی و تب نخستین بار به وسیله پشه منتقل شده است و در سال ۱۹۴۷ میلادی در جنگل زیکا در اوگاندا شناسایی شد.

کارشناسان امور بهداشت اعلام کردند که شیوع ویروس زیکا در قاره امریکا تا حدی جدی گرفته شده است که برخی کشورها از زنان خواسته اند از بارداری تا سال 2018 جلوگیری کنند، اما این ویروس در واقعیت امر چه اندازه خطرناک و کشنده است؟

پشه حامل ویروس زیکا

از آنچه این روزها در مورد ویروس "زیکا" می‌خوانید، ممکن است چنین برداشت کنید که این ویروس در ردیف امراضی مانند ایبولا و کمی پایین‌تر از "اچ آی وی" یا ویروس عامل ایدز قرار داشته و از «ویروس‌های خطرناک کشنده» است.

یکی از دلایل ترس بیش از حد از این ویروس، کمبود معلومات راجع به آن است. این ویروس برای نخستین بار در سال 1947 در اوگاندا شیوع یافت، اما تحقیقات زیادی راجع به آن تا حالا صورت نگرفته است. هیچ واکسنی برای آن هنوز وجود ندارد و آخرین موارد شیوع آن به سال گذشته برمی‌گردد که در برزیل پدیدار شد.

این کارشناسان در عین حال می‌گویند دلیلی وجود ندارد که از این مرض دچار اضطراب و سراسیمگی شویم. یوناس شمیت شانازیت، متخصص ویروس شناسی در انستیتوت بِرنهارد نوخت به دویچه وله گفت: «ما نباید زیکا را با "اچ آی وی" یا ابولا مقایسه کنیم، تا مردم آن را اشتباه درک نکرده و دچار این توهم نشوند که این ویروس، "اچ آی وی" جدید است.»

ویروس زیکا با نقص تولد مرتبط دانسته شده است که در اثر آن، کودکانی با سر خوردتر از حد معمول به دنیا می آیند.ویروس زیکا برای افراد بالغی که باردار نباشند خطر زیادی در پی ندارد. علایم این مریضی تب، درد مفصل و دانه‌های سرخ‌رنگ است. "مرکز کنترول و وقایه امراض ایالات متحده امریکا" به وضاحت گفته است: «این بیماری معمولاً خفیف است... موارد جدی این مریضی که نیازمند بستری شدن باشد، غیرمعمول است. مرگ (ناشی از این مریضی) نادر است.»

در مقایسه با ایبولا که علایم آن استفراغ و خون ریزی بی‌موجب است و در آخرین موج شیوع اش در غرب افریقا 11300 تن را کشت، می‌توانید دریابید که زیکا خیلی هم خطرناک نیست.

برخی توریست‌ها قبلاً بعد از سپری کردن رخصتی خود در کشورهای معروض به این ویروس، آن را به کشورهای خود در اروپا آورده اند، اما پیامدهای جدی نداشته است. به گزارش خبرگزاری آلمانی "دی پی ای"، از سال 2013 به این سو از 10 واقعه ابتلا به این بیماری در آلمان گزارش شده است.

خبرگزاری‌ها از پنج واقعه در ایتالیا، سه مورد در بریتانیا و دو مورد دیگر در اسپانیا خبر می‌دهند، اما از آنجایی که پروتوکول بین المللی برای گزارش دهی از این ویروس وجود ندارد، این آمار ممکن است درست و کامل نباشد. شمیت شانازیت می‌گوید ممکن است برخی مردم به این بیماری مبتلا شده باشند بدون این که خود شان بدانند. مرکز وقایه از امراض در ایالات متحده امریکا گفته است که تنها یک پنجم از مبتلایان به این ویروس واقعاً بیمار می‌شوند.

با برشمردن موارد بالا، نمی‌توان گفت که ویروس زیکا کاملاً بی‌ضرر است. اخیراً شمار استثنایی نوزادان در برزیل با مشکل "خورد سری" یا "مایکروسفالی" به دنیا آمده اند که این نقص تولدات با ویروس زیکا مرتبط دانسته شده است. در تازه‌ترین مورد شیوع زیکا، تشخیص شده است که حدود چهار هزار نوزاد با این نقیصه یعنی "خورد سری" تولد شده اند. یعنی جمجمه این نوزادان کوچکتر از نوزادان صحتمند است که مغز آن‌ها را آسیب خواهد زد.

شمیت شانازید می‌گوید: «هنوز ارتباط ویروس زیکا و مشکل "خورد سری" 100 درصد ثابت نشده است، اما احتمال آن خیلی بالا است.»

هنوز مشخص نیست که این ویروس چه اندازه از مادر به جنین انتقال می‌یابد. اما وقتی که نوزاد به دنیا بیاید، این ویروس می‌تواند از طریق شیردهی از سینه مادر انتقال یابد. برخی کشورها در امریکای جنوبی قبلاً به زنان توصیه کرده اند که تا سال 2018 حامله نشوند.

خطر این ویروس در جریان حاملگی بالا است. شمیت شانازیت می‌گوید که به گونه مثال، هرگاه زنی به برازیل برود و دو ماه بعدش حامله شود نباید نگران باشد، زیرا این ویروس مدت طولانی در بدن انسان زنده نمی‌ماند.

این ویروس تا سال 2014 فقط در آفریقا، آسیای جنوب شرقی و جزایر اقیانوس آرام شیوع پیدا کرده بود، اما پس از آن به جزیره ایستر و شیلی گسترش یافت. تا ماه مه 2015 بیش از 84000 مورد ابتلا به این ویروس در برزیل ثبت شد. محققان می‌گویند احتمالا تا 1.5 میلیون نفر در برزیل به زیکا آلوده خواهند شد.

تاکنون هیچ واکسن یا درمانی برای ویروس زیکا پیدا نشده و پرهیز از گزیده شدن به‌وسیله پشه‌ها تنها راه پیشگیری از ابتلا به این بیماری است.

شیوع این ویروس در آمریکای لاتین آنچنان نگران‌کننده شده که مقام‌های بهداشتی کلمبیا، السالوادور، جاماییکا و اکوادر از زنان خواسته‌اند تا زمان مشخص شدن وضعیت این ویروس، باردار نشوند.

وضعیت فوق العاده در برزیل

وزارت بهداشت برزیل با انتشار بیانیه ای اعلام کرد که بیش از 200 هزار سرباز این کشور برای مبارزه با ویروس زیکا، که به تولد نوزادان ناتوان ذهنی منجر می شود، اعزام خواهند شد.

این نیروها به تک تک خانه ها سر می زنند و با ارائه بروشور و حشره کش، برزیلی ها را در مورد ویروس زیکا که یک پشه ناقل آن است، آگاه خواهند کرد.

این عملیات یک روزه در 13 فوریه (24 بهمن) انجام می شود تا از تاثیر شیوع زیکا بر المپیک پیش روی ریو دو ژانیرو پیشگیری کند.

المپیک تابستانی ۲۰۱۶ با نام رسمی «بازی های المپیاد سی و یکم» از ۳۰ ژوییه تا ۱۵ اوت ۲۰۱۶ میلادی (۱۵ تا ۲۵ مرداد ۱۳۹۵)، در شهر ریو دوژانیرو در کشور برزیل برگزار خواهد شد.

شهر ریو دوژانیرو به عنوان میزبان این بازی ها در تاریخ دوم اکتبر ۲۰۰۹ میلادی، توسط کمیته بین المللی المپیک انتخاب شد.

ویروس زیکا که از پشه به انسان منتقل می شود، در بعضی موارد تب، سردرد و دردهای عضلانی ایجاد می کند و در اکثر موارد عارضه ای ندارد و همین امر دلیل تشخیص ابتلا به آن را دشوار می کند. تاکنون موردی از فوت ناشی از زیکا گزارش نشده است.

خطر اصلی این ویروس متوجه زنان باردار است، زیرا ابتلا به این ویروس ممکن است به بروز میکروسفالی نوزادان و تولد کودکانی با سر کوچک و رشد اندک مغز و جمجمه منجر شود.

ویروس زیکا در بخش وسیعی از آمریکای لاتین و کشورهای حوزه کاراییب شیوع یافته و بسرعت در حال گسترش است. در برخی از کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی نیز این ویروس در میان کسانی که از سفر آمریکای جنوبی به کشورشان برگشته اند، دیده شده است.

احتمال ساخت و استفاده از واکسن زیکا تا پایان سال 2016

یک دانشمند کانادایی از احتمال ساخت واکسنی برای ویروس زیکا و امکان استفاده از آن تا قبل از سال 2016 خبر داد.

گری کوبینگر، دانشمند کانادایی و یکی از فعالان در عرصه ساخت این واکسن پنجشنبه (9 بهمن) به رویترز گفت: «اولین مرحله از آزمایش این واکسن بر روی انسان اوایل ماه اگوست آغاز می شود و در صورت موفقیت آمیز بودن اجازه استفاده از این واکسن در ماه اکتبر و یا نوامبر داده خواهد شد».

وی همچنین گفت: ساخت این واکسن ساده است و می توان در مدت زمان کوتاهی مقادیر قابل توجهی از آن را تولید کرد. این دانشمند کانادایی در عین حال به این موضوع اشاره نکرد که استفاده از این واکسن چه زمانی در سطح گسترده امکان پذیر خواهد بود.

اخیراً شماری نوزادان استثنایی در برزیل با مشکل "خورد سری" یا "میکروسفالی" به دنیا آمده اند که این نقص مادرزادی با ویروس زیکا مرتبط دانسته شده است. در تازه‌ترین مورد شیوع زیکا، تشخیص شده است که حدود چهار هزار نوزاد با این نقیصه یعنی "خورد سری" متولد شده اند. یعنی جمجمه این نوزادان کوچکتر از نوزادان سالم است که مغز آن‌ها را آسیب خواهد زد.

سازمان بهداشت جهانی مستقر در ژنو اعلام کرد که ویروس زیکا به شکل «انفجار گونه‌ای» در حال گسترش است و ممکن است چهار میلیون نفر را در قاره امریکا مبتلا کند.

ویروس زیکا در سال 1947 در جنگل زیکا در اوگاندا شناسایی شد. این ویروس همانند ویروس دنگی، نیل غربی و تب نخستین بار به وسیله پشه منتقل شده است.

این ویروس تا سال 2014 فقط در آفریقا، آسیای جنوب شرقی و جزایر اقیانوس آرام شیوع پیدا کرده بود، اما پس از آن در جزیره ایستر و شیلی گسترش یافت.«زیکا» تا ماه مه 2015 به برزیل راه یافت.

منبع: میزان

تماشاخانه