بزرگ‌ترین هلیکوپتر دنیا، شاهکاری بنام میل MI-12

میل MI-12 بزرگ‌ترین هلیکوپتر دنیا بشمار می‌رود که توسط شرکت روسی میل ساخته شد و اولین پرواز موفق خود را در 10 ژوئیه 1968 انجام داد.

مطالعات و طراحی این هلیکوپتر غول‌پیکر در سال 1959 در شرکت میل آغاز شد اما دستور رسمی ساخت آن در سال 1961 توسط GKAT (کمیته دولتی فناوری هوایی) به میل که سابقه ساخت هلیکوپتر بزرگ MI-6 را داشت، داده شد. در بخشنامه GKAT ساخت هلیکوپتری با ابعادی در اندازه هواپیمای آنتونوف AN-22 که قادر به حمل 20 تا 25 تن بار باشد به جهت حمل‌ونقل تجهیزات نظامی و موشک‌های قاره‌پیما، از میل خواسته‌شده بود. هدف GKAT از سفارش ساخت چنین هلیکوپتری نیاز نیروی هوایی شوروی به هلیکوپتری بزرگ جهت انتقال سریع موشک‌های قاره‌پیما و کاهش استفاده از هواپیماهای آنتونوف AN-22 و ایلوشین IL-76 بود که با پروازهای بسیار زیاد این وظیفه را انجام می‌دادند.

به دلیل ابعاد غول‌آسا و حمل بار زیاد، شرکت میل در طراحی این هلیکوپتر با محدودیت‌هایی مواجه بود. در ابتدا طرح دو روتور پشت سرهم (همانند بوئینگ CH47 شینوک) برای آن انتخاب شد اما این طرح، مشکلات عمده‌ای چون عدم پایداری در پرواز داشت به همین دلیل میل طرح روتورهای عرضی را انتخاب نمود. در این سیستم به دلیل عکس گرد بودن روتورها، گشتاور منفی چرخش روتورها توسط یکدیگر خنثی‌شده و نیازی به روتور دم نیست. از این سیستم طراحی در هلیکوپترهای اولیه‌ای چون فوک ولف FW-61 استفاده می‌شد اما امروزه این نوع طراحی تقریباً منسوخ‌شده است.

میل MI-12 که مجهز به بال‌هایی بزرگ جهت نصب موتورها بود، از موتورهای مدل MI-6 استفاده می‌کرد اما درحالی‌که MI-6 دو موتور داشت، تعداد موتورها در MI-12 به 4 عدد افزایش‌یافته بود که هرکدام 6500 اسب بخار قدرت داشتند (مجموعاّ 26000 اسب بخار). هر جفت از این موتورهای توربوشفت با ملخی پنج پره به قطر 35 متر در سر هریک از بال‌ها نصب‌شده بودند. غلاف هر یک از این جفت موتورها دارای پنل های بزرگ قابل بازشدنی بود که جهت دسترسی راحت‌تر به موتورها برای تعمیر و نگهداری طراحی‌شده بودند.

کابین خلبان MI-12 دوطبقه بود به‌طوری‌که خلبان، کمک‌خلبان، مهندس پرواز و مهندس برق در قسمت پایین و اپراتورهای سیستم ناوبری و رادیویی در کابین بالا قرار می‌گرفتند. برای بارگیری نیز به سه در کشویی در قسمت انتهایی بدنه مجهز بود که دو در بالایی به جوانب باز می‌شدند و در پایینی که مجهز به رَمپ قابل‌جمع شدن جهت بارگیری وسایل نقلیه بود به‌طرف پایین باز می‌شد.

کنترل این هلیکوپتر به دلیل ابعاد عظیم و طراحی خاص روتورها از مشکلات عمده طراحان آن بود به همین دلیل کابین خلبان با پنجره‌های زیادی طراحی‌شده بود که دید عالی و وسیعی را در اختیار خلبان و کمک‌خلبان قرار می‌داد. MI-12 مجهز به سه ارابه فرود ثابت بود که یکی در زیر دماغه و دو عدد دیگر در زیر بال‌ها نصب‌شده بودند. البته دو چرخ کوچک هم در قسمت انتهایی بدنه تعبیه‌شده بود که همانند جک عمل کرده و قابل‌جمع شدن بودند. این چرخ‌ها در هنگام بارگیری بر روی زمین قرار می‌گرفتند. مخازن سوخت نیز در بال‌ها نصب‌شده بودند و در صورت نیاز قابلیت تجهیز به مخازن سوخت خارجی نیز وجود داشت.

اولین پروتوتایپ این غول پرنده در سال 1967 دقیقاً 10 سال پس از اولین پرواز مدل MI-6 ساخته شد و اولین پرواز خود را نیز در 27 ژوئن همین سال، زودتر موعد مقرر انجام داد؛ اما این پرواز به دلیل ارتعاشات و مشکلاتی در کنترل هلیکوپتر رخ داد موفق نبود و MI-12 به‌سرعت به زمین بازگشت. پس‌ازاین، با انجام اصلاحاتی مجدداّ در 10 ژوئیه 1968 به پرواز درآمد و توانست اولین پرواز موفق خود را به ثبت برساند. در فوریه سال 1969 میل MI-12 اولین محموله خود را که 31 تن وزن داشت به آسمان برد و در 6 آگوست 1969 باری به وزن 44.2 تن را تا ارتفاع 2255 متر حمل و رکوردی را بنام خود ثبت کرد. این رکورد دست‌نیافتنی در کتاب رکوردهای گینس ثبت شد و همچنان باقی است.

نمونه دوم این هلیکوپتر هم ساخته شد اما به مدت یک سال کامل در کارخانه در انتظار موتور باقی ماند و سرانجام در مارس 1973 اولین پرواز خود را به انجام رساند. MI-12 عملکرد بسیار بهتری نسبت به انتظارات طراحان داشت و توانست رکوردی جهانی را به ثبت برساند که همچنان پابرجاست. علاوه بر این، طراحان آن نیز جوایز متعددی را به دست آوردند. ازجمله این جوایز می‌توان به جایزه معتبر سیکورسکی اشاره کرد که توسط انجمن هلیکوپتر ایالات‌متحده به جهت دستاورد برجسته در تکنولوژی هلیکوپتر به آنان اعطا شد.

این هلیکوپتر مأموریت اصلی خود یعنی انتقال سریع موشک‌های بالستیک به نقاط استراتژیک را به‌سرعت به انجام رساند که همین امر موجب کاهش تولید آنتونوف AN-22 (که قبلاً این مأموریت را انجام می‌داد) گردید. در ماه‌های می و ژوئن 1971 دو فروند MI-12 ساخته‌شده، پروازهایی را در سراسر اروپا انجام دادند و یک نمونه آن در بیست و نهمین نمایشگاه هوایی پاریس نیز بنمایش درآمد؛

اما علیرغم تمامی این موفقیت‌ها و دستاوردها، تولید میل MI-12 به دلیل قدرت مانور کم و مشکلات فنی در سال 1974 متوقف شد و میل تصمیم به ساخت مدلی کوچک‌تر بنام MI-26 به‌عنوان جایگزین آن گرفت. نمونه اولیه در منطقه‌ای نزدیک مسکو در موزه هلیکوپتر مسکو قرار گرفت که همچنان در آنجا نگهداری می‌شود و نمونه دوم نیز به موزه نیروی هوایی شوروی در شرق مسکو جهت نمایش عمومی اهدا شد.

اما بپردازیم به مشخصات فنی و نکاتی در رابطه با این غول پرنده؛ همان‌طور که ذکر شد، این هلیکوپتر عظیم‌الجثه دارای دو بال بزرگ بود که روتورها در نوک آن‌ها نصب‌شده بودند و به همین به دلیل ساختار خاص و متفاوتی با سایر هلیکوپترها داشت و بیشتر شبیه هواپیمایی بود که قابلیت پرواز عمودی داشت. این غول عمودپرواز می‌توانست به حداکثر سرعت 260 کیلومتر در ساعت دست یابد (سرعت کروز 240 کیلومتر در ساعت) و با یک‌بار سوختگیری 500 کیلومتر را طی کند که البته در صورت تجهیز به مخازن سوخت خارجی این رقم به دو برابر افزایش میافت. وزن خالص میل MI-12 حدود 69 تن و فاصله دوسر روتورهای آن از یکدیگر 67 متر است یعنی بزرگ‌تر از دهانه بال بوئینگ 747 و می‌توانست در صورت تجهیز به صندلی تا 196 مسافر را حمل نماید.

منبع: پدال

تماشاخانه

هیجان و جنون یکی از پرفرازونشیب‌ترین روزهای خرید / جمعه سیاه چطور به وجود آمد؟ (فیلم)

شکوه فرش ایرانی از دوره صفوی در اروپا ؛ هیجان مدیر گالری کریستی هنگام تعریف کردن را ببینید (فیلم)

فیلم های دیگر