عصر ایران؛ روح الله صالحی- «فرشته مرگ مرده‌است، دکتر آلفرد نوبل، فردی که برای ایجاد راهی برای کشتن افراد بیشتر در زمان کمتر، ثروتمند شده بود؛ دیروز فوت کرد.» این پاراگراف را یک روزنامه فرانسوی در سال 1888 در وصف «آلفرد برنهارد نوبل» باعث شد که او به خود بیاید که دیگران او را به خاطر اختراع دینامیت گناهکار بدانند برای همین ثروتش را صرف جایزه نوبل کرد تا به افراد شایسته اهداء شود.

آلفرد نوبل هیچگاه فکرش را نمی کرد که روزی، شایان 11 ساله برای چیدن گل، روی تپه ای در 45 کیلومتری سنندج با مین مجروح شو د و هر دو دست و یک چشمش را از دست بدهد. آن هم درست هفت سال بعد از برگزاری جشن پاک سازی استان کردستان، شایان مجروح شد و زندگی اش با رنج و افسوس چیدن یک گل ادامه خواهد یافت.

ثروت آلفرد نوبل قرار بود جهان را هل بدهد سمت صلح و زیبایی، هرگز یک ذره از زخم های آدم های جنگ کم نکرد. این ثروت نتوانست جلوی جنگ های بعداز خودش را بگیرد اما تا دلت بخواهد جان و خون گرفت.

دینامیت هرچند در راه سازی و تخریب سازه ها و ... به کمک انسان آمد و عصای دست به حساب می آید حتی اسلحه و تفنگ هم سر از امنیت شهرها درآورد، اما بدترین شان مین شد ، بی صدا زیر خاک خیزید تا جایی و زمانی ناخواسته قدم های چوپان یا گردشگری را قیچی کند.

جنگ را آدم هایی راه می اندازند که می خواهند بزرگ به نظر بیایند و سودای جهان گشایی شان، یقه کودکان را می گیرد و طنز سیاه و گروتسک آن جاست که همان آدم ها کمپین های جهانی و... برای مبارزه با کاری که خود عاملش هستند راه می اندازند.

از آذربایجان و کردستان گرفته تا ایلام و کرمانشاه و خوزستان به بیست میلیون مین آلوده شده است و از سال 88 تا 94 یک به یک استان های آغشته به مین جشن پاک سازی گرفتند. اما هر چند وقت یک بار انفجاری و زخمی و سرنوشتی آغشته به درد رقم می خورد.

اگر جشن پاک سازی انجام شده است پس این قربانیان چرا در لیست قربانیان مین جای می گیرند؟ پاسخ اینست که فقط میدان های مین پاک سازی می شوند و اطراف نه و همین احتمال خطر را افزایش می دهد چرا عوامل فرسایش خاک و... باعث جابجایی مین ها می شود و متاسفانه هیچ علامت هشداری برای نزدیک نشدن گردشگران وجود ندارد.

شنیدن این که ۱۲۰ تا ۱۴۰ میلیون مین در جهان منتظر است تا پایی و چشمی و جانی را بستاند همان قدر درد ناک است که بدانی سرعت مین‌گذاری ۴۴ برابر بیش از سرعت خنثی‌سازی مین‌هاست و شبیه همان حرف خودمانی است که می گوییم خراب کردن به پفی بند و ساختن چه دشوار است.

بشری که می داند تهدید اصلی بقایش بر این کره فرسوده، محیط زیست است، به ۳۰۰ میلیارد دلار هزینه و هزار سال زمان نیاز دارد تا همین 140 میلیون مین کار گذاشته شده را خنثی کند اما هم چنان اصرار بر کاشت مین دارد و رقم بیشتر خواهد شد.

آدم ها به همین سادگی هزار سال زمان می خواهند تا اکنون شان را ماست مالی کنند. بماند در این هزار سال چند کودک در پی دیدن رنگ های بال پروانه زمین گیر می شوند، چند پدر برای لقمه ای نان بی جان می شوند.

آدم ها فقط بلدند خراب کنند، بعد بجنگند درستش کنند. موفق نمی شوند، چرا که از سال 1997 پیمان «اتاوا» نتوانسته کاری برای کاهش خطرات مین گذاری انجام بدهد.

اتاوا با نام کامل کنوانسیون ممنوعیت استفاده، تولید، انبار و نقل‌ دو انتقال مین‌های ضدنفر و نابودی آنها، به امضای مقامات ۱۵۶ کشور رسید تا از تولید، استفاده، طراحی، ذخیره و تجارت مین‌های ضدنفر خودداری کنند. در بین سه عضو دائم شورای امنیت؛ چین، روسیه و آمریکا هنوز امضایی زیر این معاهده جهانی نزده اند و این یعنی این آش هم چنان پخته می شود و سفره کشتن توسط مین ها پهن است.

آرزویی دور از ذهنی است این که دل دل کنیم جهان دیگر به خودش جنگ نبیند. اما می شود دعا کرد پای هیچ انسانی روی مین نرود. چون این کوچک زیر خاکی را شبیه بمب اتم فقط برای کشتن ساخته اند.

مین شبیه طوفان سواد ندارد که آن چه سر راهش هست شکوفه ایست و بهار را دل انگیز می کند یا کویر است. مین نه خودی می شناسد نه دشمن، کمین می کند تا سال ها بعد از تمام شدن جنگ منفجر شود بگوید: «تا من هستم جنگ ادامه دارد.»

جایزه نوبل هم چنان ادامه خواهد داشت حتی دو دو تا چهارتا می کند که به صلاح است از نظر سیاسی این برگزیده شود یا نه، اما امیدواریم مین شوخی گزنده هیچ جنگی نباشد.

هزار سال زمان می تواند کشوری را بی صدا و از راه فرهنگ تسخیر کند بدون این که خون از دماغ کسی جاری شود اما این کوچک گزنده مهاجمی است که هضم هیچ فرهنگی نمی شود و مهاجم می ماند و کنار آلاله ای می نشیند تا رو به کودکی شبیه شایان بگوید: «بیا که این لاله ها به خون زنده اند»

تماشاخانه