تقریبا هر روز به اشکال مختلف با جملاتی همچون «جلوگیری از پیری بدن با خوردن این خوراکی‌ها» مواجه می‌شویم که می‌توانند اشتیاق برخی از ما را برای مطالعه محتوای این خبرها برانگیزانند.

به گزارش «جام جم»: در حالی که همه ما یقین داریم ترس از پیری و فرار از آن توهمی بیش نیست و طبق قانون طبیعت تمام موجودات این سیر تکاملی حیات را سپری خواهیم کرد. حتما می‌پرسید اگر این خبرها از صحت لازم و کافی برخوردار نیستند، تکلیف شما چیست؟ بالاخره تغذیه در فرآیند پیری تاثیر دارد یا خیر؟

دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه درباره میزان تاثیر تغذیه بر فرآیند پیری با شما گفت‌وگو می‌کند و تأکید دارد به این قبیل خبرها که بیشتر جنبه تجاری داشته و مبنای علمی ضعیفی دارند، اکتفا نکنید و حتما الگوی تغذیه سالمی را برای داشتن دوران سالمندی سالم در پیش بگیرید:

محققان برجسته دنیا در علم تغذیه دریافته‌اند الگوی غذایی سالم در کاهش روند پیری و سلامت افراد حتی در دوران سالمندی بسیار نقش دارد و بهترین زمان آغاز سبک تغذیه سالم و البته زندگی سالم، دوران جنینی است. هر چند آغاز افزایش کیفیت غذا، هیچ زمانی دیر نیست و فرد در هر سن و مرحله‌ای که باشد، با اصلاح و سالم‌سازی الگوی تغذیه می‌تواند کیفیت زندگی خود را نیز افزایش دهد. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد اگر یک فرد از نظر فیزیولوژی و زیست‌شناسی از الگوی تغذیه سالم و مناسبی برخوردار باشد، می‌تواند تا ۱۲۰ سال به لحاظ ذهنی و جسمی، سلامت زندگی کند.

لازم است بدانید یکی از انگیزه‌های محققان برای شناسایی راه‌های علمی و درست افزایش طول عمر، افزایش میزان بهره‌وری متخصصان رشته‌های مختلف از جمله پزشکی تا سنین ۹۰-۸۰ سالگی است. متخصصان رشته‌های مختلف مانند جراحان رشته‌های مختلف پزشکی از مهارت و تجربیات گرانبها و ارزشمندی برخوردار هستند که لازم است حتی در دوران سالمندی این افراد توان ارائه خدمات به جامعه را داشته باشند. چنین رویکردی دانشمندان علم تغذیه را بر آن داشته تا راه‌های موثر برای سالمندی سالم را بررسی کنند. اما دستاوردهای این تحقیقات به معنای دستیابی انسان به عمر نوح و زندگی بدون پیری نیست!

چرایی مصرف آنتی اکسیدان‌ها

تبلیغات تجاری درباره مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها و برچسب ضدپیری بودن آنها علت اصلی این گزارش است. یکی دیگر از ترفندهای تاجران برای تامین منافع اقتصادی خود، مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها به‌عنوان مهم‌ترین عوامل ضدپیری است. دو سازوکار وجود دارد که در سالمندی باعث اختلال در عملکرد سلول‌ها یا از بین رفتن خود سلول می‌شود. یکی از آنها «استرس اکسیداتیو» است که وضعیت متابولیسم موجب ایجاد رادیکال‌های آزاد در بدن می‌شود.لازم است بدانید حتی مصرف زیاد غذا و پرخوری هم می‌تواند باعث تولید سم در بدن شود. «التهاب» یکی دیگر از سازوکارهایی است که باعث آزادسازی رادیکال‌ها و کاهش توانایی سیستم ایمنی بدن می‌شود. استرس، آلودگی هوا، دیابت و ... باعث افزایش سطح رادیکال‌های آزاد، از بین رفتن سلول‌ها و در نتیجه کاهش سطح آنتی اکسیدان‌های بدن می‌شوند. چرا که آنتی اکسیدان‌ها نقش غیرفعال کردن رادیکال آزاد را دارند.

منابع حاوی آنتی اکسیدان

ویتامین E مهم‌ترین منبع آنتی اکسیدان است که در روغن‌های مایع گیاهی، تازه، سالم و فرابکر وجود دارد. البته فرآیندی که برای آماده‌سازی این روغن‌ها برای مصرف‌کننده سپری می‌شود، بر میزان ویتامین آن نیز تاثیر می‌گذارد؛ چرا که قسمت‌های عمده‌ای از ویتامین E در فرآیند نور، حرارت و اکسیژن هوا از بین می‌رود. چون این ویتامین‌ها ناپایدار بوده و اکسیژن هوا می‌تواند باعث از بین رفتن آنها شود.

ویتامین C منبع مهم دیگر آنتی اکسیدان است که با ویتامین E در سطح تغذیه، کار مشترکی در سطح سلولی انجام می‌دهند. ویتامین A، اسیدهای چرب امگا۳ و بتاکاروتن (ترکیبات رنگی سبزیجات صیفی‌جات و میوه‌های تازه) منابع مهم تغذیه‌کننده آنتی‌اکسیدان در بدن محسوب می‌شوند. چای، قهوه تازه و حتی شکلات کاکائوی خوب و با کیفیت بالا همه می‌توانند تامین‌کننده آنتی‌اکسیدان باشند. نکته مهم درباره مواد غذایی و نقش آنها در تامین لازم وکافی آنتی‌اکسیدان بدن، مصرف تازه و سریع مواد غذایی است. همه چیز در تغذیه کیفی است.مثلا ویتامین C پرتقالی که مستقیما از درخت چیده و مصرف می‌شود بسیار بیشتر از پرتقال‌هایی است که در یخچال‌های خانگی وجود دارند. حتی باز ماندن در روغن باعث خرابی و بی‌مصرف شدن آن می‌شود.

همچنین مغزهای کهنه و شور منبع مناسبی برای تامین آنتی‌اکسیدان محسوب نمی‌شوند. ممکن است این پرسش برای شما هم پیش آید که مصرف مکمل‌های ویتامین E و C و ... تا چه اندازه در تامین آنتی اکسیدان بدن تاثیر دارد. به افراد سالم توصیه می‌شود املاح و ویتامین‌های خود را از طریق منابع غذایی تازه تامین کنند. اما افرادی که در معرض کم خونی، استرس و آلودگی هوا یا شغلی همچون فعالیت در معدن یا ذوب فلز هستند، به دلیل کاهش آنتی اکسیدان در بدنشان می‌توانند از مکمل‌ها استفاده کنند.

تجارت آنتی اکسیدان با چای سبز

سال‌های اخیر، تب مصرف چای سبز برای لاغری و کاهش وزن بسیار بالا بوده است. تاجران با تبلیغات کذایی همچون تاثیر سریع در کاهش وزن، افزایش آنتی اکسیدان و ممانعت آن از پیری آنچنان این گیاه سبز را تبلیغ می‌کنند که برخی از ما را بر آن داشته روزانه هفت لیوان چای سبز مصرف کنیم. غافل از آن که مصرف بیش از اندازه این گیاه می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد و باعث تولید سم و به هم خوردن تعادل املاح در بدن شود. چای سبز باعث لاغری و مانع پیری نمی‌شود و اظهارات در این زمینه غیرعلمی است؛ چرا که آنتی‌اکسیدان‌ها به تنهایی نمی‌توانند مانع پیری شوند. برای سالمندی سالم مجموعه‌ای اقدامات لازم است که یکی از آنها مصرف آنتی اکسیدان است.

درست است چای سبز به‌دلیل تخمیر کمتر از آنتی‌اکسیدان بیشتری نسبت به چای برخوردار است اما به شرطی که تازه و البته کمرنگ مصرف شود و تعداد دفعات آن نیز ۴-۳ فنجان در روز باشد.