۱۹ آبان ۱۴۰۳
به روز شده در: ۱۹ آبان ۱۴۰۳ - ۰۰:۳۳
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۸۴۴۷۲۰
تعداد نظرات: ۱۵ نظر
تاریخ انتشار: ۱۳:۲۷ - ۲۶-۰۳-۱۴۰۱
کد ۸۴۴۷۲۰
انتشار: ۱۳:۲۷ - ۲۶-۰۳-۱۴۰۱

نوواژه‌ها و پارسی‌نویسی/ داستان دادگستری و عدلیه

نوواژه‌ها و پارسی‌نویسی/ داستان دادگستری و عدلیه
عبدالله مستوفی:« آقایان، هر قدر می‌خواهید باد به بیرق لغت "دادگستری" بکنید. مردم "عدلیه" را برای اختصارش ترک نمی‌کنند و دادگستریِ شما با وجود این که وضع شدۀ فرهنگستان هم هست روی کاغذ خواهد ماند.»

  عصر ایران؛ مهرداد خدیر- مخاطبان گرامی از علاقۀ این نویسنده به زبان پارسی که گاه با به کار بستن نوواژه‌ها ابراز می‌شود آگاه‌اند البته به گواه همین جمله که در آن کلمات «مخاطب، علاقه و ابراز» پارسی‌‎سره نیستند مراد، پارسی نویسی به اندازه‌ای نیست که به انتقال مفهوم، آسیب برساند چرا که در رسانه اصل بر انتقال سریع و صریح و صحیح پیام است و جدول کلمات متقاطع و بیست سؤالی طرح و کارگاه پارسی‌سره‌نویسی دایر نمی‌کنیم اما وقتی می‌توان نوشت: آسیب چرا «لطمه» تا نوآموز ما هم بپرسد با ت یا ط؟!


  مهم‌ترین نقدی که به واژه‌های تازه وارد می‌کنند اینهاست: جا نمی‌‍‌افتد، کلمات علمی و بین‌المللی را نباید تغییر داد و مانند اینها.


  از این رو بد نیست داستان برخی از نوواژه‌ها را بدانیم تا روشن شود این پندار در آغاز بسیاری از کلمات آشنای امروزین هم بوده است.

  عبدالله مستوفی در«شرح زندگانی من» می‌نویسد:نوواژه‌ها و پارسی‌نویسی/ داستان دادگستری و عدلیه

  « آقایان، هر قدر می‌خواهید باد به بیرق لغت "دادگستری" بکنید. مردم "عدلیه" را برای اختصارش ترک نمی‌کنند و دادگستریِ شما با وجود این که وضع شدۀ فرهنگستان هم هست روی کاغذ خواهد ماند.»


  نیاز به توضیح نیست که اکنون برای مردم «عدلیه» آشناتر است یا دادگستری در حالی که در دهه‌های گذشته و بعد از انقلاب بر خلاف دورۀ پهلوی، رسانه‌های رسمی و خطبا و سخنرانان در استفاده از کلمات غیر پارسی کم نگذاشته‌اند و حساسیت فرهنگستان بعد انقلاب هم بیشتر روی واژگان انگلیسی بوده تا با ریشۀ عربی.


  با این همه نه تنها "دادگستری" روی کاغذ نماند و بر زبان مردم نشست که این واژه‌ها نیز که همه با "داد" ساخته شده‌اند: دادسرا، دادگاه، دادنامه، دادیار، داد‌خواست، دادخواهی، دادستان و...


  همین واژۀ «کالابرگ» به جای «کوپن» اگر قرار بر توزیع آن باشد آن قدر از رسانه‌ها تکرار خواهد شد که بی تردید جای کوپن را می‌گیرد مانند "یارانه" به جای "سوبسید" در دهۀ 60 که به صورت «سوبسیت» هم تلفظ می‌شد!


 با نوواژه‌ها باید مهربان باشیم تا از کاغذ به درآیند و بر زبان مردم بنشینند. اگر رسانه‌ها همکاری کنند به تمامی جا می‌افتد مانند «کارگردان» به جای «رژیسور» و اگر همکاری نکنند چندان جا نمی‌افتد مانند «تارگردان» به جای «اَدمین» در حالی که تارگردان از کارگردان منطقی‌تر است و در کنار تارگردان از "تارنما" هم می‌توان بهره برد.

(در یکی از اولین پوسترهای سینمای ایران "تحت رژیسوری» همان است که امروز می‌گوییم: "به کارگردانی" یا " پرورشگاه آرتیستی" همان است که امروز به عنوان کارگاه اموزش هنرمندان می‌شناسیم.)

نوواژه‌ها و پارسی‌نویسی/ داستان دادگستری و عدلیه

* در این زنجیره از نوشته‌ها از تارنمای «پارسی انجمن» نیز بهره می‌برم هر چند مانند آنان بر پارسی‌سره‌نویسی اصرار ندارم چون در رسانه اصل بر انتقال پیام است.

ارسال به دوستان
انتشار یافته: ۱۵
در انتظار بررسی: ۵
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
Netherlands
۱۴:۵۷ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۶
6
1
شبکه بند بجای ادمین اگر قرار به تارگردان بجای ادمین باشد نامفهوم است چون باید بشود تارنماگردان یا تی-نماگردان مثل سینماگردان
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۹:۰۱ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۷
ادمین یعنی اداره کننده پس ارتباطش با شبکه بند چیست؟ گرداندن همان اداره کردن است. ضمن اینکه بند بار منفی دارد. هر چند ممکنه واژه جایگزین مناسبتر هم پیشنهاد بشود
فریبرز شکاری
Iran (Islamic Republic of)
۱۶:۳۹ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۶
3
14
با درود به شما و سپاس از زحمتتان، من نیز با جنابعالی به طور کامل هم رای هستم. متاسفانه حساسیت و تلاشی که در دهه های پیشین برای جایگزینی و گسترش واژه های پارسی انجام شده بود در سالهای پس از انقلاب به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه کمرنگ و یا در برخی موارد به هدر رفت که نمونه برای آنها بسیار است (از جمله واژه های ترابری، شهربانی، گشایش - به جای افتتاح و ...). ولی خواهش من از شما این است که نظارتی و پایشی نیز در همین راستا به سایت عصر ایران داشته باشید که به دلیل گستردگی بهره‌گیری از آن توسط کاربران بسیار سودمند خواهد بود.
فریبرز شکاری
Iran (Islamic Republic of)
۱۶:۴۳ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۶
3
14
با پوزش که دوباره وقت ارزشمند شما را می‌گیرم. ولی برای نمونه برای آغاز تغییر در نوشتارهای رسانه عصر ایران، میتوانید در زیر همین بخش، به جای دگمه ارسال، دگمه فرستادن، یا گسیل را جایگزین بفرمایید. پاینده باشید
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۶:۵۵ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۶
2
11
خیلی خوب بود. سپاس!
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۸:۲۰ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۶
1
10
عالی .....
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۱:۰۳ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۶
0
2
بنده در سهم ناچیزی از نگارش کتاب های بیشتر علمی تلاش بسیاری به کار گرفته ام تا جایی که در توان باشد و نیشخندها را به جان بخرم از واژگان بیگانه کمتر استفاده نموده و در گسترش واژگان فارسی در گستره ایران سهم ناچیزی داشته باشم. همکاران در کتابهای اول مقاومت سختی در این واژه گزینی داشتند ولی به مرور همراهی دوستان و بهره مندی خوانندگان گرامی در انجام این وظیفه مرا مصمم تر نموده است.
از اینکه نویسنده محترم هر چند در گروه کوچک تلاش قابل ارزشی را به کار بسته اند جای سپاس داد. ای کاش رسانه ملی در پاسداری از فرهنگ ایرانی توجه بیشتری در این مهم به کار می گرفت و اقدامات موثرتری انجام میداد.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۲:۰۸ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۶
0
2
با داد چقدر کلمه خلق کردن و چقدر این کلمات زیبا هستن
.
Iran (Islamic Republic of)
۲۲:۳۸ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۶
0
1
درود بر شما
پاینده باشید.
مهتاب
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۲۰ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۷
0
0
بجای صبح بخیر بگویید بامداد خوش
نو،
Sweden
۱۲:۱۵ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۷
0
2
" با نو واژه ها مهربان باشیم"، این خوبه، و حتی به زبون روزمره نوشتن بهتره، هر چند اصول کار ترمزی محسوب میشه این وسط.
م ا
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۵۱ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۷
0
0
بادرود وسپاس، بهتراست به تغیرواژهای انگلیسی به ویژه واژهای عربی زو دترسرعت بدهیم.آن هم ازراه رسانه هاوصدا.سیما مانند یک انقلاب
.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۳:۰۵ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۷
0
2
«چرا که در رسانه اصل بر انتقال سریع و صریح و صحیح پیام است.» ضمن عرض ادب خدمت برادر عزیزم جناب مهرداد خدیر که بسیار از او آموخته‌ام. واژه «چرا که» خطاست. بهتر است بنویسیم زیرا. چون ترکیب چرا و که نمی‌تواند معنای تعلیل دهد.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۹:۳۹ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۸
0
0
درود بر شما
رسانه‌ها از گستراندگان واژه‌ها و ویرایش‌گران آن (اگر بخواهند با ریشه‌ی پارسی) هستند. پس زین‌پس شما به نوشته‌ی خود پای‌بند بمانید و در گسترش و پراکنده کردن واژه‌های با ریشه‌ی پارسی کوشش خود را به‌کار بندید.
پایا و مانا باشید
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۳۵ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۸
0
1
مثل همیشه عالی هستید آقای خدیر ممنونم از دقت نظر و دلسوزی شما
گاردین : در حادثه آمستردام ؛ هواداران اسرائیلی آغازکننده تنش بودند! لیبرمن : یهودیان اروپا به اسرائیل مهاجرت کنند عراقچی : هیچ وقت از تهاجم روسیه به اوکراین حمایت نکرده ایم رئیس اسرائیل : حوادث آمستردام ۷ اکتبر را یادآوری کرد/ این حادثه جدی و زنگ خطر است وعده ترامپ به محمود عباس: برای توقف جنگ تلاش خواهم کرد اتهام جدید آمریکا به ایران : فردی به نام فرهاد شاکری را برای ترور ترامپ اجیر کرده بود! عراقچی : جمشید شارمهد رهبر یک گروه تروریستی بود / اگر خانواده اش مایل باشند، ما مشکلی نداریم که کالبد شکافی صورت گیرد دختر امام خمینی(ره) : غزه و لبنان به حمایت ما نیاز دارند تا بمانند و مقاومت کنند سقوط سنگ در جادۀ هراز یک فوتی برجای گذاشت آکسیوس : در تماس تلفنی ترامپ با زلنسکی، ایلان ماسک نیز روی خط بود/ رئیس جمهور اوکراین از آنچه که از ترامپ شنید، دلگرم شد صید کوسه ماهیان ممنوع ۷ خاصیت شگفت انگیز کیوی زمان حراج ربع سکه جدید/ آخرین مهلت واریز وجه اعلام شد یونیفل : اسرائیل عمداً نیروهای ما را هدف قرار می‌دهد هشدار معنادار زیدآبادی : باید گوش به زنگ بود!