لغو مصاحبه، به نفع رئیسی یا امانپور ؟

 عصرایران؛ رضا غبیشاوی - مصاحبه رئیسی (رئیس جمهوری) و کریستین امانپور (خبرنگار سی ان ان) در نیویورک، به خاطر روسری لغو شد. تیم رئیسی از امانپور خواسته بود در مصاحبه، روسری به سر کند اما او قبول نکرد و مصاحبه هم انجام نشد.

1- به لحاظ مسائل حرفه ای روزنامه نگاری، آیا مصاحبه شونده (رئیسی) می تواند برای مصاحبه کننده (امان پور) شرط بگذارد؟ پاسخ "بله" است. آیا مصاحبه کننده (امان پور) می تواند شرط مصاحبه شونده (رئیسی) را رد کند؟ پاسخ باز هم "بله" است. دو طرف در این موضوع آزادی کامل دارند اما برای برگزاری مصاحبه باید باهم تعامل کنند اما اگر نتوانند تعامل کنند و مصاحبه برگزار نشود این افکار عمومی است که براساس جزئیات، حق را به یک طرف مصاحبه خواهد داد.

اینکه شرط های مصاحبه کننده چقدر منطقی، عقلانی، حقوقی، اخلاقی و حرفه ای باشند و واکنش مصاحبه کننده به شرط ها چگونه باشد؛ برنده و بازنده داستان تعیین می‌شود.

در موضوع مصاحبه لغو شده رئیسی و امانپور، به لحاظ اصول حرفه‌ایِ روزنامه‌نگاری، اخلاقی، حقوقی و منطقی، حق با کریستین امانپور خبرنگار سی ان ان بود و او برنده شد و در مقابل، وجهه رئیسی، آسیب دید.

کریستین امانپور خبرنگار سی ان ان و صندلی خالی سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران در هتل محل اقامتش در نیویورک 

همچنین، با اینکه امانپور، مصاحبه با رئیسی را از دست داد - مصاحبه ای که می توانست با تمرکز بر اعتراضات ایران و حجاب و ... جذاب و مهم باشد- اما لغو مصاحبه ، شرط رئیسی و رد آن از سوی امانپور خود به یک خبر و سوژه تبدیل شد.

اگر بخواهیم درخواست و شرط رئیسی را بررسی کنیم باید بگوییم:

اول - روسری: کریستین امانپور در حالت عادی هم لباس های پوشیده دارد و در مصاحبه ها و برنامه های خبری معمولا با کت و شلوار حاضر می شود. بررسی عکس های امانپور در مصاحبه با رؤسای جمهوری و دیگر مقامات ایرانی نشان می دهد او همیشه کت و شلوار ساده و پوشیده به تن دارد. در نتیجه اینجا داستان نه درباره حجاب یا برهنگی بلکه درباره روسری و پوشاندن موی سر یک خانم در دهه هفتم عمر است.

کریستین امانپور خانم 64 ساله ایرانی - بریتانیایی است. پدر او ایرانی است و وی به عنوان یک ایرانی و شرقی، با فضا و شرایط ایران و مقامات ایرانی کاملا آشناست. در مصاحبه ها و تولیدات رسانه ای امانپور می توان نوعی از هم‌احساسی  او را با شرق و خاورمیانه دید. 

بهتر بود رئیسی در جایگاه رئیس جمهور ایران به تقویت موضع این خبرنگار ایرانی کمک می کرد.

دوم - نحوه اعلام درخواست: تیم رئیسی می توانست همان ابتدای دریافت تقاضای مصاحبه از سوی امانپور، درخواست با حجاب بودن و داشتن روسری را به وی اعلام کند اما این کار را نکرد بلکه تنها چند دقیقه قبل از مصاحبه، درخواست و شرط روسری اعلام شد.

زمان اعلام درخواست و این شرط، نادرست، غیرحرفه ای و غیراخلاقی بود.

غیراخلاقی و غیرحرفه ای از این بابت که خبرنگار و رسانه برای انجام مصاحبه متحمل سختی ها و صرف هزینه و انرژی و وقت زیادی شده است. غیراخلاقی بودن در زمان اعلام شرط، این برداشت را القا می‌کند که مصاحبه کننده قصد داشته خبرنگار را در فشار مضاعف قرار دهد. تیم رئیسی می دانست کریستین امانپور قرار است در محل مصاحبه بدون روسری حاضر شود و این موضوع، پنهان نبود.

علاوه بر این تیم رئیسی از قبل، داشتن روسری را به عنوان شرط برگزاری مصاحبه اعلام نکرده بود و این شرط نیز بعدا و تنها لحظاتی قبل از برگزاری مصاحبه اعلام شد که این روش هم نادرست است.

شاید اگر تیم رئیسی از قبل و به صورت حرفه ای درخواست روسری را مطرح می کرد امانپور نیز می پذیرفت و مشکل حل می شد. شاید نحوه بیان این درخواست در رد درخواست، تاثیر داشته است.

سوم - استدلال: تیم رئیسی برای حجاب داشتن و روسری سر کردن خانم امانپور نتوانست استدلال منطقی، عقلانی، حقوقی یا اخلاقی مطرح کند. استدلال های تیم رئیسی بسیار سست، بی پایه و غیرمنطقی بود.

براساس توییت امانپور، دستیار رئیسی درباره دلیل درخواست روسری دو دلیل را مطرح کرده است. "اینکه در ماه مقدس محرم و صفر هستیم و همچنین به دلیل اعتراضات و حوادث جاری در ایران". احتمالا منظور او همین اعتراضات علیه گشت ارشاد و گشت حجاب در ایران و خشم عمومی از مرگ دختر 22 ساله (مهسا امینی) بعد از بازداشت توسط گشت ارشاد بود.

اگر واقعا رئیسی به حرمت و تقدس محرم و صفر نمی توانست یک خانم 64 ساله را با لباس پوشیده کت و شلوار اما بدون روسری ببیند آیا بهتر نبود در ماه محرم و صفر اصلا به آمریکا و نیویورک سفر نمی کرد؟ آیا بهتر نبود برای اجلاس شانگهای هم در محرم و صفر به ازبکستان سفر نمی کرد؟ چرا که در همه این سفرها او مجبور است ده‌ها خانم را بدون حجاب ببیند. در این صورت اگر در ایران می ماند بهتر نبود؟

در صورت سفر رئیسی به کشور خارجی و برنامه دیدار با مقامات خانم بدون روسری،  او چه خواهد کرد؟ آنجا هم دیدار را لغو می کند؟ 

در مقابل، استدلال های خانم امانپور برای رد درخواست و شرط رئیسی موجه و صحیح بودند. او گفت درخواست و شرط سر کردن روسری از قبل به او اعلام نشده بود بلکه به صورت ناگهانی و دقایقی قبل از انجام مصاحبه مطرح شد.

علاوه بر این، این شرط، بی سابقه است چرا که همه رؤسای جمهوری اسلامی ایران که در گذشته با امانپور مصاحبه داشتند هیچ کدام چنین درخواست و شرطی برای او نداشتند. از میان سه رئیس جمهوری سیدمحمد خاتمی، محمود احمدی نژاد و حسن روحانی ، دو تن نیز در کسوت روحانی شیعه هستند.

استدلال دیگر امانپور این بود که این مصاحبه در نیویورک انجام می شود و هیچ قانون یا سنت محلی برای داشتن حجاب وجود ندارد که چنین چیزی را برای او به عنوان یک زن تحمیل کند. این استدلال امانپور هم صحیح و منطقی است.

چهارم - اطلاع رسانی: خانم امانپور بعد از انجام نشدن مصاحبه با انتشار 7 توییت به جزئیات ماجرا از جمله جزئیات درخواست و پیش شرط تیم رئیسی، مکالمات خود با دستیار رئیسی، استدلال تیم رئیسی و استدلال خود پرداخت و ماجرا را منتشر کرد. در طرف مقابل، اما هیچ جزئیاتی اعلام نشد و تنها مدیرعامل خبرگزاری ایرنا "علی نادری" از نیروهای نزدیک به رئیسی که او را در این سفر همراهی می کرد با بازنشر توییت امانپور نوشت:

"خانم امان‌پور از cnn قصد مصاحبه با رئیس‌جمهور را داشت اما به علت نپذیرفتن پروتکل که تعیین آن منطقاً حق میزبان است، موفق به انجام این کار نشد".

در این توییت به هیچ کدام از ابهامات و انتقادات مطرح شده از سوی امانپور پاسخ یا توضیح داده نشد. اینکه پروتکل رئیس جمهوری چه بوده؟ چگونه و چه زمانی مطرح شده؟ واکنش خانم امانپور چگونه بوده است؟ صرفا بیان اینکه او پروتکل را قبول نکرد پس مصاحبه انجام نشد، نه تنها برای مخاطبان راضی کننده نیست بلکه تاییدی است بر سخنان خانم امانپور و در نتیجه، افکار عمومی حق را به خبرنگار سی ان ان می دهد.

پنجم - خبرنگار برند و معیار: ممکن است خبرنگاری بگوید درخواست و پیش شرط تیم رئیسی، نادرست و غیرمنطقی است اما "منِ خبرنگار" برای کسب مصاحبه حاضرم این درخواست را قبول کنم اما اینجا صحبت از "کریستین امانپور" یک خبرنگار و برند جهانی است که او نیز معیارها و چارچوب هایی برای فعالیت خود دارد. وی بعد از این باید درباره استدلال ها و دلایل قبول یا رد درخواست و پیش شرط تیم رئیسی توضیح و استدلال می کرد.

ششم - پروتکل و چارچوب من درآوردی یا رسمی؟ آیا شخص رئیسی و تیم همراه وی می توانند پروتکل و چارچوب ها و درخواست های من درآوردی و سلیقه ای و نادرست را برای مصاحبه مطرح کنند؟ بله می توانند اما با این اقدام وجهه آنان نزد افکار عمومی، خبرنگاران و اهالی رسانه و مقامات سیاسی جهان آسیب می بیند.

آیا درخواست و تقاضای رئیسی و تیم او برای داشتن حجاب و روسری خبرنگار، در چارچوب یک پروتکل موجود و نوشتاری است؟ یا این پروتکل، سلیقه ای و شخصی و من درآوردی است؟ مسوولان دفتر ریاست جمهوری در این باره توضیحی نداده اند.

2- کریستین امانپور یک خبرنگار عادی و معمولی نیست بلکه یکی از خبرنگاران مهم و معیار جهان به شمار می رود. بر همین اساس آنچه او انجام می دهد تنها موضوع شخصی یا مربوط به رسانه خود (سی ان ان) نیست بلکه به عنوان یک کنش و واکنش و اتفاق معیار، مورد توجه قرار می گیرد و بخش مهمی از دیگر رسانه ها و خبرنگاران جهان به آن اشاره و توجه خواهند کرد.

کریستین امانپور در 25 سال اخیر در داخل و خارج از ایران با همه رؤسای جمهور ایران مصاحبه داشته است و مصاحبه های او از جمله ماندگارترین گفت‌وگوهای رسانه ای است. مصاحبه او با سید محمد خاتمی چند ماه بعد از 2 خرداد 76 همچنان در یادها مانده است.

3- چه کسی پیروز این ماجراست؟ در عرصه افکار عمومی امریکا و ایران، این خانم امانپور بود که برنده شد.

با این حال در میان هواداران رئیسی و افرادی که فارغ از معادلات منطقی و به دور از هر نتیجه گرایی، صرفا روش را دنبال می کنند اقدام رئیسی برای آنها ارزشمند است.

 این اتفاق در آینده به مانعی بزرگ در برابر شخص رئیسی و دیگر سیاستمداران حداقل دولت فعلی تبدیل می شود. اگر رئیسی دوباره بخواهد با یک خانم بی روسری مصاحبه کند در این صورت قاعده قبلی خود را شکسته است و در این زمینه شخصا زیرسوال قرار می گیرد و همان هواداران متعصب هم ناراضی می شوند.

ضمن اینکه وزیر خارجه و دیگر مقامات این دولت زین پس چه باید بکنند. براساس معیار رئیسی حرکت کنند یا نه چارچوب پذیرفته شده و در حال اجرا از قبل تاکنون را ادامه دهند؟

مصاحبه رؤسای جمهور ایران در نیویورک با کریستین امانپور

تبدیل سلول‌های سرطانی به سلول عادی با یک فناوری جدید

بیشتر بخوانید:

فیلترینگ یعنی کمک به انتشار خبر جعلی

نگاهی به مصاحبه سیدمحمد خاتمی و سی ان ان بعد از 24 سال

لغو مصاحبه امانپور و رئیسی به دلیل روسری

ابراهیم رئیسی و کریستین امانپور؛ آیا رئیس جمهور ایران فقط به بازی در لیگ ۳ عادت دارد؟

پیام خبرنگاران به مسوولان: شما حق مطلق نیستید

اگر سفارت روسیه نمی گفت ...

3 نکته درباره اعلام زمان ورود کرونا به ایران / آمار رسمی، مقدس نیست

پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت روزنامه‌نگاران

4 نکته درباره عکس جنجالی وزیر و برکناری مدیر روابط عمومی

حوادث زاهدان و برخورد نادرست با یک خبر

تماشاخانه

قهوه ترک یا اسپرسو کدام برنده واقعی هستند؟ دو سبک، دو تجربه (فیلم)

آنچه از بم برجای ماند / ۲۱ سال بعد، هنوز برخی زخم‌ها باز هستند (فیلم)

فیلم های دیگر