گلوکومانان ؛ آیا برای لاغری موثر است؟

عصر ایران - گلوکومانان یک فیبر غذایی طبیعی و محلول در آب است که از ریشه گیاه Amorphophallus paeoniifolius یا " یام پای فیل " استخراج می شود. این گیاه تحت عنوان کنجاک نیز شناخته می شود. به گفته محققان اگر گلوکومانان به درستی مصرف شود، می تواند یک مکمل کاهش وزن موثر باشد. البته کاهش وزن هیچگاه آسان نبوده و موفقیت طولانی مدت نیاز به استمرار و پشتکار فراوان دارد.

 علاقه مندان می توانند مکمل های حاوی این ترکیب را از داروخانه های سراسر کشور تهیه و به منظور کاهش وزن از آنها استفاده کنند. همچنین گفتنی است که اطلاعات مورد بحث از طریق وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا قابل دسترسی هستند. 

گلوکومانان چیست؟

گلوکومانان به شکل مکمل، در مخلوط نوشیدنی های مختلف و همچنین به عنوان افزودنی به محصولات غذایی مانند ماکارونی و آرد استفاده می شود. این ترکیب همچنین ماده اصلی نودل شیراتاکی است.

گلوکومانان 40 درصد وزن خشک گیاه یام پای فیل را به خود اختصاص می دهد که در اصل از آسیای جنوب شرقی منشا می گیرد. این ماده سابقه ای طولانی در تهیه مخلوط های گیاهی و غذاهای سنتی مانند توفو، نودل و ژله کونجاک دارد. از طرفی دیگر علاوه بر این که به عنوان یک مکمل غذایی فروخته می شود، در قالب افزودنی خوراکی، امولسیفایر و غلیظ کننده هم کاربرد دارد.

گلوکومانان قابلیتی استثنایی در جذب آب دارد و یکی از چسبناک ترین فیبرهای غذایی شناخته شده است. این ماده به اندازه ای مایع جذب می کند که مقدار کمی گلوکومانان اضافه شده به یک لیوان آب کل محتوای آن را به ژل تبدیل خواهد کرد. اعتقاد بر این است که این خواص منحصر به فرد اثرگذاری آن بر کاهش وزن را تفسیر می کنند.

گلوکومانان چگونه به کاهش وزن کمک می کند؟

گلوکومانان یک فیبر غذایی محلول در آب است و مانند سایر فیبرهای محلول، از راه های مختلفی باعث کاهش وزن می شود:

- بسیار کم کالری است. این ماده بخشی از فضای معده را اشغال می کند و باعث القای احساس سیری می شود. بدین ترتیب مصرف غذا را در وعده های غذایی بعدی کاهش می دهد.

- تخلیه معده را به تاخیر می اندازد و به افزایش احساس سیری کمک می کند.

 - مانند سایر فیبرهای محلول، جذب پروتئین و چربی را کاهش می دهد.

- باکتری های مفید روده را تغذیه می کند که می توانند آن را به اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه مانند بوتیرات تبدیل کنند. برخی از مطالعات حیوانی نشان داده اند که این ترکیب از افزایش سطح چربی جلوگیری می کند.

تغذیه باکتری های روده ممکن است فواید دیگری نیز داشته باشد. برخی از مطالعات ارتباط مثبت قابل توجهی را میان باکتری های تغییر یافته روده و وزن بدن نشان داده اند. گلوکومانان با بسیاری از فیبرهای محلول دیگر متفاوت است، زیرا چسبندگی استثنایی دارد و از این رو به نظر می رسد که در راستای کاهش وزن موثرتر از سایر فیبرها است.

آیا گلوکومانان واقعا تاثیر دارد؟

تاکنون چندین کارآزمایی کنترل‌ شده اثرات گلوکومانان را بر کاهش وزن مورد مطالعه قرار داده ‌اند. این نوع مطالعات استاندارد طلایی تحقیقات علمی در انسان هستند. در بزرگترین مطالعه، 176 فرد سالم دچار اضافه وزن که رژیم غذایی با کالری محدود داشتند، به طور تصادفی مکمل گلوکومانان یا دارونما دریافت کردند.

در این پژوهش سه مکمل مختلف گلوکومانان با دوزهای متفاوت مورد آزمایش قرار گرفتند.

نتایج بعد از 5 هفته به صورت زیر بود:

همانطور که مشخص است، کاهش وزن در افرادی که مکمل گلوکومانان را دریافت کرده اند به طور قابل توجهی بیشتر است. چندین مطالعه دیگر نیز با این نتایج همسو هستند. در حالتی که به طور منظم پیش از غذا مصرف شود، گلوکومانان عمدتا با ایجاد احساس سیری و کاهش کالری دریافتی باعث کاهش وزن متوسط در افراد دارای اضافه وزن و مبتلا به چاقی می شود.

این سیستم به ویژه هنگامی که با یک رژیم غذایی کاهش وزن ترکیب شود، موثرتر است. همین امر در مورد همه روش‌ های کاهش وزن صدق می‌ کند. آنها در ترکیب با متدهای تکمیلی بهترین عملکرد را دارند.

سایر مزایای سلامتی

علاوه بر کاهش وزن، گلوکومانان ممکن است برخی از عوامل خطر امراض قلبی و‌ عروقی را نیز بهبود ببخشد. بر اساس یک بررسی سیستماتیک روی 14 مطالعه، گلوکومانان می تواند سبب کاهش موارد زیر شود:

- کلسترول تام 19 میلی گرم در دسی لیتر

- کلسترول LDL یا "کلسترول بد" 16 میلی گرم در دسی لیتر

- تری گلیسیرید 11 میلی گرم در دسی لیتر

- قند خون ناشتا 7.4 میلی گرم در دسی لیتر

این ماده در درجه اول با کاهش جذب کلسترول در روده، کلسترول خون را کاهش می دهد. در نتیجه بر اساس این تحقیقات، افزودن گلوکومانان به رژیم غذایی می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی و دیابت نوع 2 را کاهش دهد.

گلوکومانان به عنوان یک فیبر محلول در آب با موفقیت برای درمان یبوست نیز استفاده شده است.

دوز و عوارض جانبی

برای کاهش وزن، دوز 1 گرم گلوکومانان به صورت 3 بار در روز کافی در نظر گرفته می شود.

گلوکومانان با آب مخلوط می شود و می تواند تا 50 برابر وزن خود آب جذب کند. بنابراین، دوز توصیه شده گلوکومانان در مقایسه با سایر مکمل های فیبری کمتر است. علاوه بر این گلوکومانان هیچ تاثیری در کاهش وزن ندارد مگر اینکه قبل از غذا مصرف شود. زمان بندی توصیه شده از 15 دقیقه تا 1 ساعت قبل از غذا متغیر است. 

گلوکومانان به خوبی تحمل و به طور کلی بی خطر در نظر گرفته می شود. با این حال، اگر این ماده قبل از رسیدن به معده منبسط شود، ممکن است باعث خفگی یا انسداد گلو و مری شود. برای جلوگیری از این امر، باید آن را با 1-2 لیوان آب یا مایعات دیگر مصرف کنیم.

برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی خفیفی مانند نفخ، مدفوع نرم یا اسهال را تجربه کنند، اما این عوارض به طور کلی غیر معمول هستند. گلوکومانان همچنین می تواند جذب داروهای خوراکی از جمله سولفونیل اوره ها، دسته ای از داروهای ضد دیابت را کاهش دهد. گفتنی است که با مصرف دارو حداقل چهار ساعت بعد یا یک ساعت قبل از گلوکومانان می توان از این امر جلوگیری کرد.

پیش از مصرف هر گونه دارو شیمیایی، گیاهی و همچنین مکمل ها حتما با پزشک متخصص یا داروساز حرفه ای مشورت کنید.

بیشتر بخوانید:

10 گام اولیه برای کاهش وزن

کاهش وزن سریع و 11 نشانه‌ بروز مساله‌ای جدی در بدن

تماشاخانه

شکایت خانواده مالکوم ایکس از دولت آمریکا ؛ «آن‌ها می‌‌دانستند قرار است کشته شود» (فیلم)

بازگشت به سرچشمه‌ی الهام: درباره دوست‌داشتنی‌ترین پیرمردی که زندگیش را وقف طبیعت کرده چه می‌دانیم؟ (فیلم)

فیلم های دیگر