منبع: اکونومیست
تاریخ انتشار: ۱۰ نوامبر ۲۰۲۳
مترجم: لیلا احمدی
عصر ایران: هر چند اکونومیست کوشیده اتهام نسلکشی را از جنایات اسراییل در غزه تا حدی دور کند و حتی جاهایی حماس را متهم سازد اما انتشار این ترجمه به خاطر آن است که در پایان متن گزارش سازمان ملل درباره دارفور را یادآور شده که "ارتکاب جنایت جنگی میتواند جدیتر و شنیعتر از نسلکشی باشد". بدیهی است که بخشهایی که حماس را متهم به نسلکشی میکند مورد تأیید نیست کما اینکه 41 روز است جهان دارد میبینید اسراییلیها با مردم بیگناه غزه چه میکنند.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖
عصر ایران- خیلی از دولتها و شهروندان از حجم تلفاتِ غیرنظامیان در جریان بمباران و تهاجم اسرائیل به غزه - در پاسخ به حملۀ حماس به اسرائیل - وحشتزدهاند.
دهم اکتبر، "ریاض منصور"، نمایندۀ فلسطین در سازمان ملل در وصف اقدامات اسرائیل گفت: "چیزی کم از نسلکشی ندارد". ایران و عراق نیز اسرائیل را به نسلکشی متهم کردهاند.
از نظر سیاسی، واضح است که دشمنان اسرائیل باید به جنایتی فجیع در قامتِ نسلکشی استناد کنند، اما این ادعا از جانب کشورهای دیگری نیز مطرح شده که عموماً رابطۀ دوستانهای با اسرائیل دارند. کلمبیا، هندوراس و آفریقای جنوبی همگی سفیران خود را از اسرائیل خارج کرده و دولت این کشور را به ارتکاب "نسلکشی" متهم کردهاند.
معترضان و مفسرانِ غربی نیز این اصطلاح را به کار بردهاند. " مهند عیاش"، استاد جامعهشناسیِ دانشگاه مونت رویالِ کانادا، در اینباره میگوید: "روشن است که اسرائیل درحالِ نسلکشیِ مردم فلسطین است".
"کریگ مخیبر"، مدیر دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر در سازمان ملل، در تاریخ ۲۸ اکتبر چنین نوشته است: "جنایات اسرائیل درسی تاریخی در باب نسلکشی است."
اسرائیل اما نسلکشی را رد کرده و درمقابل حماس را به این جنایت متهم کرده است. "گیلاد اردان"، نمایندۀ دائم اسرائیل در سازمان ملل، روز ۲۶ اکتبر اعلام کرد: "جنگ ما، جنگ با فلسطینیها نیست. اسرائیل در حال جنگ با سازمان تروریستی و نسلبراندازِ حماس است".
اما نسلکشی دقیقاً چیست و اگر این روزها درحالِ وقوع باشد، به لحاظ حقوقی در نزاع کنونیِ اسرائیل و حماس چگونه کاربرد مییابد؟
در دسامبر ۱۹۴۸، پس از جنگ جهانی دوم، سازمان ملل "کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسل کشی" را روی کار کرد. این کنوانسیون، نسلکشی را فرایندی تعریف میکند که با هدف «انهدام کلی یا جزئیِ گروهی ملی، قومی، نژادی یا مذهبی» شکل میگیرد.
برخلاف درک رایج از این اصطلاح، سازمان ملل میگوید: "صرفاً کشتار منجر به نسلکشی نمیشود". "اقدامات عامدانهای که به تخریب فیزیکیِ زندگی گروهی از مردم بیانجامد"، و نیز وارد کردن «آسیب جدیِ جسمی یا روحی»، «اقداماتی با هدف جلوگیری از تولد آدمها» و «انتقال اجباری کودکان از گروهی خاص به گروه دیگر» نیز مصداق نسلکشی است ".
باید توجه داشت که انتساب سایر جنایات به نسلکشی، پیامدهای قانونی دارد و مثلاً دادگاه کیفریِ بینالمللی میتواند فردی را به جرم القای نادرستِ جنایتی خاص به نسلکشی، متهم بداند و محاکمه کند.
تفاسیر کنوانسیون متفاوت است و چارچوب بسیار وسیعی دارد. با این حساب کدام جنایات نسل کشی قلمداد میشوند؟
قتل سیستماتیکِ ۶ میلیون یهودی به فرمان نازیها نسلکشی بود. قصابیِ سازمانیافتۀ ۵۰۰ هزار توتسی توسط شبهنظامیان هوتو در رواندا در سال ۱۹۹۴ نیز نسلکشی محسوب میشود. در هر دو مورد، هدف مشخصاً نابودکردن قومی خاص بوده است.
با اینحال، در مورد دارفور در سودان که حدود ۳۰۰ هزار نفر در سالهای پس از آغاز جنگ در سال ۲۰۰۳ کشته شدند، نسلکشی چنین وضوحی ندارد. آمریکا جنایت دارفور را نسلکشی نامید. اما در سال ۲۰۰۵ یکی از کمیسیونهای سازمان ملل به این نتیجه رسید که دولت سودان "سیاست نسلکشی" را دنبال نکرده (هرچند برخی افراد ممکن است با "نیت نسلکشی" مرتکب جنایت شده باشند).
دولت دونالد ترامپ رفتار دولت چین با اویغورها در سینکیانگ را نسلکشی خواند، اما دیگران با آن مخالفت کردند. آزار و شکنجۀ اویغورها توسط چین "وحشتناک" بود، اما نسلکشی نبود.
در اصل هفتم منشور حماس آمده است: « قیامت برپا نمیشود تا آن زمان که مسلمانان با یهودیان به نزاع برخیزند و آنها را به هلاکت برسانند ». ماده ۱۳ منشور هرگونه مصالحه یا صلح را تا زمانی که اسرائیل نابود نشود رد میکند.
[به ادعای نویسنده اکونومیست] مبارزان حماس که در ۷ اکتبر به اسرائیل حمله کردند و بیش از ۱۴۰۰ اسرائیلی (و ملیتهای دیگر) را کشتند، بهوضوح قانون نسلکشیِ خود را اجرا میکردند. در مقابل، اسرائیل به این نحو آزمایش نسلکشی انجام نمیدهد. شواهد کمی وجود دارد مبنی بر اینکه اسرائیل مانند حماس، چنین به صراحت "قصد" نابودی گروه قومی - فلسطینی ها را داشته باشد.
اسرائیل میخواهد گروه شبهنظامیِ حماس را از بین ببرد و با این کار غیرنظامیان را هم نابود میکند. حتی اگر برخی تندروهای اسرائیلی بخواهند فلسطینیان را ریشهکن کنند، این خواسته، بهوضوح سیاست دولتی نیست.
همچنین اسرائیلیها قصد آشکاری برای جلوگیری از تولد فلسطینیها نشان نمیدهند. اما کسانی که آنها را به نسلکشی متهم میکنند به تعداد زیادی غیرنظامیِ کشتهشده (دستکم ۱۰ هزار نفر تاکنون) اشاره میکنند و مدعی هستند که محاصرۀ این نوار با معیار "شرایط زندگی" مطابقت دارد.
اسرائیلیها به وضوح "آسیب جدیِ جسمی یا روحی" به فلسطینیها وارد کردهاند. آنها مردم را از شمالِ این نوار آواره کردهاند. اگر به این افراد اجازۀ بازگشت داده نشود، این وضعیت میتواند تخریب جزئیِ قلمرو یا طبق هشدار "یان اگلند"، رئیس سابق سازمان ملل متحد در بخش تلاشهای بشردوستانه و امدادی، انتقالِ اجباری جمعیت قلمداد شود.
حتی اگر اقدامات ارتش از آستانۀ نسلکشی عبور نکند، باز هم نادرست، هولناک و ناگوار است؛ همانطور که سازمان ملل در گزارش دارفور به این نتیجه رسید که "جنایت علیه بشریت و ارتکاب جنایت جنگی... میتواند جدیتر و شنیعتر از نسلکشی باشد".