به گفته مسئولان بانک مرکزی، در حال حاضر ۱۲ بانک در زمینه ارائه خدمات چک الکترونیک فعال هستند و با حذف فیزیک چک طی سه سال آینده همه چکها الکترونیکی خواهند شد.
چک الکترونیکی یکی دیگر از گامهای بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور در راستای ارائه خدمات غیرحضوری بود بر اساس تبصره الحاقی به ماده یک قانون صدور چک مصوب سال ۱۳۹۷، امکان صدور چکهای الکترونیکی (داده پیام) به صورت قانونی فراهم شد و این نوع چک نیز مشمول قوانین و مقررات مرتبط با چکهای کاغذی قرار گرفت.
در راستای اجرایی شدن صدور چنین چکهایی هم بانک مرکزی مکلف شد ظرف یک سال از لازم الاجرا شدن این تبصره، زیرساختها و اقدامات لازم برای صدور و مطالبه چنین چکهایی را فراهم کند سرانجام هم ۲۱ آبان سال گذشته از اولین چک الکترونیکی رونمایی شد.
ابزار پرداختی که معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی مهران محرمیان از صدور ۴۵۰ هزار دسته چک الکترونیک در شبکه بانکی خبرداد و گفت: در حال حاضر ۱۲ بانک در زمینه ارائه خدمات چک الکترونیک فعال هستند و زیرساخت های فنی چک الکترونیک در همه ۳۰ بانک کشور بطور کامل فراهم شده است. به این معنا که همه بانک ها، چک الکترونیک سایر بانک ها را می پذیرند و نقد می کنند.
با حذف فیزیک چک طی سه سال آینده همه چکها الکترونیکی خواهند شد. با ایجاد سقف اعتباری برای چک آخرین گام برای اجرای پروژه چک الکترونیک برداشته خواهد شد و در صورت اجرای آن آمار کلاهبرداری توسط چک، آمار چک برگشتی و زندانیان چک برگشتی بیش از پیش کاهش پیدا خواهد کرد.
در حال حاضر چکهای الکترونیک هر بانک در ابزارهای الکترونیک همان بانک قابلیت نقد شدن دارند و با توجه به اینکه مزیت اصلی این نوع چک این است که برای نقد شدن آن نیاز به مراجعه به شعبه نیست، زیرساختهای فنی نقد شدن چک هر بانک در ابزارهای بانکهای دیگر از طرف بانک مرکزی فراهم شده و باید بانکها توسعه ابزارهای خود را در دستور کار قرار دهند.
اما به گفته کارشناسان این ابزار معاملاتی دارای مزیتهای مختلفی است، افزایش شفافیت در حوزه معاملاتی که با چکهای الکترونیکی شکل میگیرد علاوه بر مزیتهایی که برای خود افراد دارد در بحثهای مالیاتی هم به کمک دولت خواهد آمد. همچنین میتواند به رونق معاملات و حتی کاهش بار ترافیکی و صرفه جویی در زمان و هزینهها نیز کمک شایانی کند امکان جعل را از بین میبرد.
این نوع چک جذابیتهای خودش را دارد. تسریع در صدور چک، حذف دخل، تصرف و جعل توسط دارنده چک و کاهش مراجعه حضوری از مزیتهای آن محسوب میشود. اقدام به صدور چکهای الکترونیکی و استفاده از فناوری اطلاعات در مبادلات سبب کاهش هزینههای مبادلاتی میشود. همچنین تسریع و شفافیت در معاملات را میتواند به همراه داشته باشد که این مورد میتواند به اقتصاد کشور کمک کنند.
چک الکترونیکی آخرین حلقه نهایی جهت تکمیل شدن فرآیندهای مربوط به چک است که در قانون پیش بینی شده است به عبارتی چک الکترونیکی ابزاری جدید است اگر در ابتدای کار خیلی از بانکها آن را ارائه نکنند در واقع سرعت حرکت آن کاسته میشود و اساسا به شکل صحیحی پا نمیگیرد. بنابر این ارائه خدمت چک الکترونیکی توسط بانک برای شکل گیری و پا گیری آن بسیار ضرورت دارد و باید به این فرآیند سرعت بخشید.