جغد شب هستید یا چکاوک صبح یا پرنده سوم؟ چند نکته کاربردی درباره خواب و کار

  عصر ایران / مدرسه کار و کسب؛ سیدمحمد حسینی* - زمان‌بندی و استفاده حداکثری از زندگی یک علم است. با شناخت تیپ زمانی خودتان، استراحت کردن و چرت زدن به میزان لازم، افزایش قدرت نقطه میانی در پروژه‌‌ها و نوشتن نامه برای خودِ آینده‌تان، می‌توانید از زمان به نفع خودتان استفاده کنید.

در کتاب کِی بیش از 700 تحقیق علمی مورد بررسی قرار گرفته تا به بررسی پرسش هایی پرداخته شود مانند اینکه چرا همیشه شروع ها اینقدر اهمیت دارند؟ چرا رسیدن به نقطه میانی در کار یا زندگی می تواند گاهی موجب نا امیدی شود؟ چطور زمان خود را با سایر افراد هماهنگ کنیم؟ چرا فکر کردن به گذشته باعث می شود به طوری خاص رفتار کنیم ولی فکر کردن به آینده ما را به مسیر دیگری می‌برد؟

الگوی پنهان زندگی روزمره

مانند همه موجودات جهان، بدن ما انسان‌ها یک ساعت زیستی و الگوهای ثابتی دارد که در آنها انرژی ما جریان دارد. این زمان‌سنج‌های داخلی وظیفه‌ی هماهنگ کردن عملکرد ما را برعهده دارند و اگر این الگوها را بشناسیم بهتر می‌توانیم کارها را شروع کنیم، ادامه دهیم و به پایان برسانیم.

یکی از مهم ترین تحقیقاتی که در کتاب کی مورد اشاره قرار گرفته این بوده که  چند سال قبل دو محقق با بررسی دو میلیون توئیت در یک دوره دو ساله  و وارد کردن آنها در یک برنامه تحلیلگر متنی که کلمات را بر اساس احساسی که منتقل می‌کنند ارزیابی می‌کند، به نتایج جالبی رسیدند.

این کشف جالب، الگوی ثابتی بود که  در ساعت های بیداری  افراد وجود داشت.  به این صورت که احساسات مثبت (کلماتی که نشان از فعال بودن، توجه و امیدوار بودن کاربر می داد) معمولاً در صبح ها افزایش داشت در بعد از ظهر کاهش پیدا می‌کرد و در اوایل شب دوباره اوج می گرفت.

نکته قابل توجه این بود که این الگو هیچ ارتباطی با اعتقادات دینی، محل زندگی،  نژاد، رنگ و جنسیت افراد نداشت. در قاره های مختلف و مناطق زمانی گوناگون یک حرکت نوسانی روزانه کاملاً قابل پیش‌بینی وجود داشت. (یک اوج گیری، یک فرود و یک اوج گیری مجدد). این یافته‌ها نشان دهنده این بود که در پشت ظاهر زندگی روزمره یک الگوی پنهان وجود دارد.

تیپ زمانی خود را بشناسید

شواهد محکمی نشان می‌دهد که احساسات ما از یک الگوی روزانه پیروی می‌کند؛ اما به این معنی نیست که الگوی همه یکسان است. اگرچه انرژی همه افراد بعدازظهرها کاهش می‌یابد؛ اما شاید شخصی از خانواده یا دوستان الگویی کاملا متفاوت داشته باشد.

مطالعات نشان داده که به‌طور میانگین، یک نفر از هر چهار نفر ساعت درونی متفاوتی با بقیه دارد که آن را «تیپ زمانی» می‌نامیم. علاوه بر تیپ ‌زمانی رایج برای اکثر افراد که اوج صبحگاهی، افول عصرگاهی و احیای شامگاهی دارد، دو تیپ دیگر هم وجود دارند: «جغدهای شب‌ و چکاوک‌های بامداد».

تحقیقات نشان داده که 20 تا 25 درصد افراد جغد هستند که مانند مخترع معروف توماس ادیسون و نویسنده سرشناس گوستاو فلوبر، اوج احساساتشان حدود ساعت 9 شب است و دوست دارند در این ساعت کارشان را آغاز کنند و احساسات مثبت شان هم صبحگاه احیا می‌شود. به‌علاوه تحقیقات درباره الگوهای خواب و تیپ‌های شخصیتی نشان می‌دهد که جغدها خلاق‌تر، کمی عصبی‌تر، دمدمی‌مزاج‌تر و افسرده‌تر از تیپ معمولی هستند.

اما چکاوک‌ها زود می‌خوابند و زود بیدار می‌شوند و اوج، افول و احیای احساسات را چند ساعت قبل‌تر از تیپ معمولی تجربه می‌کنند. همچنین کمی باثبات‌تر، شادتر، دل‌پذیرتر و درون‌گراتر از دیگران هستند.

برای استفاده بهینه از روز و برنامه‌ریزی کارآمد آن، باید تیپ زمانی خودتان را مشخص کنید و بفهمید کدام کارها را در کدام بخش روز بهتر انجام می‌دهید؛ مثلا اگر جز آن 60 تا 80 درصد افرادی هستید که نه جغد هستند و نه چکاوک (که آن‌ها را پرنده سوم می‌نامیم)، اوج صبحگاهی بهترین زمان برای انجام کارهای تحلیلی شما‌ است؛ زیرا به یک ذهن منطقی، متمرکز و منظم نیاز دارید. همچنین می‌توانید کارهای انتزاعی‌تر و تفکر خلاق را به زمان احیای احساسات در اواخر عصر و اوایل شب موکول کنید.

اما اگر جغد هستید، دقیقا برعکس پیشنهاد بالا را انجام دهید. از آنجا که احساسات جغدها شب‌‌ها به اوج می‌رسد، شب بهترین زمان برای تفکر تحلیلی است و باید کارهای خلاقانه را صبح‌ها انجام دهند.

در هر گروهی که هستید، سعی کنید کارهای غیر فکری و شلوغ را برای ساعات افول عصرگاهی بگذارید و اگر می‌خواهید از کسی جواب مثبت بگیرید، همیشه صبح‌ها با او قرار بگذارید.

زمان‌های استراحت چگونه باشد

در طول ده سال گذشته، ما روش‌های اشتباهی برای استراحت داشته‌ایم. خیلی از مدارس زنگ استراحت را کاهش داده یا کلا حذف کرده‌اند؛ زیرا به‌اشتباه فکر می‌کردند که این کار باعث بهبود نمرات دانش‌آموزان می‌شود، اما همان‌طور که پیش‌تر دیدیم، زنگ‌های تفریح به‌موقع بی‌نهایت مفید است. این استراحت‌های کوتاه توانایی شناختی‌ را افزایش می‌دهد، حال فرد را بهتر می‌کند و باعث سرزندگی ذهن و جسم می‌شود.

شرکت دسک‌تایم که نرم‌‌افزارهای زمان‌سنجی خودکار ارائه می‌کند، نتایج کاربرانش را بررسی کرده و به این جمع‌بندی رسید که:

   ثابت شده همان استراحت 5 دقیقه‌ای بعد از 1 ساعت کار هم خستگی را کاهش و انگیزه، خلاقیت و حال عمومی فرد را ارتقا می‌دهد. تعاملات اجتماعی، حتی یک گفتگوی کوتاه کنار کولر یا نخواندن ایمیل‌ها، ‌پیام‌ها و سایر مطالب کاری هنگام استراحت، اضطراب را به‌شدت کاهش می‌دهد. سرانجام، داده‌ها حاکی از آن است که زمانی را که خارج از محل کار و میان درختان و آوای پرندگان سر می‌کنید باعث بهبود حالت ذهنی و احساسی شما می‌شود.

در مجموع، این یافته‌ها نشان می‌دهد که بهترین نوع استراحت این است که تلفن تان را کنار بگذارید، با دوستتان بیرون بروید و کمی در پارک قدم بزنید.

یکی دیگر از بهترین کارها برای تقویت سرزندگی، چُرت مرسوم و قدیمی است. شاید فکر کنید این روش اصلا برایتان مناسب نیست، چون بعد از بیدار شدن گیج و مبهوت هستید. شاید دلیلش این باشد که زمان چرتتان خیلی زیاد است. چرت بیشتر از 20 دقیقه، شما را به حالت «سکون خواب» فرو می‌برد که دلیل گیجی بعد از چرت است.

بهترین چرت بین 10 تا 20 دقیقه است و توان سه ساعت کار متمرکز و ظرفیت بالاتری برای حفظ اطلاعات را به فرد می‌دهد. چه باور کنید و چه نکنید، مطالعات نشان داده نوشیدن یک فنجان قهوه بلافاصله قبل از چرت، شما را خیلی سرحال‌تر می‌کند.

ازآنجاکه 20 دقیقه طول می‌کشد تا کافئین به جریان خون وارد شود و اثر جادویی‌اش را بگذارد، بهتر است زمان نوشیدن آن را با زمان چرتتان هماهنگ کنید. معنی اصطلاح نَپوچینو یا چرت قهوه این است که قهوه‌تان را بنوشید و زنگ ساعتتان را روی 20 دقیقه تنظیم کنید (7 دقیقه‌ای که به‌طور میانگین برای خواب رفتن نیاز دارید هم جز آن است). بعد سرحال و آماده بیدار می‌شوید و کارتان را از سر می‌گیرید.

______________________________
* سیدمحمد حسینی
نویسنده و مدرس مدرسه کار و کسب عصر ایران
تسهیلگر کتابخوانی 
مدرس رشد و تعالی
نویسنده کتاب‌های «قدرت مطالعه» و «صفرتاصد تندخوانی»
عضو شورای کتابخوانی شهرداری تهران و همراهی با بیش از ۲۶سازمان و ۱۲دانشگاه برای آموزش و تسهیل کتابخوانی
آموزش آنلاین به بیش از ۲۰هزار نفر فراگیر 
بنیانگذار سایت مرتا

بیشتر بخوانید:

"کار عمیق" چیست و 4 سبک اجرای آن کدامند؟ (+6 درس برای سال)

زندگی سخت است اما مدیرعاملی سخت‌تر!

"ذهن استراتژیست" چگونه ذهنی است؟

تماشاخانه

کشف راز نهنگ بلوگای والدمیر / آیا پوتین عجیب‌ترین جاسوس خود را کشت؟ (فیلم)

کشف تازه: افشای دروغ‌های اسرائیل در مورد بیمارستان الشفا در غزه / تصاویری که اسرائیل به رسانه‌ها نشان داد ساختگی و جعلی بود (فیلم)

فیلم های دیگر