کلینیک تغذیه عصرایران/ خام خواری راه حل چاقی، افسانه تا واقعیت!

دکتر حمیدرضا فرشچی www.novindiet.com
متخصص تغذیه بالینی و متابولیسم، فوق تخصص دیابت و چاقی از انگلستان

عصرایران- در بین راههای مختلفی که افراد چاق برای حل معضل چندین ساله افزایش وزن خود تجربه می نمایند، خام خواری و یا گیاه خواری است. شاید شما نیز به عنوان یک راه حل آن را تجربه کرده باشید. خام خواری همانطور که از نام آن پیداست انتخاب غذاها از بین غذاهای گیاهی بطور تقریبا انحصاری است. این مواد غذایی شامل انواع میوه، سبزی، مغزها و خشکبار و حبوبات می باشد. در یک طبقه بندی کلی گیاه خواران به دو گروه تقسیم می شوند: گروه اول هیچ ماده غذایی غیر گیاهی حتی شیر و تخم مرغ را استفاده نمی کنند که به این گروه گیاه خواران تام یا Vegan گفته می شود. گروه دوم: افرادی هستند که از انواع گوشت قرمز و سفید استفاده نکرده ولی در عین حال از محصولات لبنی، تخم مرغ و یا ماهی استفاده می کنند که این گروه را گیاه خواران نسبی یا Vegetarian می گویند.

همانطور که می دانیم  بدلیل شهرنشینی ، زندگی صنعتی و دسترسی فراوان به غذاهای آماده خیلی از افراد شاغل حجم بالایی از انرژی روزانه خود را از فست فودها که حاوی چربی فراوان می باشد، بدست می آورند. بر اساس شواهد متعدد، همین موضوع زمینه چاقی و افزایش وزن بی رویه را فراهم نموده است. بر این اساس در هنگام اصلاح الگوی تغذیه ای افزایش مصرف میوه  و سبزیجات که حاوی فیبر فراوان می باشد توسط متخصصین تغذیه مورد توصیه قرار می گیرد.  نوع افراطی این توصیه ها همان رژیم گیاه خواری خواهد بود. جالب آن که افراد چاق که دچار عوارض چاقی شده اند به یک باره دنبال معجزه ای برای رهایی از مشکل افزایش وزن خود می گردند و پس از مصرف میوه و سبزیجات در سبد غذایی سعی می کنند که گیاه خواری را برای تغذیه خود برگزیننند. اما آیا این روش در کاهش وزن شما موثر است؟ آیا این روش تامین کننده سلامتی خواهد بود؟

اگر شما از غذاهای پرچرب و حاوی مواد پروتئینی سرخ شده استفاده می کنید، این طبیعی خواهد بود که با شروع رژیم گیه خواری یک کاهش وزن قابل توجهی را در مرجله اولیه تجربه نمایید. از آنجا که رژیم خام خواری غنی از انواع میوه و سالاد است، لذا نسبت انرژی دریافتی به حجم مواد غذایی خورده شده کم می باشد. این بدین معنا است که شما در این رژیم غذایی مقدار زیادی مواد غذایی را می جوید در حالی که در مقایسه با میانگین رژیم متداول در کشورهای غربی انرژی دریافتی تان به مراتب کمتر می باشد.

جالب است که بدانید بدلیل حجم بالای این گونه مواد غذایی در مقابل محتوای انرژیشان این نقریبا غیر ممکن است که شما برای تامین نیاز بدنتان بتوانید کالری خیلی زیادی را از این نوع رژیم بدست آورید و  لذا اگر شما اضافه وزن دارید ، طبیعی است که با چنین رژیمی غذایی، کاهش وزن سریعی را در پیش خواهید داشت.

از طرف دیگر به نظر می آید که اگرچه مقدار انرژی دریافتی در این نوع رژیم کمتر می باشد، مشکل گرسنگی آنطور که تصور می شود مطرح نخواهد بود ، چرا که میزان بالای فیبرموجود در این نوع رژیم، سرعت غذا خوردن را کاهش می دهد که این باعث بهبود عملکرد مکانسیم های طبیعی احساس سیری در بدن شما می گردد. متاسفانه باید گفت که در بیشتر افراد چاق بدلیل سرعت بالای مصرف مواد غذایی، عملکرد سیستم کنترل اشتها در مغز به نوعی مختل می باشد چراکه این افراد احساس سیری مکانیکی دارند . بعبارت دیگر آنها وقتی سیر می شوند که معده شان پر شده باشد . رژیم گیاهخواری بدلیل سرعت پایین خوردن، حجم بالا و نیز بدلیل آزاد شدن آهسته کربوهیدراتهای موجود در خیلی از موارد در تنظیم اشتها که یک معضل جدی در افراد چاق است ، بسیار تاثیر گذار خواهد بود.

علی رغم همه تاثیرات مثبت در کاهش وزن، رژیم غذایی صرفا خام خواری  ایده مناسبی برای کاهش وزن نیست، برای معمول افراد جامعه این نوع رژیم به معنای تغییر عظیمی در عادات غذایی شان می باشد و بررسی ها نشان داده است که اغلب مردم نمی توانند این تغییرات اساسی را برای مدت طولانی تحمل کنند. علاوه بر این ، این رژیم یک رژیم متنوع و متعادل نمی باشد چرا که محتوای پروتئین و نشاسته در چنین رژیمی به طور غیر قابل انکاری کم خواهد بود و می تواند منجربه کمبود های تغذیه ای بویژه در رابطه با ریز مغذیهای موجود در پروتئینهای حیوانی از قبیل ویتامین B12 شود.

لذا در پایان باید توجه نمود که اگرچه رژیم گیاه خوراری در مراحل اولیه باعث کاهش سریع وزن خواهد بود ولی کاهش وزن سریع همیشه الگوی خوبی نیست و تقریبا تمام مطالعات در این زمینه نشان می دهد که احتمال ماندگاری کاهش وزن آهسته به مراتب بیشتر است. از طرف دیگر در هنگام پخت خیلی از غذاهای گیاهی بویژه فست فودها ، روغن فراوان بدان اضافه می شود لذا شما بدون توجه انرژی فراوانی را از این طریق دریافت می نمایید که باعث خواهد شد در نهایت مشکل افزایش وزن مجدد را تجربه نمایید.