وضعیت شیوع سرطان پستان در ایران / چاقی و دخانیات از عوامل خطر این بیماری

دکتر علی مطلق - عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و بنیانگذار پویش ملی پیشگیری از سرطان پستان در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در میان زنان جهان است، اظهار کرد: سرطان پستان نه تنها شایع‌ترین سرطان در میان زنان جهان است، بلکه شایع‌ترین سرطان در زنان ایرانی نیز محسوب می‌شود؛ به طوری که یک زن ایرانی در هر ۲۰ دقیقه به سرطان پستان مبتلا می‌شود.  

عوامل «تغییرپذیر» و «تغییر ناپذیر» افزایش سرطان پستان

وی با بیان اینکه علل متعددی سبب افزایش سرطان پستان می‌شوند، افزود: علل افزایش سرطان پستان به دو دسته «تغییرپذیر» و «تغییرناپذیر» تقسیم می‌شوند. یائسگی دیررس جزو موارد تغییرناپذیر علل افزایش سرطان هستند.

عوامل موثر بر سرطان پستان تغییرپذیر هستند

رئیس اسبق اداره سرطان وزارت بهداشت ادامه داد: مسائل مهم‌تری که در سرطان پستان نقش جدی دارند، جزو علل قابل‌تغییرپذیر هستند. سرطان پستان با کم‌تحرکی ارتباط دارد؛ هرچقدر میزان فعالیت بدنی کمتر باشد احتمال ابتلا به سرطان پستان افزایش می‌یابد. همچنین استعمال دخانیات و مصرف نوشیدنی‌های الکلی بر سرطان پستان اثرگذار هستند.

نقش تغذیه و چاقی بر سرطان پستان

عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه «تغذیه» از دیگر علل قابل‌تغییر ابتلا به سرطان پستان است، خاطرنشان کرد: پدیده چاقی و اضافه‌وزن جزو موارد قابل‌تغییر علل ابتلا به سرطان هستند.  

وی ادامه داد: با توجه به علل قابل‌تغییر ابتلا به سرطان پستان، افرادی که اضافه وزن دارند؛ کسانی که از الگوی غذایی سالم پیروی نمی‌کنند و مصرف‌کنندگان نوشیدنی‌های الکلی و دخانیات، نسبت به دیگران به میزان بیشتری در معرض سرطان پستان قرار دارند.

ضرورت اصلاح سبک زندگی در پیشگیری از سرطان پستان

رئیس اسبق اداره سرطان وزارت بهداشت درباره روش‌های پیشگیری از سرطان پستان خاطرنشان کرد: تغییر عادات غذایی مانند استفاده بیشتر از میوه و سبزیجات، کاهش مصرف غذاهای فرآوری‌ شده و غذاهای سرخ‌شده، تنظیم میزان کالری دریافتی در پیشگیری از سرطان پستان نقش دارند.  

فعالیت‌ بدنی قابل‌قبول چیست؟

بنیانگذار پویش ملی پیشگیری از سرطان پستان درباره روش‌های دیگر پیشگیری از سرطان پستان گفت: فعالیت بدنی منظم و ورزش‌کردن نیز در پیشگیری از سرطان پستان نقش دارند. فعالیت بدنی منظم شامل انجام «فعالیت‌های بدنی شدید» و «فعالیت بدنی متوسط» می‌شود. منظور از فعالیت بدنی شدید، فعالیت‌هایی مانند دویدن است و میزان فعالیت بدنی شدید، ۵ تا ۱۵ دقیقه در هفته توصیه می‌شود. فعالیت بدنی شدید به نحوی است که افراد به دلیل ضربان قلب و نحوه تنفس نمی‌توانند به درستی صحبت‌ کنند.

مطلق ادامه داد: همچنین «فعالیت بدنی متوسط» شامل ۵ تا ۳۰ دقیقه فعالیت ورزشی در هفته است. فعالیت‌های بدنی متوسط و شدید، فعالیت‌های بدنی قابل‌قبول و مناسب قلمداد می‌شوند.  

وضعیت شیوع سرطان پستان

وی با بیان اینکه اگر بخواهیم درباره وضعیت یک بیماری سخن بگوییم باید به «بروز» و «شیوع» آن اشاره کنیم، گفت: هنگامی که از شیوع یک بیماری سخن به میان می‌آید، منظور تمام افرادی هستند که در طول تاریخ به یک بیماری خاص مبتلا می‌شوند. محاسبه شیوع یک بیماری، کار چندان راحتی نیست؛ چرا که نیازمند دسترسی به آمار و ارقام آن بیماری در طول تاریخ است.  

احتمال افزایش بروز سرطان پستان در دو دهه آینده

عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی درباره بروز سرطان پستان در کشور گفت: منظور از بروز بیماری، تعداد موارد جدید بیماری است. بررسی‌ها بیانگر این است که میزان بروز سرطان پستان طی ۲۰ سال گذشته افزایش یافته و پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که این بیماری در ۲۰ سال آینده نیز افزایش می‌یابد.

رئیس اسبق اداره سرطان وزارت بهداشت با اشاره به افزایش بروز سرطان طی یک یا دو دهه آینده توضیح داد: افزایش سن جمعیت، یکی از دلایل اصلی افزایش بروز سرطان پستان طی یک یا دو دهه آینده است. به عبارت دیگر، افزایش سن، سبب احتمال افزایش بروز سرطان پستان می‌شود.  

وضعیت نامطلوب الگوی زندگی سالم در کشور

وی ادامه داد: علاوه‌بر افزایش سن جمعیت، مسائلی که به شیوه زندگی انسان‌ها مربوط می‌شوند از دیگر مسائل موثر در افزایش بروز سرطان پستان طی یک یا دو دهه آینده هستند. متاسفانه، کشور از منظر رعایت الگوهای سبک زندگی در شرایط مساعدی قرار ندارد. به طور مثال، حدود ۵۰ درصد زنان ایرانی به درجاتی از اضافه وزن مبتلا هستند.  

عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی اظهار کرد: بررسی الگوهای غذایی بیانگر این است که بیش ۸۰ درصد زنان ایرانی از میوه و سبزیجات به میزان کافی استفاده نمی‌کنند. همچنین میزان کم تحرکی کشور حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد برآورد می‌شود.

وی ادامه داد: ابتلا به درجاتی از اضافه وزن، عدم مصرف میوه و سبزیجات به میزان کافی و کم تحرکی، سبب افزایش بروز سرطان پستان در آینده می‌شوند. در حال حاضر، میزان بروز سرطان پستان در کشور از متوسط جهانی کمتر است اما پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که میزان بروز سرطان پستان طی یک یا دو دهه آینده از میانگین جهانی پیش می‌گیرد.  

روش‌های تشخیص زودهنگام سرطان پستان

مطلق با بیان اینکه چند روش برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان وجود دارد، افزود: یکی از ساده‌ترین روش‌های تشخیص زود هنگام سرطان پستان این است که زنان پس از سن ۲۰ سالگی هر ماه خود را معاینه کنند و در صورت مشاهده هرگونه مورد مشکوک به پزشک مراجعه کنند. معاینه شخصی با روش خاص انجام می‌شود و زنان باید در این زمینه آموزش ببینند.  

وی ادامه داد: همچنین به افراد بالای ۳۰ سال توصیه می‌شود که هر یک یا ۲ سال، حداقل یکبار توسط پزشک معاینه شوند.

ماموگرافی، روشی برای غربالگری سرطان پستان

این استاد دانشگاه درباره دیگر روش‌های غربالگری سرطان پستان گفت: ماموگرافی از دیگر روش‌های غربالگری سرطان پستان است و به زنان ۴۰ تا ۴۵ سال که خطر بالایی در ارتباط با ابتلا به سرطان پستان ندارند، توصیه می‌شود که هر یک یا ۲ سال، حداقل یکبار نسبت به ماموگرافی اقدام‌ کنند.  

بنیانگذار پویش ملی پیشگیری از سرطان پستان ادامه داد: ماموگرافی از دقت قابل‌قبولی برخوردار است و می‌تواند سرطان پستان را پیش از اینکه رشد بیشتری داشته‌ باشد، تشخیص دهد.  

اجرای پویش ملی پیشگیری از سرطان پستان

مطلق با بیان اینکه اجرای پویش پیشگیری از سرطان پستان از چند سال گذشته در کشور آغاز شده، گفت: سال گذشته، برای پیشبرد پویش ملی پیشگیری از سرطان پستان از همراهی و کمک افراد شناخته شده بهره‌گرفتیم تا پیام‌های مهم پویش سرطان پستان در زمینه «راه‌های پیشگیری»، «راه‌های تشخیص زودهنگام» و «مراقبت پس از ابتلا» را به مردم منتقل کنیم.  

رئیس اسبق اداره سرطان وزارت بهداشت افزود: علاوه بر حضور افراد شناخته‌ شده، از ظرفیت متخصصان پزشکی بهره‌ گرفتیم و پیام‌هایی درباره تشخیص زودهنگام سرطان پستان و درمان این بیماری از طریق شبکه‌های اجتماعی در اختیار مردم قرار دادیم.  

تشخیص زودهنگام و احتمال ۹۰ درصدی درمان مبتلایان

وی درباره پویش ملی سرطان گفت: پویش ملی سرطان درنظر دارد که آگاهی مردم درباره این بیماری افزایش یابد و مردم بدانند که سرطان پستان یک بیماری قابل پیشگیری است. همچنین درنظر داریم به مردم اطلاع‌رسانی کنیم که سرطان پستان قابلیت تشخیص زودهنگام را دارد و اگر این بیماری زود تشخیص داده شود در بیش از ۹۰ درصد موارد، درمان‌پذیر است. افزایش آگاهی درباره بیماری سرطان مستلزم افزایش آگاهی مردم است تا راه‌های تشخیص علائم مشکوک بیماری را فرا گیرند و در صورت کشف موارد مشکوک در اولین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنند.

اهمیت تشخیص زودهنگام سرطان پستان

این استاد دانشگاه ادامه داد: ضمن اینکه از ابتلا به سرطان پستان پیشگیری می‌کنیم، باید بدانیم که این بیماری را باید زود تشخیص دهیم؛ چرا که تشخیص زود هنگام از مولفه‌های مهم در ارتباط با سرطان پستان به حساب می‌آید.  

اهداف اجرای پویش ملی پیشگیری از سرطان پستان

مطلق درباره اهداف اجرای پویش ملی پیشگیری از سرطان پستان اظهار کرد: با برگزاری پویش ملی پیشگیری از سرطان پستان چندین هدف را دنبال می‌کنیم. اهداف پویش شامل «۶۰ درصد موارد ابتلا در مرحله یک و ۲ شناسایی شوند»، «فاصله زمانی شناسایی علائم مشکوک تا زمان تشخیص بیماری کمتر از ۶۰ روز باشد» و «۸۰ درصد مبتلایان به سرطان پستان بتوانند از خدمات جامع درمانی مانند جراحی و خدمات جانبی مانند روانشناسی برخوردار باشند» می‌شود.

تشخیص بیماری در مرحله یک و ۲

وی درباره تشخیص بیماری در مرحله یک و ۲ گفت: منظور از تشخیص بیماری در مرحله ۱ و ۲ این است که اندازه تومور کمتر از پنج سانتی‌متر و به طور ترجیحی زیر ۲ سانتی‌متر باشد. اگر اندازه تومور کمتر از ۲ سانت و به طور ترجیحی کمتر از یک سانتی‌متر باشد، بسیار بسیار درمان‌پذیر است. همچنین غدد لنفاوی نباید درگیری داشته باشند.