سلطانيه: براي بازرسي‌ها چك سفيد امضا نمي‌دهيم

بحث بر سر چگونگي رفع ابهام‌هاي آژانس درباره ادعاهاي مطرح شده بر سر ابعاد احتمالي نظامي و آخرين تحولات در اين‌باره، وضعيت ايران در آژانس و گزارش‌هاي آمانو از جمله موضوعاتي است كه در فرصت كوتاه گفت‌وگوي خبرنگار ايسنا با نماينده دائم ايران در ديده‌بان هسته‌يي بين‌المللي مطرح شد.

به گزارش ایسنا، نماينده پر جنب و جوش و خستگي‌ناپذير ايران در وين در حالي كه تجربه گزارش‌هاي دو پهلوي مديركل پيشين آژانس را در كارنامه دارد به صراحت معتقد است كه موضع‌گيري‌هاي آمانو درباره ايران منفي‌تر است.

او رويكرد آژانس در دوره آمانو را نامتوازن مي‌داند و در عين حال معتقد است رويكرد منفي آمانو باعث شده تا ناخواسته واكنش ايران هم شديدتر و علني‌تر شود و در اين مسير كشورهاي غيرمتعهد در آژانس با ايران همراهي كرده‌اند.

وي درباره انتظار ايران از آژانس در قبال همكاري براي رفع ابهام‌ها مي‌گويد: "همه‌ اين بحث براي اين است كه پرونده هسته‌يي ايران در ‌آژانس عادي شود."

علي‌اصغر سلطانيه در گفت‌وگو با ايسنا ‌در پاسخ به اين پرسش كه چارچوب مد نظر ايران براي رفع ابهام‌هاي آژانس بر اساس ابعاد نظامي احتمالي در برنامه هسته‌يي ايران چيست؟ با بيان اين‌كه در اين رابطه موضع ايران بارها در شوراي حكام تبيين و به طور روشن بيان شده است، گفت: در سال‌هاي گذشته و بر اساس گزارش‌هاي البرادعي و اسناد آژانس ثابت شده است اتهامات و ادعاهايي كه بارها آمريكايي‌ها در رابطه با سايت‌هاي نظامي با جوسازي به راه انداخته‌اند، بي‌اساس بوده است. از اين رو ما طرح ادعاها و اتهامات ديگر را هم در همين راستا مي‌دانيم.


وي ادامه داد: جمهوري اسلامي ايران بيش از پنج هزار نفر روز بازرسي از تاسيسات هسته‌يي‌اش داشته است كه در بين كشورهاي ديگر عضو آژانس بي‌سابقه و به نوعي مداخله‌جويانه‌ترين بازرسي‌ها بوده است و تاكنون مواد هسته‌يي با اهداف نظامي در كشورم ديده نشده است كه اين نشان‌ دهنده‌ پاك دستي ايران است. ‌با اين حال براي اثبات همين مساله براي برخي كساني كه هنوز ابهام‌هايي دارند و براي آگاهي افكار عمومي از ابهام‌زدايي دريغ نداريم. به عنوان عضو آژانس مي‌خواهيم به كشورهاي جهان نشان دهيم همان‌طور كه لحظه‌اي فعاليت هسته‌يي و غني‌سازي‌مان را متوقف نمي‌كنيم، لحظه‌اي هم از رفع ابهام‌هاي آژانس در چارچوب تعهدات‌مان دريغ نداريم.


نماينده دائم ايران در آژانس تاكيد كرد: ما انتظارات خود را مبني بر اين كه هر نوع تعامل ما با آژانس بايد در چارچوب تعريف شده باشد اعلام كرده‌ايم. بايد مشخص شود كه در اين چارچوب گام‌هاي دو طرف در چه مدت زماني و با كداميك از ضوابط و مفاد NPT است. حتي اگر گام‌هايي فراتر از تعهدات‌مان در چارچوب NPT برمي‌داريم، چارچوب آن بايد مشخص باشد، هم‌چنين آژانس بايد آن را به ديگر كشورها منعكس كند تا مشخص شود ايران گامي را فراتر از تعهداتش برداشته است.


سلطانيه تاكيد كرد: در چنين چارچوبي بايد ملاحظات امنيت ملي ايران به عنوان اولويت اول مورد توجه قرار گيرد، چرا كه در تعامل با آژانس در سال‌هاي گذشته در مواردي آژانس بي‌دقتي كرده است كه در برخي موارد اطلاعات محرمانه درباره ايران و ديگر كشورها نشر پيدا كرده است. ما نسبت به اين روند در آژانس اعتراض كرديم و خوشبختانه اعتراض ما مورد توجه كشورهاي عضو جنبش غيرمتعهدها در آژانس نيز قرار گرفت، به طوري كه اين كشورها نيز به طور رسمي به مديركل پيشين و فعلي آژانس نامه نوشتند و خواستار حفظ اطلاعات محرمانه كشورها شدند. مديركل فعلي آژانس هم‌چنين در پاسخ به درخواست رسمي اين كشورها اطمينان داده است كه گام‌هايي را برخواهد داشت، از جمله درباره اصلاح قراردادهاي پرسنلي و تعهدات پرسنل آژانس نسبت به رعايت كامل قوانين و حفظ اسرار و اسناد آژانس.

وي در اين‌باره با اشاره به مصاحبه "گلداشميت"، معاون مديركل پيشين آژانس با برخي رسانه‌ها و اظهاراتش درباره ايران پس از آن‌كه وي آژانس را ترك كرد، خاطرنشان كرد: مديركل آژانس اطمينان داد تا به اين مساله رسيدگي كند كه افراد و پرسنل آژانس پس از ترك كار خود ملزم به حفظ اطلاعات آژانس باشند.


نماينده دائم ايران در آژانس اظهار كرد: اين انتظارات و نگراني‌هاي ما عوامل و عناصري هستند كه در چارچوب تعامل با آژانس در رفع ابهام‌ها بايد مورد توجه قرار گيرد. هنوز با مديركل آژانس به چارچوب مشخصي درباره چگونگي ورود به بحث رفع ابهام‌ها نرسيده‌ايم.

وي گفت‌: متعاقب ديداري كه رييس سازمان انرژي اتمي با مديركل آژانس هفته گذشته در وين داشتند، قرار شد گفت‌وگوهايي با مشخصات فني و جزئي بيش‌تر در رابطه با نحوه تعامل و پرداختن به سوالات آژانس با رعايت تمام ملاحظات كشورمان انجام شود و طرفين نتيجه را به مقامات دو طرف منعكس كنند تا گام بعدي بر اساس صلاحديد هر دو طرف برداشته شود.


سلطانيه درباره بازديد معاون آمانو در امور پادمان‌ها گفت: پس از بازديدي كه معاون مديركل و همكارانش به طور رسمي از تاسيسات هسته‌يي ايران داشتند، اعلام شد كه ايران گام مهمي در جهت همكاري و شفافيت برداشته است و ما انتظار داريم طرف مقابل چه مقامات آژانس و چه كشورهاي عضو قدردان اين گام ايران باشند و گام‌هايي را به طور متقابل بردارند. ‌البته مديركل آژانس در گزارش اخيرش اعلام كرد كه ايران بيش از گذشته شفافيت از خود نشان داده است و هرمن ناكارتس، معاون وي در گزارشي به كشورهاي عضو تاكيد كرد كه ايران اجازه يك بازديد شفاف را به آژانس داده است. البته ما انتظار داشتيم ‌آمانو بيش‌تر از اين به گزارش اخيرش رنگ و بويي مثبت دهد.

وي خاطرنشان كرد: البته انتقاداتي هم به گزارش اخير مديركل داشتيم كه جداگانه منتشر و به عنوان سند ‌آژانس ثبت خواهد شد.


نماينده دائم ايران در پاسخ به اين كه گزارش‌هايي كه تاكنون آمانو درباره ايران ارائه كرده است رويكردي منفي دارد و احساس مي‌شود رويكرد مديركل به اين سمت است كه موضوع هسته‌يي ايران را به 8 سال قبل بازگرداند، گفت: در يك موضوع روند چند سال گذشته كاملا مشترك است و آن اين كه كشورهاي غربي به ويژه آمريكا و هم‌پيمانانش تلاش داشته‌اند كه در آژانس به بهانه موضوع ايران، آژانس را دگرگون كرده و آن را تبديل به زيرمجموعه‌ شوراي امنيت سازند و هر بار اين اقدام را به يك بهانه انجام دادند، مثلا پروتكل الحاقي را در دهه‌ي 90 به بهانه‌ عراق و كره شمالي مطرح كردند و ايران بهانه‌اي است براي هدفي خطرناك‌تر و بالاتر كه به پروتكل الحاقي چيز ديگري را نيز اضافه كنند كه تا به حال موفق نبوده‌اند.

وي گفت: موضع‌گيري‌هاي آمانو روي هم رفته منفي‌تر بوده است، اما همين منفي بودن باعث شده واكنش ما هم با وجود تمايل نداشتن به اين كار شديدتر و علني‌تر شود. اين مساله هم‌چنين در انتقاد كشورهاي ديگر از جمله كشورهاي غيرمتعهد در آژانس از دبيرخانه درباره‌ نحوه گزارش‌دهي‌ مديركل درباره‌ ايران وجود دارد، مبني بر اين كه گزارش‌هاي مديركل از مسير معمولي خارج شده و متوازن نيست.

سطلانيه با بيان اين كه مديركل آژانس در نحوه گزارش‌دهي استدلال‌هايي دارد كه براي ما قابل قبول نيست، تصريح كرد: در ملاقات‌هايي كه با مديركل داشته‌ايم وي اطمينان داده است كه در گزارش‌هايش متوازن و متعادل باشد، كما اين كه با اصرار ما يك بار گزارشش را به دو بخش تعهدات ايران در چارچوب NPT و خواسته‌هاي خارج از NPT تقسيم كرد، اما در گزارش‌هاي بعدي مجددا به رويكرد قبلي بازگشت.

نماينده دائم ايران در آژانس تاكيد كرد: ما به عنوان عضو آژانس مي‌خواهيم با اين نهاد تخصصي بين‌المللي همكاري كنيم، اما آنجا كه اقدامات و گزارش‌هاي آژانس مخالف منافع ملي‌مان باشند و جو سياسي نادرست ايجاد كند، برخورد مي‌كنيم.


وي با اشاره به ديدار مديركل آژانس با رييس سازمان انرژي اتمي كشورمان در وين اظهار كرد:‌ اميدواريم آژانس از فرصت همكاري با ايران استفاده كرده و به نفع مطلوبي به موضوعات ايران بدون اين كه اجازه داده شود ديگران آژانس را تحت فشار قرار دهند، بپردازد. البته مديركل اعلام كرده است كه تحت فشار قرار نمي‌گيرد و مي‌خواهد مستقل باشد، ما هم انتظار داريم بي‌طرفي مديركل و پرسنلش را شاهد باشيم. اميدواريم در عمل اين بي‌طرفي را روز به روز بيش‌تر نشان دهند.


نماينده دائم ايران در آژانس درباره‌ افزايش فعاليت‌هاي بازرسان در ايران، اظهار كرد: هر اقدامي در افزايش بازرسي‌ها و يا نصب دوربين‌ها بايد در چارچوب ضوابط پادمان باشد. ما براي هر درخواست آژانس ماه‌ها مذاكره مي‌كنيم و بعد از آ‌ن كه قانع شديم درخواست آ‌ژانس قابل توجيه و منطقي است و به شرط آن كه درخواست‌هاي از آن دست اضافه نشود، آن را مي‌پذيريم.

ما درباره‌ تعداد نفر روز بازرسي‌ها و يا بازرسي‌هاي سرزده پس از مذ اكراتي طولاني و با رعايت ضوابط به توافق رسيده‌ايم.

وي با اشاره به توافق ايران و آژانس بر سر نوع بازرسي‌ها از غني‌سازي 20 درصد ايران گفت: درباره غني‌سازي 20 درصد بازرسي‌ها و تجهيزات بازرسي و تعداد اين تجهيزات با بازرسي كه در غني‌سازي تا سقف 5 درصد وجود دارد متفاوت است كه امري منطقي است و ما آن را پذيرفتيم، اما براي بازرسي‌ها چك سفيد امضا به كسي نداده‌ايم و نخواهيم داد.


سلطانيه گفت: در حال حاضر بازرسي‌ها به طور منظم و در چارچوب مشخص شده انجام مي‌شود، البته آژانس هم با ما همكاري دارد و ما هيچ گونه مشكلي با بازرسان تا به حال نداشته‌ايم.


وي درباره‌ درخواست‌هاي آژانس براي كسب اطلاعات در خصوص تاسيسات غني‌سازي فردو، گفت: گزارش اخير آژانس تفاوت‌هايي با گزارش‌هاي قبلي دارد. آن‌ها قبول كردند كه درباره‌ فردو سوال خاص ديگري وجود ندارد و بازرسي‌ها هم در حال انجام است. ايران اطلاعات مربوط به سانتريفيوژهايي كه قرار است در فردو نصب شود را به آژانس ارائه كرده است و آژانس هم پس از دريافت اطلاعات مربوطه گفته‌هاي ما را تاييد كرد.

وي در پاسخ به اين پرسش كه بر اساس چه قانوني اكنون به آژانس اجازه‌ بازرسي از فردو داده شده است؟ تصريح كرد: وقتي ما خودمان تاسيسات فردو را به آژانس اعلام كرديم، از آن زمان به بعد ملزم به ارائه‌ي اطلاعات (پرسشنامه‌ي طراحي)‌ به آژانس هستيم و هر نوع تغيير و تحول در رابطه با آن تاسيسات را بايد به اطلاع آژانس برسانيم.


نماينده دائم ايران در آژانس در پاسخ به اين پرسش كه نماينده‌ آمريكا در آژانس و ديگر كشورها نسبت به موضع‌گيري مقامات ايران مبني بر اين كه در صورت لغو تحريم‌ها همكاري‌ بيش‌تري با آژانس خواهيم داشت، ايران را به وقت‌كشي و سخره گرفتن قوانين بين‌المللي متهم كرده‌اند، اظهار كرد: اين ادعاها مبني بر اين كه ايران وقت‌كشي مي‌كند، بي‌اساس است. ما كارمان را انجام مي‌دهيم و اعلام كرده‌ايم فعاليت‌هاي هسته‌يي‌مان را تعليق نمي‌كنيم. در عين حال با وجود آن كه تمام ادعاها در رابطه با برنامه‌ هسته‌يي ايران مبني بر انحراف از مسير صلح‌آميز را بي‌اساس مي‌دانيم، اما يك‌بار ديگر براي اثبات بي‌اساس بودن اين ادعاها آماده‌ايم مثل قبل (مداليته‌ 2007) در چارچوبي تعريف شده پاسخ‌شان را بدهيم. اين گونه اظهارنظرها جز تخريب فضاي موجود چيز ديگري در بر ندارد.


وي تاكيد كرد: اگر زبان تهديد و "بايد" در كار باشد پاسخ ما هم "نه" است.

نماينده دائم ايران در آژانس ادامه داد: ‌ما حاضريم براي رفع ابهام‌ها به شرطي كه آژانس و مديركل در چارچوب تعريف شده و با رعايت ملاحظات امنيتي‌مان و با عنايت و احترام به توافق‌ها بر اساس مداليته 2007 وارد شود، مداليته ديگري را تعريف كنيم و در چارچوب آن بايد اطمينان حاصل كنيم كه در اين مسير آژانس به تعهدات خود كاملا عمل مي‌كند.



وي در پاسخ به اين كه پيش شرط ايران اين بود كه آژانس ابتدا توافق‌ها در چارچوب مداليته 2007 را بپذيرد و سپس ايران وارد پاسخ به‌ ابهامات باقي مانده براي آژانس شود؟ گفت: در دو گزارش قبلي و بر اساس اصرار ما و رايزني‌هايي كه صورت گرفت، توضيحات نسبتا مشروحي در رابطه با مداليته 2007 نوشته شد و مديركل آژانس در سند رسمي (گزارش‌ درباره ايران به شوراي حكام) به مداليته‌ 2007 اذعان كردند كه به اين شكل خواست ايران محقق شد و اين موضوع كه – اكثر مسائل حل شده است – در گزارش آمد. هم‌چنين مشخص شد كه سند مداليته 2007 كماكان مورد احترام آژانس قرار دارد و در گزارش به صراحت اذعان شد كه اكثر موارد و سوال‌هاي قبلي آژانس حل شده است.


سلطانيه تاكيد كرد: با وجود فشارها به دبيرخانه در صورتي كه ملاحظات ايران از سوي آژانس رعايت شود با آژانس گفت‌وگو مي‌كنيم تا ببينيم نحوه پرداختن به مسائلي كه از سوي آژانس درباره ايران مطرح مي‌شود چگونه است و تا زماني كه توافق اوليه به دست نيايد وارد بحث اصلي و پاسخ به ابهامات نمي‌شويم.

نماينده دائم ايران در آژانس كه يك روز پس از پايان پنجاه و پنجمين كنفرانس عمومي سالانه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي با ايسنا گفت‌وگو مي‌كرد، درباره فضاي حاكم بر آژانس به ويژه بحث هسته‌يي ايران گفت: مساله‌ مهم اين است كه دشمن تلاش كرد با طرح موضوع هسته‌يي فشار سياسي تبليغاتي به ايران بياورد و ما را نزد دنيا و آژانس منزوي كند، اما نتيجه برعكس شده است. در هر جلسه‌ شوراي حكام ما بر مواضع اصولي‌مان تاكيد مي‌كنيم. اين‌ها با دست خود محفلي را براي ايران فراهم كرده‌اند كه مواضع اصولي خود را به گوش دنيا برساند.

وي تاكيد كرد كه اين نشان مي‌دهد ايران كاملا در آژانس به طور برجسته حضور دارد.


سلطانيه در پاسخ به اين پرسش كه همكاري‌هاي علمي و فني ايران با آژانس در چه وضعيتي است؟ تصريح كرد: پروژه‌هاي علمي و فني مختلفي با آژانس در زمينه‌هاي متفاوت داريم كه در حال اجرا شدن است. اگر چه در برخي موارد آنها مانع شركت متخصصان ما در جلسات فني، آ‌موزشي و علمي مي‌شوند كه مورد اعتراض كتبي ما قرار گرفته است؛ با اين حال روند همكاري‌هاي ما با آژانس در هفت زمينه فني و تخصصي ادامه دارد.

وي يكي از اين پروژه‌ها را در بحث ايمني هسته‌يي در نيروگاه بوشهر عنوان كرد و افزود: در چند سال گذشته با حضور مجرب‌ترين متخصصان دنيا از طريق آژانس بر ايمني نيروگاه اتمي بوشهر نظارت صورت گرفته است.

نماينده دائم ايران در آژانس درباره درخواست آژانس براي اجراي كد اصلاحيه‌ 1/3 تصريح كرد: ايران به طور داوطلبانه اجراي كد 1/3 را از 2003 آغاز كرد و متعاقب آن پروتكل الحاقي را براي دو سال و نيم به اجرا درآورد. اين رويكرد ايران نشان دهنده آن است كه هيچ فعاليت پنهاني نداريم، اما پس از اشتباه تاريخي چند كشور غربي در ارجاع موضوع هسته‌يي ايران به شوراي امنيت مجلس شوراي اسلامي ايران پس از مصوبه‌اي دولت را به تعليق همكاري‌هاي داوطلبانه و ادامه همكاري‌ها در چارچوب NPT موظف كرد.


وي افزود‌: بي‌شك تا زماني كه شوراي امنيت در اين موضوع درگير است و در امور آژانس دخالت مي‌كند، تغييري در موضع ايران نسبت به اجراي كامل اصلاحيه‌ي 1/3 ديده نخواهد شد.

وي خاطرنشان كرد: تصور نمي‌كنم امكان اجراي كد اصلاحيه‌ 1/3 امكان‌پذير باشد، در عين حال يادآور مي‌شوم كه ايران به اصل كد اصلاحيه 1/3 متعهد بوده و هست؛ يعني تاسيسات جديد را به آژانس اعلام خواهيم كرد.


سلطانيه در پاسخ به اين پرسش كه انتظار ايران در برابر همكاري با آژانس براي رفع ابهام‌هاي آن براي بار دوم چيست؟ گفت: همه‌ اين بحث براي اين است كه پرونده هسته‌يي ايران در ‌آژانس عادي شود. البته در حال حاضر در تمام فعاليت‌هاي هسته‌يي ايران از جمله غني‌سازي، بازرسي‌ها به طور عادي انجام مي‌شود و اين يك واقعيت است كه درباره ايران وجود دارد. در هيچ يك از گزارش‌هاي مديركل نمي‌بينيم سوال‌هايي نسبت به فعاليت‌هاي معمول ايران وجود داشته باشد.

وي تصريح كرد: آژانس نسبت به برخي اتهامات و ادعاهايي كه از سوي برخي كشورها مطرح شده است، بحث‌هايي دارد كه مي‌خواهد آنها را با ما مطرح كند، در عين حال شرط و انتظار ما براي گفت‌وگو با آژانس درباره‌ اين مسائل اين است كه موضوع ايران پس از رفع ابهام‌ها از دستور كار خارج شود.