تلفن های هوشمند قابل کاشت، اندام های چاپ شده سه بعدی برای پیوند و لباس ها و عینک های مطالعه متصل به اینترنت، چه بسا امروز افسانه علمی به نظر آیند، اما این دستاوردها با ورود جهان به عصر ربات های پیشرفته، هوش مصنوعی و اصلاح ژن، احتمالا تا سال 2025 به وقایع علمی بدل می شوند.

پیشرفت های پرشتاب حاصل شده در حوزه رباتیک و هوش مصنوعی، چشم انداز انقلاب صنعتی دیگری را پررنگ کرده است که به گفته کارشناسان، می تواند چالش ها و در عین حال فرصت هایی را در پی داشته باشد.

ربات های پیشرفته و انقلاب صنعتی چهارم

این نظر مدیران و روسای شرکت هایی است که از سوی مجمع جهانی اقتصاد مورد پرسش قرار گرفتند.

تقریبا نیمی از این پرسش شوندگان حضور یک دستگاه دارای هوش مصنوعی در میان اعضای هیات مدیره شرکت ها در یک دهه آینده را نیز منتفی ندانستند. بنا براین، انقلاب صنعتی دیگری در راه است.

با وجود فناوری اطلاعات و تولید انبوه، 'انقلاب صنعتی چهارم' چرخه های سریعتر نوآوری را در پی خواهد داشت و چالش های عظیمی را برای شرکت ها، کارگران، دولت ها و جوامع ایجاد خواهد کرد.

در این میان، دسترسی به کالاها و خدمات ارزان تر و موج جدید رشد اقتصادی، چشم انداز موعود انقلاب صنعتی جدید خواهد بود. تهدیدی هم که وجود دارد، بیکاری گسترده و فروپاشی اعتماد پیشاپیش مخدوش میان شرکت ها و مردم خواهد بود.

'ساتیا نادلا' مدیر عامل مایکروسافت در نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد در داووس گفت: یک مازاد اقتصادی وجود دارد که می رود تا به عنوان یکی از نتایج این انقلاب صنعتی چهارم ایجاد شود. پرسش این است که این مازاد اقتصادی چگونه به تساوی در میان کشورها و مردم اقتصادهای مختلف و همچنین بخش های مختلف اقتصاد توزیع خواهد شد.

در حقیقت، ربات ها هم اکنون نیز در بخش های مختلف اعم از کارخانه ها، منازل، بیمارستان ها، فروشگاه ها و حتی مناطق جنگی به کار گرفته شده اند. در همین حال، پیشرفت های حاصل شده در شبکه های عصبی مصنوعی به تدریج در حال از بین بردن مرز میان انسان و ماشین است.

یکی از شرکت کنندگان پرطرفدار در نشست امسال داووس یک رئیس بانک مرکزی، مدیر عامل و یا سیاستمدار نیست، بلکه رباتی کره ای به نام 'هوبو' HUBO است.با این حال، نگرانی های عمیقی نیز بابت آنچه فناوری می تواند به آن منجر شود، وجود دارد.

براساس پیش بینی یک گزارش جدید 'یو بی اس' که در داووس منتشر شد، ارتقای بسیار زیاد جایگاه دستگاه و هوش مصنوعی نابرابری های رو به تزاید کنونی را افزایش می دهد و موجب تعمیق شکاف ثروت میان اقتصادهای توسعه یافته و در حال توسعه می شود.

'لطفی صدیقی' از مقامات ارشد یو بی اس گفت: 'انقلاب صنعتی چهارم مزیت رقابتی بازارهای در حال ظهور در قالب کار کم هزینه را به طور بالقوه معکوس کرده است و اگر تدابیر مقتضی اتخاذ نشود، احتمال دارد نابرابری را تشدید کند.

بانک سوئیس در یک تحلیل اقتصادی درباره اقتصادهای بزرگ نتیجه گیری کرده است که این کشور برای پذیرش جهان نوین رباتیک، در صدر فهرست کشورها و آرژانتین در انتهای لیست قرار دارند.

در این میان با ورود نقش آفرینان جدید دارای فناوری های نوین به صنایع ایجاد شده، شرکت های بازنده و برنده ای نیز وجود خواهند داشت.

این مهمترین دغدغه شرکت کنندگان در داووس همچون 'ماری برا' مدیر عامل جنرال موتورز است که تهدید خودروهای بدون راننده – یک افسانه علمی قدیمی که به حقیقت علمی بدل شده است- را پیش رو دارد.

این قبیل نوآوری ها در کنار خیزش ربات ها در بخش های تولید و خدمات می توانند بسیاری از مشاغل را ماشینی و خودکار کند. برای مثال، پژوهشگران دانشگاه آکسفورد در سال 2013 پیش بینی کردند که 47 درصد مشاغل در آمریکا در خطر قرار دارند.

این قبیل بیم ها درباره تاثیر فناوری بر از بین رفتن مشاغل، جدید نیستند. 'جان مینارد کینس' اقتصاددان در سال 1931 درباره بیکاری گسترده حاصل از فناوری هشدار داده بود.

پرسش این است که با توجه به سرعت تغییر کنونی و وجود فاکتور هوش مصنوعی که تهدیدی برای مشاغل پیشتر امن همچون ژورنالیسم و یا تحلیل های مالی روزمره است، آیا این بار وضعیت متفاوت خواهد بود ؟

این نگرانی وجود دارد که تحقق چشم انداز پیش رو مشاغل کم درآمد و یا با درآمدهای متوسط را در گستره ای بی سابقه از بین ببرد به ویژه از این جهت که مجمع جهانی اقتصاد نیز از بین رفتن افزون بر پنج میلیون شغل را در 15 اقتصاد مهم جهان تا سال 2020 پیش بینی کرده است.

با این حال، 'یوناس پریزینگ' مدیر عامل 'من پاورگروپ' گفت: اگر تاریخ را شاخص قرار دهیم، در نهایت شاهد خواهیم بود که مشاغل بیشتری در قیاس با آنچه از بین می رود، ایجاد می شوند.

از سوی دیگر و فارغ از مذاکرات علنی داووس، این تردید وجود دارد که رهبران تجاری چه برنامه ای برای آینده طراحی خواهند کرد.

به گفته 'یان گلدین' استاد جهانی سازی و توسعه در دانشگاه آکسفورد، هنگامی که این حجم وسیع تغییرات مختل کننده وجود داشته باشد، لازم است اندیشه و عمل جدی هم در میان باشد. هر چند مدیران تجاری که حقیقتا چند سال دورتر و طیف گسترده ای از موضوعات اجتماعی را ببینند، کم شمار هستند، حتی در داووس.

براساس نظر کارشناسان، نخستین انقلاب صنعتی نیروی آب و بخار را برای مکانیکی کردن تولید به کارگرفت. در دومین انقلاب صنعتی، نیروی برق برای تولید انبوه به کارگرفته شد. سومین انقلاب صنعتی، نیروی برق و فناوری اطلاعات به شکل توام را برای تولید خودکار مورد استفاده قرار داد و انقلاب چهارم که در شرایط کنونی برپایه انقلاب سوم پدید می آید، ترکیبی از به کارگیری همزمان فناوری های نو در عرصه فیزیک، دیجیتال و زیست شناسی است.

منبع: ایرنا

تماشاخانه