آیا به طور مداوم با خشکی دهان و چسبندگی دهان مواجه هستید؟ بیشتر مواقع، خشک شدن دهان به واسطه دلیلی ساده مانند کم آبی بدن یا شرایط آب و هوایی رخ می دهد.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "اکتیو بیت"، اما اگر بدون در نظر گرفتن فصل و این که چه میزان مایعات مصرف می کنید همواره با احساس دهان مواجه هستید، این می تواند نشانه ای از شرایطی جدیتر مانند بیماری کرون یا دیگر بیماری های خودایمنی باشد.
در ادامه با علت خشک شدن دهان بیشتر آشنا می شویم.
داروهای بسیار زیادی وجود دارند که می توانند موجب خشکی دهان شوند و نمونه هایی مانند داروهای شیمی درمانی برای درمان سرطان با خشکی دهان پیوند خورده اند. بنابر گزارش کلینیک مایو، افرادی که درمان فشار خون بالا و اضطراب را دنبال می کنند و همچنین داروهای رفع احتقان، آرامبخشی عضلانی، و ضد درد مصرف می کنند نیز ممکن است با خشکی دهان مواجه شوند. با این وجود، مقصر اصلی در این زمینه داروهای ضد حساسیت و ضد افسردگی هستند.
اگر داروی تجویزی برای شما موجب خشکی دهان می شود با پزشک خود درباره تغییر آن صحبت کنید. متاسفانه، در برخی موارد، به ویژه زمانی که داروی مصرفی ضروری است، نمی توان گزینه دیگری را مد نظر قرار داد. برای مقابله با این عارضه جانبی می توانید از آدامس بدون قند یا نعناع استفاده کنید. این مواد به تحریک جریان بزاق کمک می کنند.
افراد بسیاری به میزان کافی در طول روز آب نمی نوشند. نوشیدن آب فراوان فواید سلامت شگفت انگیز بسیاری دارد و می تواند از مشکلات دیگر مانند کم آبی بدن پیشگیری کند. کم آبی بدن می تواند به تنهایی برای خشکی غشاهای مخاطی در دهان و کاهش بزاق کافی باشد.
کم آبی بدن یکی از نشانه های هشدار دهنده است که باید جدی گرفته شود. این شرایط می تواند موجب تب، تعریق بیش از حد، و حتی استفراغ شود. کم آبی بدن به طور مداوم یا برای مدت زمانی طولانی می تواند مشکلاتی جدیتر از خشکی دهان را رقم بزند و به زخم های دهان یا یک عفونت منجر شود. اگر فعالیت جسمانی موجب خشکی دهان شما می شود، یک بطری آب برای مقابله با این شرایط به همراه داشته باشید.
خشکی دهان می تواند به واسطه سطوح رطوبت شکل بگیرد. زمانی که سطوح رطوبت هوا کم است، هوای خشک می تواند موجب خشک شدن غشاهای مخاطی شده و خشکی دهان را در پی داشته باشد. مرطوب نگه داشتن دهان و بینی ضروری است تا از این طریق احتمال سرماخوردگی، آنفلوآنزا و آلرژی ها کاهش یابد. از این رو، خرید یک دستگاه مرطوب کننده هوا می تواند سرمایه گذاری خوبی باشد.
یک رژیم غذایی سرشار از قند در ترکیب با بهداشت نامناسب دهان و دندان به پوسیدگی دندان و فساد در خط لثه منجر می شود. این پوسیدگی تدریجی کاهش ترشح بزاق را به همراه دارد و در نهایت با خشکی دهان ناراحت کننده و مزمن مواجه می شوید که هرچه بیشتر فساد دندان و لثه را تشدید می کند.
علائم آسیب عصبی که به واسطه آسیب دیدگی شدید در ناحیه گردن یا سر شکل می گیرد می تواند به اعصاب غدد بزاقی صدمه بزند. در نتیجه، اعصاب برای تولید بزاق پیام های درستی به غدد ارسال نمی کنند و خشکی دهان رخ می دهد.
خشکی دهان اغلب یکی از نشانه های آشکار دیابت است که در زمان بالا بودن قند خون و دیابت کنترل نشده رخ می دهد. در این شرایط، کتون ها مایع از دست می دهند یا بزاق به میزان کافی تولید نمی شود و نمی تواند دهان را مرطوب نگه دارد. کم آبی شدید و خشکی دهان و همچنین دشواری در جویدن و قورت دادن غذا نتیجه نهایی است.
خشکی دهان و بینی ممکن است از نشانه های هشداردهنده اولیه یک بیماری خودایمنی مانند بیماری کرون یا سندرم شوگرن، بیماری که به غدد تولید کننده مخاط حمله می کند، باشد. خشکی دهان و خشکی چشم در میان علائم شایع سندرم شوگرن قرار دارند. افراد مبتلا به ویروس اچآیوی نیز مستعد خشکی دهان هستند. بهترین روش برای تشخیص این شرایط نوشیدن مقداری آب است و اگر این کار کمکی به برطرف شدن مشکل نکرد، می توان به یک بیماری خودایمنی مشکوک شد.
سندرم شوگرن و بیماری کرون تنها بیماری های خودایمنی نیستند که بر غدد بزاقی تاثیر می گذارند. از موارد دیگر می توان به اچآیوی/ایدز، لوپوس، و آرتریت روماتوئید اشاره کرد. در حقیقت، سندرم شوگرن اغلب در افرادی که از لوپوس یا آرتریت روماتوئید رنج می برند، رخ می دهد، در نتیجه هر فرد مبتلا به این بیماری ها باید نسبت به خشکی دهان توجه ویژه ای داشته باشد. بهترین روش برای مقابله با علائم شکل گرفته جویدن آدامس، مکیدن یک قرص لوزی شکل (Lozenge) ، یا خرید اسپری بزاق است.
با افزایش سن، تغییرات بسیاری در بدن ما رخ می دهند و خشکی دهان نیز یکی از این موارد است. به گفته کلینیک مایو، افراد پیر احتمال بیشتری دارد خشکی دهان را تجربه کنند. دلایل بسیاری برای این شرایط وجود دارد که از آن جمله می توان به نوع داروهای مصرفی، چگونگی پردازش داروها توسط بدن، میزان دریافت مواد مغذی از رژیم غذایی، و مشکلات سلامت احتمالی اشاره کرد.
افرادی که روند درمان بیماری سرطان را دنبال می کنند به احتمال زیاد خشکی دهان را تجربه خواهند کرد. داروهای شیمی درمانی ماهیت بزاق و مقدار تولید آن را تغییر می دهند.
احتمال بروز این شرایط در صورت بروز سرطان سر و گردن بیشتر است زیرا پرتودرمانی می تواند به غدد بزاق آسیب وارد کند. اگر غدد بزاق عملکرد درستی نداشته باشند، به میزان کافی بزاق تولید نمی کنند. در برخی موارد این شرایط موقتی است و پس از اتمام درمان برطرف می شود، اما مواردی نیز وجود دارند که موجب آسیب دائمی می شوند. به گفته کلینیک مایو، همه چیز به محل تحت تاثیر قرار گرفته توسط سرطان و میزان پرتودرمانی یک بیمار بستگی دارد.
سبک زندگی
نوشیدن الکل، سیگار کشیدن، جویدن تنباکو، یا استفاده از مواد مخدر از جمله مواردی هستند که می توانند به خشکی دهان منجر شوند. سیگار کشیدن و جویدن تنباکو می تواند تاثیر چشمگیری بر میزان بزاق تولیدی در دهان داشته باشند. سیگار کشیدن تولید بزاق را کند می کند و مصرف الکل می تواند به کم آبی بدن منجر شود که هر دو مورد شرایط را برای خشکی دهان فراهم می کنند.
اگر در حال حاضر از میزان کم تولید بزاق رنج می برید باید نوشیدن الکل و سیگار کشیدن را ترک کنید زیرا تنها شرایط را وخیمتر می سازند. توجه داشته باشید که سیگار کشیدن می تواند به بیماری قلبی، پوسیدگی دندان، بیماری ریه و بسیاری موارد دیگر نیز منجر شود.
خروپف اغلب موجب می شود تا افراد از طریق دهان تنفس کنند که می تواند به خشکی دهان منجر شود. اگر خشکی دهان شما بیشتر هنگام صبح و پس از بیدار شدن از خواب احساس می شود، خروپف می تواند مقصر اصلی باشد. اگر همواره با خشکی دهان از خواب بیدار می شوید، این می تواند نشانه ای از ابتلا به آپنه خواب باشد.
مشکلات سینوس می توانند علائمی ناخوشایند را شکل دهند و خشکی دهان یکی از آنها محسوب می شود. هر فرد مبتلا به انحراف تیغه بینی یا پولیپ های بینی ممکن است با دشواری در تنفس از طریق بینی مواجه شود و این کار را با کمک دهان انجام دهد. اگر با این شرایط و دیگر مشکلات سینوس مواجه هستید، برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید.