پروستات غده ای کوچک و به شکل گردو در پشت مثانه مردان است. غده پروستات طی رابطه جنسی به تولید مایع منی که حاوی اسپرم است، کمک می کند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "مدیکال نیوز تودی"، با افزایش سن مردان، اندازه غده پروستات می تواند بزرگ شود که این شرایط به نام «هایپرپلازی خوش خیم پروستات» شناخته می شود. در ادامه با برخی خوراکی ها که می توانند به تسکین علائم این شرایط کمک کنند، بیشتر آشنا می شویم.
غده پروستات توسط هورمون هایی قوی به نام هورمون های جنسی، از جمله تستوسترون کنترل می شود.
در غده پروستات، تستوسترون به هورمون دیگری به نام دیهیدروتستوسترون تبدیل می شود. سطوح بالای دیهیدروتستوسترون موجب بزرگ شدن اندازه سلول های موجود در پروستات می شود.
برخی مواد غذایی و نوشیدنی ها به واسطه تاثیر خود بر تستوسترون و هورمون های دیگر می توانند بر سلامت پروستات تاثیرگذار باشند.
پژوهش ها نشان داده اند که یک رژیم غذایی سرشار از گوشت یا لبنیات می تواند خطر بزرگ شدن و سرطان پروستات را افزایش دهد. اگر رژیم غذایی فرد حاوی سبزیجات کافی نباشد، خطر این شرایط بیشتر می شود.
یک رژیم غذایی سرشار از میوه ها، سبزیجات و چربی های سالم به نظر می رسد از پروستات محافظت می کند.
از جمله بهترین گزینه ها در این زمینه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ماهی سالمون: سالمون سرشار از چربی های سالم، از جمله اسیدهای چرب امگا-3 است که به پیشگیری و کاهش التهاب در بدن کمک می کنند. انواع دیگر ماهی های آب سرد، مانند ساردین و قزل آلا نیز سرشار از این نوع چربی ها هستند.
گوجه فرنگی: گوجه فرنگی سرشار از لیکوپن است که این آنتی اکسیدان ممکن است برای سلول های غده پروستات مفید باشد. گوجه فرنگی پخته، مانند سس یا سوپ گوجه فرنگی، به آزاد شدن لیکوپن کمک کرده و آن را به راحتی در اختیار بدن قرار می دهد.
توت ها: توت فرنگی، شاه توت، تمشک، و بلوبری منابع عالی برای آنتی اکسیدان ها هستند که به از بین برن رادیکال های آزاد در بدن کمک می کنند. رادیکال های آزاد محصولات جانبی واکنش هایی هستند که در بدن رخ می دهند و می توانند به سلول های سالم آسیب رسانده و با گذشت زمان موجب ابتلا به بیماری شوند.
بروکلی: بروکلی و دیگر سبزیجات چلیپایی، از جمله بوک چوی، گل کلم، جوانه های بروکسل و کلم حاوی یک ماده شیمیایی به نام سولفورفان هستند. این ماده به نظر می رسد توانایی هدف قرار دادن سلول های سرطانی و تقویت سلامت پروستات را دارد.
مغزدانه ها: مغزدانه ها سرشار از ماده معدنی روی هستند. این ماده معدنی به میزان زیاد در پروستات وجود دارد و تصور بر این است که به حفظ تعادل تستوسترون و دیهیدروتستوسترون کمک می کند. نرمتنان صدفدار و حبوبات نیز منابع خوبی برای روی هستند.
مرکبات: پرتقال، لیمو، لیمو ترش، و گریپ فروت همگی سرشار از ویتامین C هستند که ممکن است به محافظت از غده پروستات کمک کند.
پیاز و سیر: نتایج یک مطالعه نشان داد مردان مبتلا به هایپرپلازی خوش خیم پروستات نسبت به مردانی که به این شرایط مبتلا نبودند، تمایل کمتری به مصرف پیاز و سیر داشتند. پژوهش های بیشتری در این زمینه برای تایید قطعی نتایج نیاز است، اما پیاز و سیر افزودنی هایی سالم با فواید سلامت مختلف هستند که می توان آنها را به رژیم های غذایی مختلف اضافه کرد.
همچنین، برخی مطالعات نشان داده اند که روش های درمانی مبتنی بر عصاره های گیاهی، مانند عصاره تهیه شده از نوعی درخت نخل به نام نخل اره ای اثر مثبت بر اندازه پروستات و جریان ادرار دارند. با این وجود، پژوهش های بیشتری برای تایید قطعی نتایج نیاز است.
یک رژیم غذایی سالم برای پروستاتی بزرگ شده تنها به مصرف مواد غذایی مفید و خوب برای بهبود این شرایط محدود نمی شود و افراد مبتلا باید از مصرف برخی خوراکی ها نیز پرهیز کنند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
گوشت قرمز: پژوهش ها نشان داده اند که پرهیز از گوشت قرمز ممکن است به بهبود سلامت پروستات کمک کند. در واقع، به نظر می رسد مصرف روزانه گوشت خطر بزرگ شدن پروستات را سه برابر افزایش می دهد.
لبنیات: همانند گوشت قرمز، مصرف منظم لبنیات با افزایش خطر هایپرپلازی خوش خیم پروستات پیوند خورده است. کاهش مصرف کره، پنیر، و شیر ممکن است به کاهش علائم این شرایط کمک کند.
کافئین: کافئین ممکن است به عنوان یک ماده ادرارآور عمل کند که به معنای افزایش مقدار و تکرر ادرار است. کاهش مصرف قهوه، چای، نوشابه و شکلات ممکن است علائم ادراری هایپرپلازی خوش خیم پروستات را کاهش دهد.
الکل: الکل نیز تولید ادرار را افزایش می دهد. مردان مبتلا به هایپرپلازی خوش خیم پروستات ممکن است کاهش علائم این شرایط به واسطه ترک الکل را تجربه کنند.
سدیم: مصرف زیاد نمک ممکن است خطر علائم دستگاه ادراری مرتبط با هایپرپلازی خوش خیم پروستات را افزایش دهد. دنبال کردن یک رژیم غذایی کم سدیم با کاهش مصرف نمک و پرهیز از غذاهای فرآوری شده ممکن است برای برخی مردان مفید باشد.
تغییرات غذایی می توانند در مدیریت برخی علائم هایپرپلازی خوش خیم پروستات موثر باشند، اما برخی تغییرات دیگر در سبک زندگی نیز می توانند مد نظر قرار بگیرند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدیریت استرس
- پرهیز از مصرف مایعات هنگام شب برای کاهش دفع ادرار شبانه
- تخلیه کامل مثانه هنگام دفع ادرار
- انجام تمرینات کف لگن
- در صورت امکان، پرهیز از داروهایی که علائم را تشدید می کنند، مانند آنتی هیستامین ها، ادرارآورها، و ضد احتقان ها
- انجام تمرینات مثانه
- محدود کردن مصرف مایعات به دو لیتر در روز
اگر هیچ کدام از این تغییرات سبک زندگی موثر نبودند، پزشک ممکن است مصرف دارو یا انجام عمل جراحی را توصیه کند.
هایپرپلازی خوش خیم پروستات شرایطی شایع است. از جمله علائم آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش تکرر و فوریت دفع ادرار
- دشواری در آغاز دفع ادرار
- جریان ضعیف ادرار یا منقطع در پایان دفع ادرار
- تکرر ادرار هنگام شب
- درد پس از انزال
- دفع ادرار دردناک
- ناتوانی در دفع ادرار
این علائم زمانی شکل می گیرند که بزرگ شدن غده پروستات موجب انسداد مجرای پیشاب، لوله ای که ادرار را از مثانه به خارج از بدن هدایت می کند، می شود. این انسداد می تواند عبور ادرار را دشوار یا غیر ممکن سازد.
درمان هایپرپلازی خوش خیم پروستات به شدت علائم بستگی دارد. گاهی اوقات، تنها تغییرات سبک زندگی برای بهبود شرایط کفایت می کنند.
این در شرایطی است که داروها و عمل های جراحی نیز گزینه هایی موثر برای کاهش اندازه پروستات و علائم مرتبط با هایپرپلازی خوش خیم پروستات هستند.