۲۶ آذر ۱۴۰۴
به روز شده در: ۲۶ آذر ۱۴۰۴ - ۱۷:۱۷
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۸۷۰۰۲۳
تاریخ انتشار: ۱۹:۵۴ - ۲۳-۰۹-۱۴۰۱
کد ۸۷۰۰۲۳
انتشار: ۱۹:۵۴ - ۲۳-۰۹-۱۴۰۱
باغ ادبیات؛ توشه‌ای و خوشه‌ای – 3

جامی: خِرَد به جای تضرّع برای خلاصی/ انتخاب بین دو راه!

جامی: خِرَد به جای تضرّع برای خلاصی/ انتخاب بین دو راه!
تو را مخیّر ساختم. اگر خواهی، به یک ضربت پنجه، جان تو را بستانم و اگر خواهی لقمه لقمه تو را طعمۀ خود گردانم.

    عصر ایران- «بهارستان جامی» به سبک «گلستان سعدی» و با نثر آهنگین همراه با شعر و حکایت‌هایی آموزنده است. هر چند هیچ کتابی هم‌سنگ گلستان نیست و در زبان‌آوری شاعری هم چون سعدی سراغ نتوان گرفت اما جامی هم طبع لطیفی داشته و بی قصد رقابت با شاعران پیشین و در عین ابراز علاقه و ارادت به سعدی و حافظ آثاری بر جا گذاشته و «بهارستان» از این دست است و حکایت زیر از «روضۀ هفتم» نقل می‌شود:


   «شغالی، خروسی را در خواب، سحر بگرفت. فریاد برداشت که من مونسِ بیدارانم و مؤذّنِ شب زنده‌داران. از کشتن من بپرهیز و خون مرا به تیغ تعدّی مریز.


  چرا بی موجبی با من ستیزی؟ 
  که خواهی بی‌گنُه خونم بریزی؟


  شغال گفت: من در کشتن تو چنان یک‌جهت نیستم که به هیچ وجه از آن بازایستم. خاطر خود را از اختیار بپرداختم و تو را در این صورت مخیّر ساختم. اگر خواهی، به یک ضربت پنجه، جان تو را بستانم و اگر خواهی لقمه لقمه تو را طعمۀ خود گردانم.


جز به تدبیر خِرَد از سر خود دفع مکن
با تو شریری اگر شور و شری گیرد پیش


به تضرع مسِپُر راه خلاصی که به آن
از بدش گر گذرانی بَتَری گیرد به پیش»

--------------------------------------------------


  • * متن، واژه دشوار و نامفهوم ندارد و پس از 500 سال همچنان تازه است (‌جامی نزدیک سال 900 هجری قمری درگذشته). با این حال برخی لغات:
    بی موجبی: بدون دلیل
    تیغ تعدی: شمشیر تجاوز یا ظلم
    مراد شاعر این است که به جای زاری و التماس، از نیروی فکر و خرد خود بهره ببر چون در گزینۀ اول اگر از بد نجات پیدا کنی گرفتار بدتر می‌شوی چندان که شغال، خروس رابین دو انتخاب مخیر می‌کند: این که جانش را با یک ضربه بگیرد یا این که تکه‌تکه و لقمه‌لقمه شود!
  • مسپر: مسپار، نسپار، طی نکن
ارسال به دوستان
خرید جنجالی در بن‌بست؛ سرژ اوریه در لیست خروج زمستانی پرسپولیس قرار گرفت نامه ونزوئلا به شورای امنیت: «توقیف نفتکش ونزوئلایی به دست آمریکا دزدی دریایی است» ثبت نام سایپا ویژه یلدا آغاز شد (+جزئیات و شرایط) آکسیوس: ورود ایلان ماسک به انتخابات ۲۰۲۶ به نفع جمهوری‌خواهان نجارزاده: حمایت از بنگاه‌های بزرگ اقتصادی وظیفه بانک ملی ایران است/ افتتاح ساختمان جدید شعبه مرکزی ساوه دو دقیقه «خشونت واقعی و بی‌رحم» در سینمای گانگستری (تماشا کنید) توقیف برنامه «گنگ» علی ضیاء با دستور قضایی محکومیت ساپینتو و استقلال در آسیا؛ جریمه دلاری برای آبی‌پوشان و کادر فنی حمله های غیرمنصفانه و مظلومیت سیاسی رئیس جمهور؛ وقتی گیوتین نقد به لبۀ هتک سقوط می‌کند ریال دیجیتال در بانک دی فعال شد جاسوس بارسلونا لو رفت؛ مچ‌گیری جنجالی هانسی فلیک در رختکن! رکوردشکنی باران در کیش؛ ۱۴۱ میلی‌متر در کمتر از یک شبانه‌روز شمارش معکوس برای بسته شدن پنجره استقلال؛ محرومیت آبی‌ها از نیم‌فصل قطعی شد دیدار سفیر اندونزی با شهردار ارومیه / سورابایا و ارومیه خواهرخوانده می شوند از هیبرید تا برقی؛ نقشه راه کرمان‌موتور برای حمل‌ونقل پاک در ایران