مویز، از دیرباز در فرهنگ غذایی ایرانی جایگاه ویژهای داشته است. این گوهر سیاه نه تنها طعمی دلچسب دارد، بلکه خواص بیشماری برای سلامتی بدن به ارمغان میآورد. خواص مویز آنقدر گسترده است که متخصصان تغذیه توصیه میکنند به عنوان یک میانوعده سالم در برنامه روزانه خود مصرف کنید.
از جمله خواص مویز ناشتا، افزایش حافظه، کنترل فشار خون، برطرف شدن کمبود آهن بدن و کمک به کارایی دستگاه گوارش و درمان یبوست است. در این مقاله سفری به دنیای شگفتانگیز مویز خواهیم داشت و با فواید بینظیر آن آشنا خواهیم شد. تا انتها با ما همراه باشید.
به گزارش دکتر کرمانی، مویز کشمشِ ریز و قهوهای مایل به آبی یا سیاه است که در مقایسه با کشمشهای معمولی رنگ تیرهتری دارد و دارای طعم و مزه خاصی است. مویز عمدتا بدون دانه است، اما ممکن است حبههای بزرگ آن، حاوی چند دانه سفت باشند.
ارزش غذایی مویز به ازای هر یک فنجان (۱۵۰ گرم):
ارزش غذایی | میزان |
کالری | ۴۰۸ |
کربوهیدرات کل | ۱۰۷ گرم |
فیبر غذایی | ۹.۸ گرم |
پتاسیم | ۱۲۸۴ میلی گرم |
سدیم | ۱۲ میلی گرم |
پروتئین | ۵.۹ گرم |
ویتامین A | حدود ۲.۱ درصد از نیاز روزانه |
ویتامین C | حدود ۱۱ درصد از نیاز روزانه |
کلسیم | ۹.۵ درصد از نیاز روزانه |
آهن | ۲۶ درصد از نیاز روزانه |
مویز یکی از سالمترین غذاهایی است که باید در رژیم غذایی خود بگنجانید. آنها حاوی مقادیر زیادی گلوکز و فروکتوز هستند که میتوانند باعث کاهش سطح گرسنگی شده و میل به شیرینیجات را کاهش دهند. خواص مویز برای سلامتی بسیار زیاد است. از جمله فواید مویز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
مویز یکی از مواد غذایی با بیشترین میزان آنتی اکسیدان است. غذاهای غنی از آنتی اکسیدان با محدود کردن اثرات مخرب رادیکالهای آزاد (مواد شیمیایی مضر)، سیستم ایمنی را تقویت کرده و به مبارزه بدن با ویروسها و عفونتها کمک میکنند. بنابراین، به پیشگیری از بیماریهای مزمن مختلف کمک میکنند.
ویتامین C موجود در مویز آن را برای پوست مفید میکند. طبق تحقیقات، ویتامین C در سنتز کلاژن موثر است. ویتامین C، همراه با ویتامین E، به تشکیل اپیتلیوم (بافت پوششی و محافظتی پوست)، بهبود سریعتر پوست، بهبود زخمها و به حداقل رساندن جای زخم کمک میکند.
آنها همچنین مسئول محافظت از پوست در برابر آسیب اشعه ماوراء بنفش هستند. ویتامین C به دلیل خاصیت ضدپیری خود شناخته شده است، زیرا باعث تقویت کلاژن در پوست میشود. مس موجود در مویز نیز مسئول سنتز کلاژن است.
مویز سرشار از اسید گاما لینولئیک است، یک اسید چرب امگا ۶ که علائم بیماریهای التهابی را بهبود میبخشد و منبع خوبی از اسیدهای فنولیک است که خاصیت ضدالتهاب بودن به آن میدهد.
طبق تحقیقات، خواص ضد التهابی مویز میتواند به جلوگیری از التهاب و اختلالات مرتبط با آن کمک کند. علاوه بر این، ویتامین C موجود در مویز به جذب آهن غیر هِم کمک میکند که دارای اثرات ضد التهابی است.
مویز ملین ملایمی است و میتواند یبوست را کاهش دهد، زیرا حاوی فیبر زیادی است که میتواند به شما کمک کند اجابت مزاج منظم روزانه داشته باشید.
فیبر موجود در مویز میتواند حجم مدفوع را افزایش دهد و به حرکت منظم روده و هضم غذا کمک کند. همچنین میتواند دستگاه گوارش را پاک سازی کرده و از مشکلاتی مانند نفخ معده، اسهال و یبوست جلوگیری کند.
مویز احتمالا تنها شیرینی مورد تایید دندانپزشکان است. مویز مملو از ترکیباتی است که با باکتریهای دهان که عامل ایجاد بیماریهای پریودنتال (بیماری عفونی دهان و دندان که موجب التهاب لثه میشود)، کرم خوردگی و پوسیدگی دندان هستند، مبارزه میکند.
تحقیقات ارائه شده در انجمن میکروبیولوژی آمریکا نشان داد که پنج ترکیب مختلف به طور طبیعی در مویز وجود دارد که میتواند از دندانها و لثهها محافظت کند.
خواص مویز برای کاهش کلسترول بد نیز فوقالعاده است. طبق تحقیقات گنجاندن این ماده در رژیم غذایی میتواند سطح کلسترول مضر (LDL) را کاهش دهد. این مویزهای کوچک منبع خوبی از فیبر محلول هستند که میتواند به تنظیم سطح قند خون و محدود کردن میزان کلسترول جذب شده در جریان خون کمک کند.
مطالعهای در دانشگاه کانکتیکات نشان داد که شرکت کنندگان با خوردن یک فنجان مویز در روز و پیاده روی منظم، توانستند سطح کلسترول LDL خونشان را کاهش دهند.
یکی از مشکلات رایج در زنان، کم خونی است. مویز دارای مقدار زیادی آهن، پتاسیم و کلسیم غنی است که میتواند با کمبود آهن مبارزه کرده و به درمان کم خونی کمک کند.
مویز همچنین حاوی مس است که باعث تولید گلبولهای قرمز در بدن میشود. آهن و ویتامین B موجود در مویز همان چیزی است که سطح هموگلوبین خون را بالا میبرد و کم خونی را به طور کامل درمان میکند. با خوردن یک مشت مویز در روز، میتوانید آهن مورد نیاز روزانه بدن را تامین کنید.
مویز میتواند باعث تحریک برای مقاربت شود. این ماده، حاوی اسیدهای آمینه است که برای درمان اختلال نعوظ مفید است. اسیدهای آمینه همچنین به افزایش جریان اسپرم کمک میکند. علاوه براین اسیدهای آمینه موجود در این ماده غذایی ارگانیک سیاه رنگ میتواند شانس باروری را افزایش دهد.
فشار خون بالا یکی از مسائل بسیار رایجی است که منجر به مشکلات جدی در بدن میشود. مویز سرشار از پتاسیم است و پتاسیم موجود در آن، سدیم بدن را تا حد زیادی کاهش میدهد زیرا سدیم یکی از دلایل کلیدی فشار خون بالا است. بنابراین خوردن یک مشت مویز میتواند مشکل شما را برطرف کند.
مصرف غذاهایی که استخوانهای شما را قوی و سالم نگه میدارد بسیار مهم است. مویز غنی از یک عنصر کمیاب به نام بور است که باعث تقویت استخوانها میشود و عملکرد مفاصل سالم را بهبود میبخشد.
مطالعات نشان میدهد که گنجاندن غذاهای غنی از بور به عنوان بخشی از رژیم غذایی میتواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش دهد. مویز همچنین حاوی مقادیر زیادی کلسیم است که میتوان از آن برای حفظ سلامت استخوانها استفاده کرد.
آنتی اکسیدان موجود در مویز به افزایش جریان خون در چشم، رفع خستگی و بهبود عملکرد چشم کمک میکند. قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش نور خورشید باعث ایجاد رادیکالهای آزاد میشود که میتواند به چشم آسیب برساند.
آنتی اکسیدانهای موجود در مویز با ترمیم سلولهای آسیب دیده از شبکیه چشم محافظت میکنند. ویتامین A و کاروتنوئیدها همچنین در برابر دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (بیماری چشمی که باعث از دست دادن بینایی میشود)، محافظت میکند.
اگر از آن دسته افرادی هستید که به خوردن تنقلات علاقه زیادی دارند، مویز میتواند جایگزین خوبی برای این تنقلات باشد. مویز سرشار از فیبر محلول، نامحلول و قند است. فیبر به رژیم غذایی شما حجم بیشتری میدهد. این امر کمک میکند تا برای مدت طولانیتری احساس سیری کنید.
میزان قند فروکتوز موجود در آن نیز به افزایش سیری کمک میکند و میتواند میل به شیرینیجات را کاهش دهد. به این ترتیب از خوردن کالری اضافی جلوگیری کرده و باعث کاهش وزن میشود.
مویز سرشار از منیزیم است که برای انتقال عصبی و هدایت عصبی عضلانی ضروری است. طبق مطالعات، کمبود منیزیم میتواند منجر به میگرن، سکته مغزی، اضطراب و افسردگی شود.
رژیمهای غذایی غنی از منیزیم اثرات مثبتی در بهبود نتایج پس از سکته مغزی دارند. همچنین خواص آنتی اکسیدانی مویز دارای اثرات محافظت کننده عصبی است.
مویز به طور طبیعی سرشار از پتاسیم، منیزیم و مجموعه ای از آنتی اکسیدانها است و هیچ چربی اشباع یا کلسترولی ندارد. تحقیقات نشان داده است که مصرف فیبر باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب میشود.
همچنین خطر سکته مغزی، فشار خون و کلسترول را میتوان با مصرف فیبر کاهش داد. مویز سرشار از پتاسیم و اسید گاما لینولنیک است که به کاهش فشار خون کمک میکند. علاوه براین اسید گاما لینولنیک ممکن است با کاهش سرعت تجمع پلاکتها در رگهای خونی، لخته شدن خون را کاهش دهد.
مطالعهای در سال ۲۰۱۵ نشان داد که مصرف مویز به جای تنقلات، باعث کنترل قند خون و سایر عوامل خطرزای قلبی عروقی در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ میشود.
این مطالعه همچنین بیان کرد، افرادی که مویز مصرف میکردند، میزان سطح قند خون آنها پس از مصرف غذا 23 درصد کاهش یافته بود و سطح قند خون ناشتا و هموگلوبین A1c (میانگین قند خون در 2 تا 3 ماه گذشته) در این افراد به ترتیب به 19 و 0.12 درصد رسیده بود.
مطالعهی دیگری در مورد پاسخ گلیسمی به مویز در افراد سالم و بیماران دیابت نوع ۲ نشان داد که پاسخهای گلیسمی و انسولینی پس از مصرف مویز در مقایسه با قبلل کاهش یافته است.
بنابراین مویز دارای شاخص گلیسمی (GI) پایینتری است و سطح قند خون را سریعا افزایش نمیدهد. بیماران دیابتی که داروهای خود را به طور منظم مصرف میکنند، میتوانند مویز بخورند، اما باید در مقدار مصرف آن دقت کنند.
مویز یک ماده غذایی فوق العاده برای بانوان است که موجب تقویت سیستم تولیدمثل آنها میشود و به درمان بسیاری از مسائل پزشکی مانند آکنه، علائم پیری، PCOS، ناباروری، مشکلات بارداری و غیره کمک میکند.
مویز برای PCOS (سندروم تخمدان پلی کیستیک)، قاعدگی نامنظم و سایر مشکلات قاعدگی مانند لخته شدن خون در طول قاعدگی نیز مفید است.
مصرف مویز در دوران بارداری نیز مفید است و اثرات مثبتی بر سلامت کلی زنان دارد. به علاوه، منبع خوبی از آهن است که برای زنان باردار بسیار مهم است.
مویز به طور سنتی برای کمک به حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری استفاده میشود. خانمهای باردار با خوردن چند عدد مویز میتوانند به آرام شدن معده و رفع حالت تهوع صبحگاهی خود کمک کنند.
اسید فولیک موجود در مویز میتواند به جلوگیری از نقص مادرزادی مغز و ستون فقرات کمک کند. اسید فولیک یک ماده مغذی مهم برای تمام زنان در سنین باروری است، اما به ویژه در اوایل بارداری اهمیت زیادی دارد. مصرف مویز در سه ماهه سوم بارداری برای جلوگیری از نقایص مادرزادی کاملا بیخطر است.
آهن موجود در مویز نیز میتواند به افزایش سطح انرژی کمک کند. در دوران بارداری، بدن بیش از حد معمول به آهن نیاز دارد تا از رشد جنین حمایت کند. اگر احساس خستگی یا فرسودگی میکنید، مویز میتواند به شما انرژی کافی بدهد.
منیزیم موجود در مویز سطح تستوسترون و تعداد اسپرم را در مردان بهبود میبخشد و به افزایش باروری آنها کمک میکند. مردانی که از تعداد کم اسپرم شکایت دارند میتوانند با مصرف مویز این مشکل را تا حدودی برطرف کنند.
مویز میتواند باعث افزایش کیفیت اسپرم نیز بشود و مشکلاتی همچون اختلال نعوظ و انزال زودرس را درمان کند.
مویز به عنوان یک ماده غذایی فوق العاده برای کودکان در نظر گرفته میشود. مویز، غنی از آهن و کربوهیدرات است و میتواند به عنوان یک جایگزین عالی برای شکلات و آب نباتهای ناسالم برای بچهها استفاده شود. مویز میتواند سطح انرژی را افزایش دهد و به رشد کودکان کمک کند.
کودکان، مستعد حملات سرفه و سرماخوردگی هستند. داشتن ایمنی ضعیف مشکلات آنها را چندین برابر میکند. از این رو، مصرف مویز میتواند ایمنی آنها را تقویت کند. همچنین تب ناشی از عفونتهای باکتریایی و ویروسی را نیز میتوان با خوردن کشمش کاهش داد.
علاوه براین، مصرف مویز در کودکان باعث رشد مغز آنها شده و توانایی آنها را در به خاطر سپردن چیزها را افزایش میدهد.
اگرچه مویز در بعضی از غذاها استفاده میشود، اما آشپزی فرانسوی بیشتر از آنها استفاده میکند و اغلب با مرکبات و بادام سرو میشود. مویز در غذاهایی که شامل انواع توتهای تازه هستند، استفاده میشود مانند:
به عنوان مثال، میتوانید مقداری مویز را به گرانولا، ماست یا بلغور جو دوسر (اوتمیل) اضافه کنید یا آن را به سالاد میوه، کوکیها یا نان کدو حلوایی بدون گلوتن اضافه کنید.
اگرچه مویز به دلیل فواید تغذیهایاش شناخته شده، اما خوردن بیش از حد آن میتواند عوارض جانبی وحشتناکی داشته باشد. برخی از عوارض مصرف زیاد مویز عبارتند از:
با اینکه مویز برای تمام گروههای سنی مفید است اما برخی افراد ممکن است نسبت به آن حساسیت داشته باشند. افراد زیر بهتر است کمتر مویز مصرف کنند:
خواص مویز طیف وسیعی از ویتامینها را دربرمیگیرد و میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن، سلامت قلب، جلوگیری از کم خونی، کاهش وزن و غیره کمک کند. مویز سرشار از ویتامین است که مهم ترین آن ویتامین C است. البته نکته قابل توجه اینجاست که خواص مویز ناشتا بسیار بیشتر است و اگر ناشتا مصرف شود تمام خواص آن حفظ خواهد شد.
مویز در بارداری نیز بسیار مفید است و بخشی از آهن مورد نیاز بدن را تامین خواهد کرد. با وجود تمام فواید مویز، اگر داروهای رقیقکننده خون مانند ایبوپروفن مصرف میکنید، فشار خون پایینی دارید و یا به مویز حساسیت دارید، باید در مصرف آن دقت کرده و با پزشک خود مشورت کنید.
۱- روزانه چند عدد مویز بخوریم؟
میتوانید روزانه حدود ۳۰ الی ۴۰ گرم مویز یعنی حدود ۸-۱۰ عدد مویز مصرف کنید.
۲- آیا مویز سالم تر از کشمش است؟
مویز و کشمش هر دو دارای خواص مفیدی هستند. مویز منبع عالی ویتامین C، ویتامین A و ویتامین K است. کشمش دارای مقدار مناسبی ویتامین B، آهن و قند کمتری است. پس میتوان هر دو را در رژیم غذایی خود گنجاند.
منابع