پوست مرغی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

کراتوز پیلاریس (Keratosis pilaris) که گاهی‌اوقات به آن پوست مرغی هم می‌گویند، یک مشکل شایع پوستی است که اغلب روی بازو، ران، گونه یا باسن تاثیر می‌گذارد و باعث ایجاد لکه‌های خشک و خشن یا برآمدگی‌‌های کوچک می‌شود.

در حال حاضر، هیچ درمانی برای کراتوز پیلاریس وجود ندارد. اما می‌توان علائم آن را کنترل کرد یا جلوی بدتر شدن آن‌ها را گرفت. در این مقاله دلایل ابتلا به کراتوز پیلاریس را بررسی می‌کنیم و راه‌های غلبه بر آن را با شما به اشتراک می‌گذاریم. با ما همراه باشید.

پوست مرغی چیست؟

به گزارش خبرآنلاین، کراتوز پیلاریس یک بیماری پوستی خوش‌خیم است که شبیه جوش یا برجستگی‌های کوچک به نظر می‌رسد. در صورت ابتلا به این عارضه ممکن است متوجه برآمدگی‌‌های کوچک و بدون درد در اطراف فولیکول‌های مو شوید. این برآمدگی‌ها از کراتین اضافی تشکیل شده‌اند، یعنی پروتئینی که به شکل‌گیری مو، ناخن و لایه‌ی بیرونی پوست (اپیدرم) کمک می‌کند.

برآمدگی‌های کراتوز پیلاریس می‌توانند ظاهر قرمز، قهوه‌ای یا سفید رنگ داشته باشند یا به رنگ پوست به نظر برسند.

کراتوز پیلاریس به‌قدری شایع است که تقریبا ۵۰ تا ۸۰ درصد نوجوانان و ۴۰ درصد بزرگسالان در دوره‌ای از زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این بیماری بی‌ضرر تلقی می‌شود، اما ممکن است از نظر زیبایی ناخوشایند باشد و باعث کاهش اعتمادبه‌نفس شما شود.

علائم پوست مرغی

بارزترین علامت کراتوز پیلاریس، ظاهر آن است. برجستگی‌های قابل مشاهده‌ای که روی پوست ظاهر می‌شوند، شبیه پوست غاز یا پوست مرغ پرکنده به نظر می‌رسند. به همین دلیل، این بیماری معمولا به‌عنوان پوست مرغی شناخته می‌شود.

این برجستگی‌ها می‌توانند در هر جایی از پوست که فولیکول‌های مو وجود دارند، ایجاد شوند. بنابراین هرگز در کف پا یا کف دست شما مشاهده نمی‌شوند. رایج‌ترین نقاط بدن برای ایجاد برآمدگی‌های پوست مرغی عبارتند از:

• بازو (در ۹۲ درصد موارد)
• ران (در ۵۹ درصد موارد)
• باسن (در ۳۰ درصد موارد)

از سایر علائم کراتوز پیلاریس می‌توان به تغییر رنگ جزئی در اطراف برآمدگی‌ها، خشکی پوست و خارش اشاره کرد. این علائم در فصل زمستان به‌دلیل خشک‌تر شدن پوست تشدید می‌شوند. آب و هوای خشک و سرد هم می‌تواند باعث بدتر شدن آن‌ها شود.

بعضی از بیماری‌ها مثل اگزما، پسوریازیس و… که باعث خارش و خشکی پوست می‌شوند، ممکن است با کراتوز پیلاریس اشتباه گرفته شوند. در بعضی موارد هم برآمدگی‌های پوست مرغی به‌دلیل داشتن سر سفید شبیه آکنه به نظر می‌رسند. بنابراین اگر علت برآمدگی‌های ایجادشده روی پوست خود را نمی‌دانید، بهتر است به متخصص پوست و مو مراجعه کنید.

علت پوست مرغی چیست؟

این بیماری خوش‌خیم از تجمع کراتین در منافذ پوست ناشی می‌شود. در افراد مبتلا به کراتوز پیلاریس، کراتین منافذ را می‌بندد و دهانه‌ی فولیکول‌های مو را مسدود می‌کند. درنتیجه، در محل رشد مو برجستگی‌های کوچک ایجاد می‌شود. به همین دلیل، در صورت کندن این برجستگی‌ها احتمالا می‌توانید موهای در حال رشد را در زیر آن‌ها مشاهده کنید.

علت تجمع کراتین مشخص نیست، اما پزشکان معتقدند که این عارضه با عوامل ژنتیکی مرتبط است و ژن‌ها می‌توانند بر شانس ابتلا به آن تاثیر بگذارند. به عبارت دیگر، اگر فردی در خانواده‌‌ی شما سابقه‌ی ابتلا به کراتوز پیلاریس را داشته باشد، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به این عارضه هستید.

پوست مرغی در زنان، کودکان و نوجوانان و همچنین کسانی که پوست روشن دارند شایع‌تر است. به‌علاوه، ابتلا به یکی از مشکلات زیر ممکن است خطر بروز آن را افزایش دهد:

• پوست خشک
• بعضی از بیماری‌های پوستی مثل اگزما و ایکتیوز
• تب یونجه
• چاقی
• دیابت
• کم‌کاری تیروئید
• سندرم کوشینگ
• سندرم داون

کراتوز پیلاریس اغلب در اواخر دوران نوزادی یا نوجوانی شروع می‌شود. اما معمولا بعد از ۲۰ سالگی شروع به از بین رفتن می‌کند و در اکثر موارد تا ۳۰ سالگی کاملا برطرف می‌شود. تغییرات هورمونی در دوران بلوغ و دوران بارداری می‌توانند باعث شعله‌ور شدن علائم کراتوز پیلاریس شوند.

تشخیص جوش پوست مرغی روی قسمت‌های مختلف بدن

پزشک با بررسی تاریخچه‌ی پزشکی شما و معاینه‌ی بدنی می‌تواند به وجود کراتوز پیلاریس پی ببرد. عواملی که در تشخیص کراتوز پیلاریس نقش دارند عبارتند از:

• سن
• ظاهر پوست
• مناطقی از بدن که تحت تاثیر بیماری قرار گرفته‌اند

هیچ درمان شناخته شده‌ای برای کراتوز پیلاریس وجود ندارد. این عارضه معمولا با افزایش سن به‌طور خودبه‌خود برطرف می‌شود. از راهکارهای زیر هم می‌توان برای بهبود سریع‌تر آن کمک گرفت.

۱. بهبود ظاهر پوست با کرم‌های موضعی

کرم‌هایی که مستقیما روی پوست مالیده می‌شوند به کاهش علائم کراتوز پیلاریس کمک می‌کنند. با این حال، باید مراقب مواد تشکیل‌دهنده‌ی این کرم‌ها باشید و قبل از امتحان کردن آن‌ها با پزشک مشورت کنید. چون بعضی از این محصولات حاوی اسیدهایی هستند که ممکن است به عوارضی مثل تغییر رنگ پوست، تحریک، خشکی و… منجر شوند.

به‌طور کلی، ۲ نوع کرم برای درمان کراتوز پیلاریس وجود دارد:

کرم‌هایی که سلول‌های مرده‌ی پوست را از بین می‌برند

کرم‌های حاوی لاکتیک اسید، سالیسیلیک اسید یا اوره که به‌عنوان کرم‌های لایه‌بردار موضعی شناخته می‌شوند، به نرم شدن و حذف سلول‌های مرده‌ی پوست کمک می‌کنند. همچنین باعث مرطوب شدن پوست‌های خشک می‌شوند.

بسته به قدرت کرم‌های لایه‌بردار، این محصولات به‌صورت تجویزی یا بدون نسخه در دسترس هستند. پزشک می‌تواند به شما برای انتخاب بهترین گزینه کمک کند.

به یاد داشته باشید که اسیدهای موجود در کرم‌های لایه‌بردار ممکن است باعث التهاب یا سوزش پوست شوند. به همین دلیل، این محصولات برای کودکان خردسال توصیه نمی‌شوند.

کرم‌هایی که از مسدود شدن فولیکول‌ها جلوگیری می‌کنند

کرم‌های مشتق‌شده از ویتامین A که به آن‌ها رتینوئید موضعی می‌گویند، فرآیند جایگزینی سلول‌ها را تقویت می‌کنند و جلوی مسدود شدن فولیکول‌های مو را می‌گیرند.

ترتینوئین و تازاروتن نمونه‌هایی از رتینوئیدهای موضعی هستند. این محصولات می‌توانند باعث تحریک و خشکی پوست شوند. همچنین برای زنان باردار یا شیرده مناسب نیستند. اگر در دوران بارداری یا شیردهی به‌سر می‌برید، احتمالا پزشک به شما توصیه می‌کند که استفاده از رتینوئیدها را به تعویق بیندازید یا سایر رو‌ش‌ها را امتحان کنید.

۲. درمان پوست مرغی با استفاده از میکرودرم

میکرودرم ابریژن یک روش درمانی کم‌خطر است که به لایه‌برداری ملایم پوست کمک می‌کند. معمولا از میکرودرم ابریژن برای صورت استفاده می‌شود، اما این روش درمانی برای سایر نواحی بدن هم کاربرد دارد.

اگر می‌خواهید ظاهر کراتوز پیلاریس را کاهش دهید، ممکن است میکرودرم ابریژن برای شما گزینه‌ی خوبی باشد. چون لایه‌ی بالایی پوست را از بین می‌برد و از این طریق برآمدگی‌ها، قرمزی و خشکی پوست را کاهش می‌دهد.

۳. درمان پوست مرغی به کمک لیزر

اگر سایر راهکارها برای درمان کراتوز پیلاریس موثر نباشند، ممکن است پزشک استفاده از لیزر را پیشنهاد دهد. در این موارد، احتمالا پزشک یک نوع لیزر را برای کاهش تورم و قرمزی و نوع دیگری از آن را برای بهبود بافت پوست و لکه‌های ایجادشده روی آن توصیه می‌کند. همچنین ممکن است برای کسب بهترین نتیجه، چند جلسه میکرودرم ابریژن را به برنامه‌ی درمانی شما اضافه کند.

۴. درمان خانگی پوست مرغی

اگر کراتوز پیلاریس باعث آزار شما می‌شود، توصیه می‌کنیم راهکارهای خانگی زیر را برای کاهش علائم آن امتحان کنید:

روی پوست خود مرطوب‌کننده بزنید

خشکی پوست باعث بدتر شدن کراتوز پیلاریس می‌شود. مرطوب‌کننده‌های بدون نسخه به هیدراته نگه داشتن پوست کمک می‌کنند و برآمدگی‌های آن را به حداقل می‌رسانند. بنابراین سعی کنید روزی چند بار روی پوست خود مرطوب‌کننده بزنید. این کار به‌خصوص بعد از دوش گرفتن اهمیت زیادی دارد.

لوسیون‌های حاوی آلفا هیدروکسی اسید (از جمله لاکتیک اسید) به حفظ رطوبت پوست و جایگزینی سلول‌های آن کمک می‌کنند. از این‌رو برای پوست‌ مرغی گزینه‌ی ایدئالی محسوب می‌شوند. استفاده از مرطوب‌کننده‌های حاوی آمونیوم لاکتات، لانولین و گلیسیرین هم ممکن است کمک‌کننده باشد.

از روغن نارگیل کمک بگیرید

بسیاری از مردم از روغن نارگیل بکر به‌عنوان مرطوب‌کننده استفاده می‌کنند. این روغن همچنین خاصیت ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارد و به همین دلیل به کاهش التهاب و تغییر رنگ پوست کمک می‌کند.

از دستگاه بخور یا رطوبت‌ساز استفاده کنید

دستگاه رطوبت‌ساز باعث افزایش رطوبت هوا می‌شود. درنتیجه، به حفظ رطوبت پوست کمک کرده و از تشدید خارش جلوگیری می‌کند.

از سرکه‌ی سیب یا جوش شیرین استفاده کنید

سرکه‌ی سیب حاوی مالیک اسید است که یک نوع آلفا هیدروکسی اسید محسوب می‌شود. آلفا هیدروکسی اسیدها به‌طور طبیعی می‌توانند پوست شما را لایه‌برداری کنند. برای استفاده از سرکه‌ی سیب باید آن را با نسبت مساوی با آب مخلوط کنید و سپس محلول به‌دست‌آمده را با اپلیکاتور یا سواب پنبه‌ای روی مناطق آسیب‌دیده‌ی پوست بمالید.

جوش شیرین هم مثل سرکه‌ی سیب یک لایه‌بردار طبیعی به شمار می‌رود. ۲ قاشق چای‌خوری جوش شیرین را با مقدار کمی آب گرم مخلوط کنید تا به‌شکل خمیر درآید. خمیر را روی نواحی آسیب‌دیده‌ی پوست بمالید و آن را به‌آرامی با حرکات دایره‌ای شکل به‌مدت پنج دقیقه ماساژ دهید. سپس خمیر را از روی پوست بشویید.

ترکیبات خانگی مثل سرکه‌ی سیب و جوش شیرین برای اکثر افراد بی‌خطر هستند. اما بهتر است قبل از امتحان کردن آن‌ها با پزشک مشورت کنید. چون ممکن است به بعضی از این ترکیبات حساسیت داشته باشید.

درمان پوست مرغی در قسمت‌های مختلف بدن

همان‌طور که گفته شد، کراتوز پیلاریس می‌تواند نواحی مختلف بدن را تحت تاثیر قرار دهد. در ادامه نحوه‌ی درمان این بیماری را در ناحیه‌ی صورت، بازو و باسن توضیح می‌دهیم.

۱. درمان پوست مرغی شدن صورت

گاهی‌اوقات علائم کراتوز پیلاریس روی پوست صورت یا گردن ظاهر می‌شود. راهکارهایی که معمولا برای درمان پوست مرغی صورت توصیه می‌شوند عبارتند از:

درمان‌های خانگی

اگر از پوست مرغی شدن پوست صورت خود شکایت دارید، نکات زیر را به خاطر بسپارید و به آن‌ها عمل کنید:

• رعایت بهداشت: ۲ بار در روز صورت و گردن خود را با صابون هایپوآلرژنیک بشویید تا از تجمع سلول‌های مرده‌ی پوست و انسداد فولیکول‌ها جلوگیری کنید.
• دور نگه داشتن دست‌ها: به برجستگی‌های ایجادشده روی صورت خود دست نزنید. چون این کار باعث تحریک آن‌ها می‌شود و احتمال اسکار را افزایش می‌دهد.
• استفاده از مرطوب‌کننده: به گفته‌ی آکادمی پوست آمریکا، درمان خشکی پوست به جلوگیری از خارش یا تشدید علائم کراتوز پیلاریس کمک می‌کند.
• لایه‌برداری پوست: لایه‌برداری منظم از تجمع سلول‌های مرده‌ی پوست که باعث مسدود شدن فولیکول‌ها می‌شوند، جلوگیری می‌کند. از آنجا که لایه‌برداری بیش از حد می‌تواند باعث تحریک پوست شود، بهتر است دفعات انجام آن را به‌تدریج افزایش دهید. همچنین برای جلوگیری از خشکی پوست، همیشه بعد از لایه‌برداری از مرطوب‌کننده استفاده کنید.

درمان‌های پزشکی

اگر مشکل شما با درمان‌های خانگی بهبود پیدا نکرد یا با گذشت زمان بدتر شد، به پزشک مراجعه کنید. درمان‌های تخصصی شامل موارد زیر هستند:

• لیزردرمانی
• لایه‌برداری شیمیایی (به‌ویژه با گلیکولیک اسید ۷۰ درصد)
• رتینوئیدهای تجویزی
• داروهای ضدالتهاب

۲. درمان پوست مرغی شدن بازو

اگر کراتوز پیلاریس روی بازوی شما تاثیر گذاشته است، سعی کنید چند بار در روز از مرطوب‌کننده استفاده کنید. مرطوب‌کننده‌های حاوی لاکتیک اسید و سالیسیلیک اسید می‌توانند به نرم شدن برآمدگی‌های پوست و کاهش زبری آن‌ها کمک کنند.

علاوه بر این، استفاده از شوینده‌های ملایم و غیرصابونی برای شست‌وشوی بازو و اجتناب از دوش گرفتن با آب داغ هم می‌تواند مفید باشد. در صورت موثر نبودن این راهکارها، از پزشک برای رفع مشکل خود کمک بگیرید.

۳. درمان پوست مرغی شدن باسن

کراتوز پیلاریس در باسن که بیشترین تماس را با سطوح مختلف دارد، شایع است. استفاده از محصولات مرطوب‌کننده و لایه‌بردار به درمان پوست مرغی شدن باسن کمک می‌کند. همچنین پوشیدن لباس‌های گشاد و نرم هم می‌تواند کمک‌کننده باشد. اگر با این راهکارها به نتیجه‌ی مطلوب نرسیدید، به متخصص پوست مراجعه کنید.

زمان مراجعه به پزشک

در موارد زیر توصیه می‌شود از خوددرمانی بپرهیزید و در اسرع وقت نزد پزشک بروید:

• علائم عفونت مانند رگه‌های قرمز، داغی پوست، تب و درد شدید را تجربه می‌کنید
• خارش شدید دارید، به طوری که با کرم‌های موضعی برطرف نمی‌شود
• علائم شما به درمان‌های خانگی پاسخ نمی‌دهد یا به‌مرور در حال بدتر شدن است
• کراتوز پیلاریس با علائم دیگری مانند استفراغ همراه است

راه‌های پیشگیری از پوست مرغی شدن

هیچ راهکار معجزه‌آسایی برای پیشگیری از کراتوز پیلاریس وجود ندارد، چون علت بروز آن به‌طور کامل مشخص نشده است. با این حال، با خودمراقبتی می‌توان از شعله‌ور شدن علائم پوست مرغی جلوگیری کرد. در ادامه چند توصیه برای غلبه بر این عارضه آورده شده است:

• از آب گرم استفاده کرده و زمان حمام را محدود کنید. حمام کردن با آب گرم به باز شدن منافذ کمک می‌کند. اما آب داغ یا حمام طولانی باعث از بین رفتن چربی طبیعی پوست می‌شود. بنابراین بهتر است زمان حمام یا دوش گرفتن را به کمتر از ۱۰ دقیقه برسانید و به‌جای آب داغ از آب گرم استفاده کنید.
• از پوست خود محافظت کنید. از پوست خود در برابر هوای سرد، هوای خشک و نور خورشید محافظت کنید. برای عمل به این توصیه باید کرم ضدآفتاب بزنید، کلاه مناسب بپوشید و در صورت لزوم از دستگاه رطوبت‌ساز استفاده کنید.
• آب فراوان بنوشید. خشکی پوست با بدتر شدن علائم کراتوز پیلاریس مرتبط است. نوشیدن آب و سایر مایعات به هیدراته نگه داشتن پوست کمک می‌کند و علائم کراتوز پیلاریس را به حداقل می‌رساند.
• از پوشیدن لباس‌های تنگ بپرهیزید. از آنجا که بین لباس و پوست اصطکاک ایجاد می‌شود، بهتر است از لباس‌های گشاد استفاده کنید.
• از آلرژن‌ها دوری کنید. کراتوز پیلاریس یک واکنش آلرژیک نیست. با این حال، افراد مبتلا به اگزما بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به آن هستند و اگزما با آلرژی مرتبط است. بنابراین مواد شیمیایی یا سایر آلرژن‌ها که روی علائم اگزما تاثیر دارند، ممکن است پوست مرغی را هم بدتر کنند.

سوالات رایج‌ درباره‌ی پوست مرغی

در این بخش به چند سوال رایج درباره‌ی کراتوز پیلاریس پاسخ می‌دهیم.

۱. آیا کراتوز پیلاریس از کمبود ویتامین ناشی می‌شود؟

این عارضه ممکن است با کمبود ویتامین A ارتباط داشته باشد. بنابراین مصرف مکمل‌های ویتامین A یا استفاده از مرطوب‌کننده‌ها و کرم‌های حاوی مقادیر کم ویتامین A احتمالا به درمان پوست مرغی کمک می‌کند. از آنجا که زیاده‌روی در مصرف ویتامین A برای سلامتی مضر است، باید قبل از امتحان کردن مکمل آن با پزشک مشورت کنید.

۲. آیا عدم تحمل گلوتن باعث کراتوز پیلاریس می‌شود؟

افراد مبتلا به عدم تحمل گلوتن معمولا از بثورات پوستی که شبیه کراتوز پیلاریس هستند، رنج می‌برند. با این حال، هیچ تحقیقی نشان نداده است که عدم تحمل گلوتن باعث کراتوز پیلاریس ‌شود.

۳. آیا بیماری پوست مرغی مسری است؟

خیر، این بیماری مسری نیست؛ یعنی از طریق تماس پوستی به سایر افراد منتقل نمی‌شود.

۴. چقدر طول می‌کشد تا از شر کراتوز پیلاریس خلاص شویم؟

اگر برنامه‌ی درمانی خود را به‌دقت دنبال کنید، باید در عرض چهار تا ۶ هفته شاهد بهبودی باشید. البته گاهی‌اوقات ممکن است برای پیدا کردن درمان موثر مجبور شوید چند روش مختلف را امتحان کنید.

کلام پایانی

اگر کراتوز پیلاریس یا پوست مرغی باعث خارش و تحریک شدید پوست شما شده یا روی عزت‌نفس‌تان تاثیر گذاشته است، به پزشک مراجعه کنید. امروزه راه‌های مختلفی برای کنترل علائم این بیماری شایع پوستی وجود دارد. از پزشک بپرسید که کدام گزینه برای شما مناسب‌تر است.

تماشاخانه

هیجان و جنون یکی از پرفرازونشیب‌ترین روزهای خرید / بلک فرایدی یا جمعه سیاه چطور به وجود آمد؟ (فیلم)

شکوه فرش ایرانی از دوره صفوی در اروپا ؛ هیجان مدیر گالری کریستی هنگام تعریف کردن را ببینید (فیلم)

فیلم های دیگر